Dərs vəsaiti kimi tövsiyyə edilmişdir. B a k I 1
Yüklə 84,86 Kb. Pdf görüntüsü
|
. İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------115------------------------------------ Qotfrid Vilhelm Leybnis (almanca Gottfried Wilhelm von Leibniz) alman flosofu, məntiqçisi, riyaziyyatçısı, mexaniki, fiziki, hüquqşünası, diplomatı, yaradıcısı və dilçisi. Berlin Elmlər Akademiyasının yaradıçısı və ilk prezidenti. Fransız Elmlər Akademiyasının üzvü. Leybnisin elmi nəaliyyətlərinə: riyazi analizi, differensial və inteqral hesablamaları, riyazi məntiqi, 0 və 1-dən istifadə etməklə ikilik say sistemini, kinetik enerjini, enerjinin saxlanma qanununu və s. göstərmək olar. Alim alman klassik fəlsəfəsinin sələfidir, monadologiya (İdealist fəlsəfəsində monadalar nəzəriyyəsi) adlanan fəlsəfi sistemin yaradıcısıdır. Norbert Viner F.Rozenblatt Amerika riyaziyyatçısı Norbert Viner 26 noyabr 1894-cü ildə Missuri ştatının Kolumbiya şəhərində . İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------116------------------------------------ anadan olmuşdur. Atası Leo Viner Rusiyanın Belostok şəhərindəndir, Qarvard universitetində “Slavyan dili və ədəbiyyatı” kafedrasına rəhbərlik etmişdir. N. Viner 1964-cü ildə dünyasını dəyişmişdir. Alim yazdığı “Kibernetika” funtamental əsərində bu sahəni əsaslı şəkildə şərh etmişdir. N.Viner riyazi analiz, ehtimal nəzəriyyəsi, hesablama texnikası və elektrik şəbəkəsi haqqında elmi əsərlər yazmışdır. İkinci Dünya Müharibəsi zamanı hava hücumlarından müdafiə sistemləri ilə məşğul olmuşdur. Sonrakı illərdə kibernetika (texnikada, canlı orqanizmdə və insan cəmiyyətində informasiyanın təhlili və əlaqəsi, idarə olunması və s.) elmi ilə məşğul olmuşdir. Frenk Rozenblatt (Frank Rosenblatt: 1928-1971) psixologiya və süni intellektin neyrofiziologiyası sahə- sində məşhur amerika alimidir. Rusiya İmperiyasının Ukrayınada yerləşən Xmelinski vilayətindən Amerikaya miqrasiya olunmuş sosioloq və iqtisadşı F.F.Rozenblatın ailəsində üçüncü övladdır. Prinston universitetini bitirdikdən sonra 1958-1969-ci illərdə Kornelı universitetində elmi araşdırmalar ilə məşğul olur, “Mark 1” hesablama maşınını ixtira edir. “Mark 1” ilk neyrokompüter hesab edilir və neyron şəbəkəsi olan perseptron üzərində qurulmuşdur. Alim bu sahə ilə məşğul olmaqla “əməyin düzgün təşkil edilməsi üçün hesablama maşınlarından və ya insan dərrakəsindən istifadə etməklə informasiyanın işlənməsinin funtamental qanunları”nı araşdırır, yüksək səviyyəyə qaldırmaq məsələləri ilə daima məşğul olur, bu barədə həmişə düşünür. 1962-ci ildə “Neyrodinamikanın . İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------117------------------------------------ prinsipləri. Perseptronlar və beyin mexanizmi nəzəriyyəsi” adlı kitabı çap etdirir. IEEE 2014-cü ildə bu sahə ilə məşğul olan alimləri mükafatlandırmaq üçün “Frank Rozenblatt” adına mükafatını təsis edir. . İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------118------------------------------------ . İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR ---------------------------------119------------------------------------ SÜNİ İNTELLEKT - YENİ İNFORMASİYA TEXNOLOGİYASININ ƏSASIDIR Əvvəlcə mövcud informasiya texnologiyasını nəzərdən keçirək. Hər şeydən əvvəl, bu, külli miqdarda kağız istehlak edən kağız texnologiyasıdır. EHM-in ənənəvi qaydada istifadə edilməsi kağız istehlakı baxımından vəziyyəti dəyişdirmir. Əksinə, daha yüksək keyfiyyətli kağıza tələb bir qədər də artmışdır. Adi (köhnə) informasiya texnologiyası üzrə istifadə edilən EHM-lər son istifadəçilərlə bir sıra vasitəçi mütəxəssislər: riyaziyyatçılar, proqramçılar, məsələ qoyuluşu ilə məşğul olanlar vasitəsi ilə əlaqə yaradır. Müxtəlif sahələrə aid biliklər kağız daşıyıcılarında mətn formasında qeyd edilmiş olur. Hal-hazırda biliklər necə istifadə edilir? Bilik mənbələri olan ədəbiyyatdan problem öyrənilir. Sonra problemin maiyyəti dərk edilir, sonra riyazi model tərtib edilir, sonra alqoritm tərtib edilir, sonra proqram yazılır, sonra məsələ EHM-də həll edilir. EHM-dən istifadə etməklə qərarlaşmış bu informasiya texnologiyasında sintaksis xarakterli modellər hakim mövqeyə malikdir. Məsələn, diferensial tənliklər sistemi şəkilndə verilmiş riyazi modellər tamamilə müxtəlif təbiətli obyektlərdə gedən prosesləri təsvir edə bilir. Bu cür universallıq xətti Yüklə 84,86 Kb. Dostları ilə paylaş:
|