266
v
ə uşaq”, “Məktəbli internet saytlarında” və s. mövzularda
mühazir
ələr keçirmək valideynlərin müasir tələblər baxımından
savadlanmasına və evdə övladı ilə düzgün pedaqoji istiqamətdə
m
əşğul olmasına kömək edir.
Bundan
əlavə, şagirdlərin müxtəlif sinifdənxaric işlərdə
iştirakı ilə bağlı bütün valideynləri deyil, yalnız aidiyyəti
olanları dəvət edib onlarla söhbət, müzakirə aparmaq, işləmək
qrup halında işlərə daxildir.
c) kollektiv
əlaqə. Bu əlaqənin əsas nümunəsi ümum-
valideyn iclasıdır. Hər rübün və tədirs ilinin yekununda bu
iclaslar keçirilir. H
ər bir müəllim və sinif rəhbəri bu iclaslara
ciddi hazırlaşmalı, rübün, yaxud tədris ilinin yekunlarını çatdır-
maqla b
ərabər, həm də valideynlərə pedoqoji biliklər verməli-
dir. Bu iclaslarda ail
ə tərbiyəsinin müxtəlif məsələlərini nü-
mun
ə gətirmək də faydalıdır.
Kollektiv
əlaqənin digər forması valideyn yığıncaqları-
dır. İl ərzində valideynlərlə rübdən –rübə kollektiv görüşmək
fayda vermir; rübün
ortalarında valideyn yığıncaqları keçirib
ail
ə tərbiyəsinin müxtəlif problemləri ilə bağlı müzakirə, yaxud
müsahib
ə keçirməyə, valideynlərin qarşılıqlı təcrübə mübadi-
l
əsinı təşkil etməyə ehtiyac duyulur. Odur ki, müvafiq
vaxtlarda
valideyn yığıncaqları keçırmək məqsədəmüvafiqdir.
Bel
ə yığıncaqlar şəraitdən asılı olaraq bir, yaxud bir neçə
müvafiq sinif valideynl
əri ilə təşkil oluna bilər.
Bütün bu deyil
ənlərlə yanaşı, məktəbdə valideyn
komit
əsi (Valideyn -müəllim
assosiasiyaları) yaratmaq
vacibdir. Valideyn komit
əsi həm ümumməəktəb, həm də
sinifl
ər üzrə yaradılır, ilin əvvəlində hər sinifin valideyn
iclasında 3 -5 nəfərdən ibarət komitə seçilir. Seçilənlərdən biri
s
ədr, digəri müavin olmaqla il ərzində sinifdə təlim -tərbiyə
işlərinin keyfiyyətli təşkilində müəllimin, eləcə də
valideynl
ərin yaxın köməkçisinə çevrilir.
267
M
əktəb valideyn komitəsi dərs ilinin əvvəlində ümum-
m
əktəb valideyn iclasında yaradılır; yaxud əvvəlki ildən möv-
cud olan komit
ənin heyətində, əgər vacibdirsə, dəyişiklik edilir.
O, h
ər sinifin valideyn komitəsinin ən fəal nümayəndələrindən
yaradılır. Bu komitə məktəbin bütün işlərində pedoqoji kol-
lektivl
ə valideynlər arasında səmərəli fəaliuyət göstərir.
3.Şagirdlərin tərbiyəsində ictimaiyyətlə əlaqə forma-
ları. Valideynlərlə əlaqə əvvəllər həm də yaşayış yerlərində,
evl
ər idarələrində, məktəb mikrorayonunda aparılırdı.
Bel
əliklə, məktəb uşaqların təlim və tərbiyəsi işinə ictimaiyyəti
d
ə cəlb edirdi. İndi bu ənənə müəyyən qədər pozulmuşdur.
M
əkətb – ailə - ictimaiyyət həlqəsi zədələnmişdir.
İctimaiyyətdə nəinki özgənin, hətta öz yaxınlarının,
qonşusunun övladına da biganəlik yaranmışdır. Uşaqlar
m
əktəbdən kənarda pis təsirlərdən, demək olar ki, qorunmurlar.
Burada efir v
ə ekranlardan müntəzəm olaraq qeyri –
müt
əxəssiscəsinə yerli –yersiz səslənən azadlıq, müstəqillik,
insan hüquqları şüarlarının rolu var. Ona görə də məktəb
ail
ələrlə əlaqəyə daha ciddi önəm verməklə ictimaiyyətlə
əlaqəyə yollar tapmalıdır.
Bunun da yolu m
əktəbin nüfuzundan və təşəbbüskar
valideynl
ərlə iş birliyindən keçir; onlarla əl-ələ verib məktəb
mikrorayonundakı mötəbər ziyalıları, pedaqoji səriştəsi olan
ağsaqqal və ağbirçəkləri, təqaüdçüləri məktəb tədbirlərinə,
yığıncaqlara dəvət etmək, həm şagird, həm də müəllim kontin-
genti il
ə ünsiyyətlərini yaratmaq mümkündür.
Nümay
əndələr elə ilk dəvətdən gərəkliklərini görüb,
duyub h
əvəslənər, dədə -babadan qalma vərdişləri ilə böyüyən
n
əslin düzgün istiqamətdə pərvərişinə kömək edərlər. Eləcə də
möhk
əm özüllü tarixi mexanizm yenidən işə düşər, yaş ən-
daz
əsini adlayıb hamının qayğısına çevrilər. Nəticədə şagirdlər
m
əktəbdən kənarda da qayğı ilə əhatələnərlər.
268
B
əs dəvətlər nə vaxt ola bilər? -Müzakirələr, görüşlər,
bayramlar, müvafiq f
ənn axşamları və digər tədbirlər keçirilər-
k
ən. Bu zaman onlar xatirələr danışar, çıxış edər, hansısa
m
əsələyə münasibət bildirə bilərlər. Beləliklə, pedaqoji prosesə
daxıl olarlar və məktəbdə ictimaiyyətlə əlaqə şurası yaranar.
Bu sah
ədə tədqiqatlar aparmış alimlərin fikirlərinə isti-
nad
ən deyə bilərik ki, valideyn komitələri və ictimaiyyət şura-
ları uşaq və yeniyetmələrlə iş prosesində məktəbin tövsiyəsi ilə
aşağıdakıları əsas götürməlidir:
1.G
ənc nəslə həyatın qanun –qaydalarını dərk etdirmək,
hüquqlarını bilməklə yanaşı, vəzifələrini də dərk etmələrinə
nail olmaq.
2.Yeniyetm
ələri qanuna, birgəyaşayış qaydalarına, dav-
ranış və hüquq normalarına hörmət və məhəbbət ruhunda
t
ərbiyə etmək, onlarda Vətəni müdafiəyə hazırlıq hissi for-
malaşdırmaq.
3.Uşaq və yeniyetmələrdə mənəvi keyfiyyətlərin inkişaf
etdirilm
əsi qayğısına qalmaq.
4. Böyüy
ən nəslin həyati problemləri, mənəvi dünyası,
özünüd
ərki ilə bağlı həyəcan doğuran yeni bədii əsərləri izlə-
m
ək, müəllimli –şagirdli oxumaq, valideynlər, ictimaiyyət nü-
may
əndələri, imkan varsa, müəlliflə birgə müzakirə etmək;
bel
əliklə, həyati burulğanlara qarşı şagirdlərin gözünü açmaq
v
ə s.
Sinifd
ənxaric və məktəbdənkənar işlərdən danışarkən
qeyd etdik ki, m
əktəb şagirdlərin tərbiyəsi işinin mükəm-
m
əlləşməsi üçün uşaq kitabxanaları, uşaq teatrları, uşaq və
g
ənclər idman məktəbləri, gənc texniklər stansiyaları və digər
qurumlarla da
əlaqə saxlamalıdır. Çünki belə məktəbdənkənar
t
ərbiyə müəssisələri məktəbin işinə kömək edir.
T
əhsil tariximizdə “Məktəbə və ailəyə yardım şuraları”
yaradılması təcrübəsi var. Həmin şuralar istehsal müəssisə-
l
ərində yaradılırdı. Hər müəssisə bir məktəbi hamiliyə götü-
rürdü v
ə ictimai kömək olaraq böyüyən nəslin tərbiyəsini özü-
Dostları ilə paylaş: |