Dispers sistemalar. Kolloid dispers sistemalarni olinishi va hossalari. Kolloid dispers sistemalarning barqarorligi

• Toshkent kimyo texnologiyalari instituti
• “Noorganik moddalar kimyoviy texnologiya” fakulteti
• Fan: Kolloid kimyo
• Mavzu: Dispers sistema eritmalarida strukturalarning hosil bo'lishi

• GURUH: S21-KT2
• BAJARDI: _________________
• QABUL QILDI: _____________
•  

Dispers sistemalar, ularning tarkibiy qismlari

• Bir moddaning ikkinchi modda tarkibida teng taqsimlangan holatiga dispers sistema deyiladi.
• Taqsimlangan modda - dispers faza,
• taqsimlangan moddani tutgan modda - dispers muhit deyiladi.
• Dispers sistemalarning fizikaviy va kimyoviy hossalarini o`rganuvchi fan - kolloid kimyo deyiladi.

Dispers sistemalarning turlanishi

• Dispers fazaning disperslanish darajasi bo`yicha:
• Molekular-ion dispers sistemalar - zarrachalar kattaligi 1 nm yoki 10-9 m gacha (elektrolit va noelektrolitlar eritmalari)
• Kolloid dispers sistemalar (zollar) - zarrachalar kattaligi 1-100 nm yoki 10-9 - 10-7 m o`rtasida (qon, plazma, oqsil eritmasi va b.)
• Dag`al dispers sistemalar - zarrachalar kattaligi 100 dan yoki 10-7 dan katta (suspenziya, emulsiya, kukun, ko`pik va b.)

Kolloid dispers sistemalarning olinish usullari

• Kondensatsiya (zarrachalarni yiriklashtirish) usullari:
• Kimyoviy reaksiyalar asosida:
• Oksidlanish-qaytarilish, gidroliz, almashinish va boshqalar;
• Erituvchini almashtirish usuli - bunda bir erituvchida molekula holida bo`lgan erigan modda zarrachalari, boshqa erituvchida kolloid zarracha holatigacha yiriklashadi.

Kolloid dispers sistemalarni tozalash usullari

• 1. Dializ - kolloid eritmani tayorlashda ortiqcha olingan elektrolit ionlarini yarim o`tkazgich membrana orqali toza erituvchi tomonga o`tish qobiliyatiga asoslangan tozalash usuli.
• 2. Elektrodializ - elektr maydoni ta`sirida elektrolit ionlari harakati ortishi hisobiga dializni tezlashtirish.
• 3. Ultrafiltrlash - g`ovaklari juda mayda bo`lgan maxsus ultrafiltr yordamida dispers fazani dispers muhitdan ajratib, yuvib, yana kolloid holatiga o`tkazish.

Kolloid zarrachalarning tuzilishi

• Kondensatsiya usuli bilan olingan berlin laszuri zolining tuzilishi:
• 4FeCl3 + 3K4[Fe(CN)6] = Fe4[Fe(CN)6]3 + 12KCl
• ortiqcha elektrolit zol
• mFe4[Fe(CN)6]3 n [Fe(CN)6]4- 4(n-x) K+ 4x- xK+

• Yadro

• PBI

• Dif.qav.

• Qarshi ionlar

• Ads-n qavat

• Granula

• Mitsella

Kolloid sistemalarning elektrokinetik hossalari

• Qo`sh elektr qavatning tuzilishi:

• +

• +

• +

• +

• +

• +

• +

• +

• +

• +

• -

• -

• -

• -

• -

• -

• -

• -

• -

• -

• A

• B

• 1

• 2

• 3

Elektrokinetik hodisalar. Elektroforez

• Elektr maydonda dispers faza zarrachalarining dispersion muhitga nisbatan elektrodlardan biri tomon harakatlanishi elektroforez deb nomlanadi.

• +

• -

• -

• -

• -

• -

• -

• -

• -

• -

• -

• -

• -

• -

• -

• +

• +

• +

• +

• +

• +

• +

• +

• +

• +

• +

• +

• +

Kolloid sirt faol moddalarning mitsellalari:

• Suvda

• Organik erituvchida

• Solubilizatsiyalash shemasi