68
33,5%) isə 1998-ci ildə olmuşdur. Özəlləşdirilən müəssisə
və obyektlər içərisində məişət xidməti və avadanlıqlar,
9046 (ya da 45,6%), ticarət və ictimai iaşə obyektləri 2011
(ya da 10,1%), nəqliyyat vasitələri 5303 (və ya 26,7%), ica-
rəyə verilmiş qeyri-yaşayış obyektləri 1100 (və ya 5,5%),
təşkil etmişdir. Kiçik özəlləşdirmədən dövlət büdcəsinə
124,1 milyard manat vəsait daxil olmuşdur.
Məlumat üçün
qeyd edək ki, 2000-ci ilin avqust ayın-
da Azərbaycanın iqtisadi həyatında son dərəcədə böyük
əhəmiyyət kəsb edən iki sənəd – “Dövlət əmlakının özəl-
ləşdirilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanu-
nu və “Azərbaycan Respublikasında dövlət əmlakının
özəlləşdirilməsinin ikinci Dövlət Proqramı” Azərbaycan
Respublikasının Prezidenti H. Əliyev cənabları tərəfindən
imzalanmışdır. Bu sənədlərdə ölkəmizdə aparılacaq özəl-
ləşdirmənin ikinci mərhələsinin yeni istiqamətləri müəy-
yən edilmişdir. Özəlləşdirməyə dair yeni qanunvericilik
aktlarının təməl prinsipləri özəlləşdirmə prosesinin iqtisa-
di səmərə və sosial yönümlülük əsasında aparılmasını gös-
tərilmişdir.
1995-1998-ci illərdə aparılmış özəlləşdirmə təcrübə-
sinin təhlili belə bir qənaətə gəlməyə əsas vermişdir ki,
özəlləşdirmənin birinci mərhələsinin həyata keçirilməsi
nəticəsində çoxlu saylı kiçik müəssisə və obyektlərin mül-
kiyyət formasının dəyişməsinə baxmayaraq, yeni yaradı-
lan müəssisə və obyektlər əksər hallar sahibkarlıq, biznes
fəaliyyətini səmərəli qura bilməmişlər. Bu da özəlləşdir-
mənin ən başlıca məqsədinin – müəssisələrin təsərrüfat
fəaliyyətinin dirçəldilməsinə nail olmaqla ciddi problem-
lər yaratmışdır.
Yeni qəbul olunmuş qanun və Dövlət Proqramı birinci
mərhələdə həyata keçirilmiş özəlləşdirmə təcrübəsinin ya-
radıcı şəkildə öyrənilməsi əsasında ortaya çıxmışdır. Təsa-
70
elektrik-şəbəkə” və “Sumqayıt-elektrik-şəbəkə” səhmdar cə-
miyyətləri yaradılmışdır. Ümumiyyətlə, 2001-ci ilin əvvəli-
nədək dövlət müəssisələrinin bazasında 50-dən çox səhmdar
cəmiyyətləri yaradılmış və hərraca çıxarılmışdır.
“Dövlət əmlakının özəlləşdirilməsi haqqında” Azər-
baycan Respublikasının qanununu və “Azərbaycan Res-
publikasında dövlət əmlakının özəlləşdirilməsinin ikinci
Dövlət Proqramı”-nın qəbulu obyektiv zərurətdən irəli
gəlmişdir. Birincisi, ona görə ki, köhnə qanun 1993-cü il-
də qəbul edilmişdir, həmin dövrdəki Dövlət Proqramı isə
konkret müddətlər (1995-1998-ci illər) üçün nəzərdə tutul-
muşdur; ikincisi, həmin proqram müstəqil Azərbaycan
Respublikasının ilk Konstitusiyası qəbul edilənədək qüv-
vəyə minmişdir ki, bu da sözsüz ki, Konstitusiyada əksini
tapmış mülkiyyət hüquqlarından irəli gələn bir sıra tələb-
lərə cavab vermirdi. 2000-ci ildə qəbul edilmiş yeni qanun
və Dövlət Proqramı deyilən qüsurları aradan qaldırmaqla
daha sosial yönümlüdür. Onun sosial yönümlülüyü ondan
irəli gəlir ki, özəlləşdirmə prosesində əmək kollektivləri-
nin və ayrı-ayrı fiziki şəxslərin hüquqlarının qorunması
rəhbər tutulur. Başqa sözlə, istər yeni qanunda, istərsə də
Dövlət Proqramında özəlləşdirmənin həyata keçirilməsi-
nin hər hansı üsulundan asılı olmayaraq, müəssisələrin
əmək kollektivinin üzvlərinə və onlara bərabər tutulan
şəxslərə 15 faiz güzəştli satışı nəzərdə tutub.
Əmək kollektivinin üzvlərinə bərabər tutulan şəxslər
dedikdə, bilavasitə müəssisədə çalışanlar, əvvəlki iş yerlə-
rinə qayıtmaq hüququna malik olanlar 1995-ci ilin
bir yan-
var tarixindən sonra müəssisədə aparılan struktur dəyişik-
likləri və ştat cədvəlinin ixtisarları nəticəsində işdən azad
olmuş və işsiz statusu almış şəxslər və son yeddi il ərzində
həmin müəssisədə işləyib, oradan təqaüdə çıxan şəxslər
nəzərdə tutuldu.