Dərs vəsaiti kimi tövsiyyə edilmişdir. B a k I 1



Yüklə 84,86 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/60
tarix26.09.2017
ölçüsü84,86 Kb.
#1800
növüDərs
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   60



İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR 
 
 
---------------------------------1------------------------------------ 
 
AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASI TƏHSİL NAZİRLİYİ 
AZƏRBAYCAN  DÖVLƏT İQTİSAD UNİVERSİTETİ 
 
 
 
İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR  
VƏ TEXNOLOGİYALAR  
 
Dərs vəsaiti kimi tövsiyyə edilmişdir. 
 
B A K I – 2 0 1 6 
 



İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR 
 
 
---------------------------------2------------------------------------ 
 
 
 
 
Elmi redaktor: 
f-
r.e.d., İsayev Fəxrəddin Qurban oğlu 
R
əyçilər: 
t.e.n., dosent, Əliyev Elman Bəhmən oğlu  
 
i.e.n., dosent, Əskərov Həmdulla Əbil oğlu  
 
i.e.n., dosent, M
əmmədova Arzu İmanverdi qızı   
 
i.e.n., dosent, Salmanova Mahil
ə Əlif qızı 
Dizayner: 
Əliyev Zaur Nəsrəddin oğlu 
T
əshihçilər: 
Mayılov Mayıl Valeh oğlu 
 
Z
ərbaliyev  Vahid  Zahid  oğlu 
Naşir: 
Mayılov Valeh Bayram oğlu 
 
 
BALAYEV RƏSUL ƏNVƏR OĞLU 
ƏLİZADƏ MƏTLƏB NURUŞ OĞLU 
MUSAYEV İSA KƏRİM OĞLU 
 
 
İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR,  
Bakı 2016, “MSV NƏŞR“ nəşriyyatı, Dərs vəsaiti, 
şəkilli, 256 səhifə. 
 
 
 
 
© Balayev R.Ə., Əlizadə M.N., Musayev İ.K., 2016 
 
 



İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR 
 
 
---------------------------------3------------------------------------ 
 
 
M Ü N D 
Ə R İ C AT 
 
Giriş 

Təbii intellektual sistem - İnsan və onun baş 
missiyası............................................................... 
 

İnsanın fəlsəfi-assosiativ mahiyyəti......................  
İnsanın baş missiyası.........................................  16 
Nanotexnologiya: ”insani texnika” üzrə axtarışlar 
və perspektivlər................................................. 
 
42 
Süni intellekt: mənşəyi, inkişafı, məqsədi, vəzifələri..  61 
İntellektual sistem: mahiyyəti və təsnifatı………………  101 
İntellektual sistemlərin inkişafında süni intellektin 
rolu…………………………………………………………………… 
 
105 
Süni intellekt - yeni informasiya texnologiyasının 
əsasıdır................................................................. 
 
119 
İnformatika və süni intellekt...................................  125 
Biliklərin təqdim edilməsi........................................  131 
Semantik şəbəkələr............................................  135 
Freym modelləri (dilləri).....................................  138 
Biliklərin məntiqi modelləri və məntiqi 
nəticəçıxarma sistemləri..................................... 
 
141 
Yaradıcılıq proseslərinin modelləşdirilməsi............  158 
Süni intellektli dialoq sistemləri...........................  165 
İntellektual informasiya-axtarış sistemləri............  166 
İntellektual tətbiqi proqram paketləri...................  167 
Hesablama-məntiq sistemləri..............................  169 
Ekspert sistemləri...............................................  170 



İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR 
 
 
---------------------------------4------------------------------------ 
 
EHM-in daxili intellektuallaşdırılması........................  179 
Yüksək məhsuldar EHM-lər.................................  179 
Funksional yanaşma əsasında daxilən 
intellektuallaşdırılmış sistem................................ 
 
186 
Simvol dəyişdirmələrinə (emalına) yönəldilmiş 
EHM-lər............................................................. 
 
188 
İntellektual sistemlərin quruluşu və layihələşdirilməsi  195 
Biliklər bazasının (BB) layihələşdirilməsi...................  201 
Biliklər bazasının quruluşu və onun intellektual 
sistemlərin digər komponentləri ilə qarşılıqlı əlaqəsi.. 
 
203 
Biliklərin təqdimatı və modelləşdirilməsi...................  207 
İntellektual sistemlərin layihələşdirilməsi mərhələləri  211 
Predmet oblastı və biliklərin əldə olunması 
metodlarının təhlili................................................. 
 
217 
Tələb və təklifin öyrənilməsində intellekyual 
sistemlərdən istifadə imkanları................................
 
 
229 
Ekspert sistemlərinin qurulması texnologiyası...........  231 
Ədəbiyyat…………………………………………………………  239 
 
 
 



İNTELLEKTUAL SİSTEMLƏR VƏ TEXNOLOGİYALAR 
 
 
---------------------------------5------------------------------------ 
 
 
GİRİŞ
 
 
Bizim  anlamımızda,  İnsanın  baş  missiyası  düşünən 
alət yaratmaqla, bütövlükdə  Kainatın  dərkinə  nail 
olmaqdan  ibarət  olduğundan,  süni  intellekt,  intellektual 
sistemlər və  texnologiyalar sahəsində  bu günədək 
aparılan  çoxcəhətli elmi-tədqiqatlar  az  qala  sonsuzluğa 
qovuşan uzun yolun ilk addımlarıdır.  
Süni intellekt, bir elmi istiqamət olaraq, müxtəlif elm 
sahələrinin inteqrasiyasına əyani nümunədir. 
Süni intellekt – riyaziyyat və məntiq sahəsində əldə 
edilmiş  nailiyyətlər nəticəsində  və  bəşəriyyətin  canlı  və 
cansız  təbiət barədə  topladığı  biliklər  əsasında 
formalaşmış sərbəst elmi tədqiqat sahəsidir. 
Bir  qərarlaşmış  elmi  biliklər  sahəsi  olaraq  süni 
intellekt XX əsrin ortalarında formalaşsa da, bu sahədə ilk 
cəhdlərin  həm  çox  qədimlərdə,  həm  də  orta  əsrlərdə 
edildiyi məlumdur.  
Praktiki olaraq, əzəl-başdan bu yeni biliklər sahəsi ilə 
məşğul  olan  alimlər  təfəkkürün  konstruktiv  təyini  və 
modelləşdirilməsi  üçün  xüsusi  məsələlərdən  çıxış  etməyi 
və bu məsələlərin həllindən ötrü bir mexanizm kimi “süni 
intellekt”  anlayışından  istifadə  etməyi  məqsəduyğun 
saymışlar.  
Beləliklə,  müasir  anlamda,  süni  intellekt  –  müxtəlif 
mürəkkəb tətbiqi məsələlərin həlli üçün insan düşüncəsinə 


Yüklə 84,86 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   60




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə