E. M. Hacizadə

 
 
Sosial qrup
 - eyni sosial mövqeydə dayanan və adekvat rollar ifa edən insanlar toplumu. 
Sosial dezinteqrasiya
 - ictimai tamın parçalanması. 
 
t
eallığın avtonomluğunun təsdiqi, onun fərddən üstünlüyü. 
lət/ iqtisadi informasiya və göstəricilərin 
əsini ifadə edir. Burada ölçü sistemi çoxşaxəli və genişdir. 
sial təbəqələşməni ifadələndirərək bəşəri qütbləşmənin imtiyazlı və qeyri-imtiyazlı, 
ıb və varlı, təhsil səviyyəsi, hakimiyyət möqeyi kontekstində bölgüsünü təcəssüm etdirir. 
 
Sosial inteqrasiya
 - sosial hadisələrin harmonik vahid tam altında birləşmə prosesi. 
Sosial mobillik
 - fərdin və ya qrupun öz statusunun digər qrupa keçməsi.
 
Sosial sistem
 - cəmiyyətin  əsas elementlərinin və sosial institutların nisbi möhkəm bağlılıq 
məcmui. 
 
Sosial alt /dib/
 - aşağı sinfin aşağı təbəqəsi. 
 
Sosial tədqiqatlar
 - sosial faktların qeyri-sosial tədqiqat fənləri üzrə izahını verən elmi araşdırma 
sistemi. 
 
Sosial-iqtisadi formasiya
 - nəzəriyyəsi XIX əsrin ortalarında gənc hegelçilər və digər idealistlərə 
zidd olaraq K.Marks və F.Engels tərəfindən işlənmişdir. Formasiyon paradiqmanın  əsasında 
ictimai-iqtisadi formasiya kateqoriyası dayanır. O özündə müvafiq struktur çərçivəsində material 
nemətlərin istehsal üsulunu, istehsal gücləri, istehsal vasitələri olan - bazisi və və müvafiq siyasi 
orentasiya - üstqurumu birləşdirir. Mahiyyətcə bu yanaşma  ibtidai icma,  quldarlıq,  feodalizm, 
kapitalizm  və  iki fazalı kommunizmi ehtiva edən beş ictimai iqtisadi formasiyada  əcəssüm 
olunur. 
 
Sosial institut
 - cəmiyyətin fundomental istehlak tələblərinin təmin olunmasına istiqamətlənmiş 
birgə fəaliyyətin ənənə, adə və normalarla tənzimlənməsinin dayanaqlı təşkilati forması. 
 
Sosiallaşma 
- mədəni norma və sosial rolların həyat boyu mənimsənilməsi. 
 
sioqrafiya 
- ərazi və profesional ümümiliklərin monoqrafik şərhi. 
So
 
Sosium.
 böyük dayanaqlı sosial cəmiyyət /daxildir insanların ümumi fəaliyyət  şərtləri, 
mədəniyyət, irsiyyət, ənənə. 
 
Sosiologizm
 - spesefikliyin və sosial r
 
Softlaşma 
-  bir hadisə kimi qeyri-material resurslarının, o cümlədən, müxtəlif-servis xidməti, 
cəmiyyətin intellektual potensialı, işçi qüvvəsi və kadr hazırlığı konsaltinq, ekspert, idarəetmə 
sənətkarlığının iqtisadi inkişafın amilinə çevrilməsi kimi xarakterizə etmək olar. 
 
Spot 
- əmtəənin təcili verimi və ona müvafiq ödənişi əks etdirir. 
 
Suda 
- rus sözü olub elə kredit deməkdir. 
 
Staqnasiya 
- iqtisadiyyatada, ticarətdə sıfır, mənfi iqtisadi artım və ya durğunluq deməkdir. 
 
Staqflyasiya
  -  iqtisadiyyatda istehsal səviyyəsinin inkişafının dayanmasının və  hətta aşağı 
düşməsinin arasıkəsilməz qiymət artımının sürətləndirilməsi ilə əlaqələndirilməsidir. 
 
Statika 
- sükunət, dinamika. 
 
Statistika 
- /italyanca stato, latınca  status - döv
toplanması, emali və təhlili prosesi. 
 
Statistik uçot
 - kütləvi müşahidə, müqayisə, qruplaşdırma, təhlil, statistik məlumatların alınması 
və işlənm
 
Statistik fakt
 - kütləvi müşahidə zamanı alınan tipik məcmui rəqəm xarakteristikası. 
 
Stratifikasiya 
- /latınca – stratum, hərfi tərcümədə  təbəqə/ yeni əhali təbəqələrinin yaranışı 
prosesi olan so
kas
 
214

---

 
 
Stratifikisiyanın başlanğıc nöqtəsini əmlak və sosial vəziyyətlərinə görə fərqlənməyən eynicinsli 
 planlaşdırma 
ı ilə seçilir. 
 və təyinatı, tədbirlərin - 
 möhkəm pərçimlənmiş qarşılıqlı rabitəli elementləri məcmui. 
rkibində  və istehsal texnologiyasında baş verən 
iyyətlə heç tələb olmur.  
arasında həyata keçirilən müəyyən müddətdən sonra geriyə dəyişmək öhdəçiliyi ilə milli 
 son istehlakçıya - yanacaq 
 
d
ar olunmuşdur. Bir çox xüsusiyyətlərinə görə ARDNŞ-də  ŞİT 
 sənəddir.  
likdə ölkənin  tədiyyə balansını 
erən 
 o, bazarda 
ələbinə qarşı durur. Təklif istehsalla bağlı olsa da, o, öz həcminə 
ə hər hansı bir əmtəədən müəyyən qiymətdə və kəmiyyətdə 
ğundan, istehsaldan əvvəl 
cəmiyyət təşkil edir. 
 
Strateci planlaşdırma
 - statistik, normativ, balans və ekspert metodlarını əks etdirən
ulan təyinat
strateci aspektdə komplekslilik, sistemlilik kimi prinsipal əsaslarda qur
əsas mərhələdə: diaqnostika, məqsədlərin müəyyənləşdirilməsi
Proses üç 
strategiyanın işlənməsi və reallaşmasında ehtiva olunur. 
 
ruktur
 -
St
 
ruktur işsizlik
  -  istehlak tələbinin tə
St
dəyişikliklər nəticəsində əmələ gəlir. Çünki belə dəyişiklik bəzi ixtisaslara olan tələbi azaldır və 
ya ümum
 
Subsidiya
 - /latınca subsidium - kömək, yardım/ milli istehsalın müdafiəsi və inkişafı üçün 
dövlətin ayırdığı vəsait. Dotasiya və qrant kimi növləri vardır. 
 
SVİFT 
-  beynəlxalq ödəmələri kompyüter şəbəkələri vasitəsilə  həyata keçirməkdə 
avtomatlaşdırılmış sistemdir. 
 
Svop
 - /ingiliscə dəyişmə/ müəyyən intervalda tədiyyə mübadiləli kontraktın xüsusi tipi. Mərkəzi 
banklar 
valyutanın xarici valyutaya dəyişməsi üzrə aparılan əməliyyat. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Şaquli İnteqrasiya olunan Təşkilat /ŞİT/ - axtarış və kəşfiyyatdan
doldurma məntəqəsinədək tsikli əhatə edən konqlomerat təşkilat. 1879-cu ildə Bakıda «Nobel 
qardaşları yoldaşlığı» Neft Şirkəti ilk ŞİT hesab olunur. 1882-ci ildə ABŞ-da «Stan artoyl» 
salında bu nümunə  təkr
tim
təyinatlıdır. 
 
Tarixi sosiologiya
 - insan cəmiyyətinin mənşəyi və təkamülü haqqında elm. 
Tender
  -  müəyyən malın tədarükü və ya potensial iştirakçılara ticarət təşkilatları  tərəfindən 
göndərilən müəyyən xidmətlərin yerinə yetirilməsi barəsində təklifləri əks etdirən
 
Tədiyyə balansı
  -  əmtəə, kapital və xidmət ixracı idxal ilə bir
təşkil edir.  
 
Tətbiqi tədqiqatlar
 - konkret sosial problemi öyrənərək onun həlli və tətbiqinə tövsiyyələr v
iqyaslı, prezentasiya olunmayan tədqiqatlar. 
kiçik m
 
Təklif
  - satıcının müəyyən dövr ərzində  hər hansı bir əmtəəni müəyyən qiymətə, müəyyən 
əmiyyətə satmaq arzusu və imkanı. Təklifin əsas hissəsini əmtəə təklifi təşkil edir və
k
əhalinin ödəmə qabiliyyətli t
görə istehsaldan azdır. 
 
Tələb
 - alıcının müəyyən dövr ərzind
əldə etmək arzusu və imkanı. Tələb alıcıların tədiuyə qabiliyyəti ilə məhduddur, o müəyyən pul 
vasitələri ilə təmin olunur və əhali lazımi hallarda həmin pul vasitələrini əmtəə və xidmətlərin 
alınması üçün sərf edir. Tələb istehsalla bilavasitə  əlaqədar oldu
mövcud olmur. 
 
Təşkilati struktur
 - təsərrüfatlaşan obyektə çoxşaxəli təşkilati strukturlar xasdır. Beynəlxalq 
təcrübəyə müvafiq departamentləşmədə törəmə istehsal qurumlarını  əhatə edən  xətti, yaxud 
iyerarxik, aparıcı şöbələr prinsipində xüsusiləşən funksional və nəhəng təşkilatlara xas menecer 
 
215

---