Dərs vəsaiti. Bakı, 2012, 325 səh. Rəyçilər: iqtisad elmləri doktoru, prof
Yüklə 2,48 Mb. Pdf görüntüsü
|
Deqradasiya Dempinq Denominasiya Deponent Depozit borclann və ya faizlərin ödənilməməsi halıdır. 1) İqtisadi subyektin (dövlət müəssisə- sinin və s-nin) maliyyə durumunun pisləş- məsi, müflisləşməsi, tənəzzülü və s.); 2) Məhsulun ilkin keyfiyyətinin tədricən aşağı düşməsi, itirilməsi. Ölkədaxili, yaxud xarici bazarda əmtəə qiymətlərinin süni surətdə aşağı salın- ması. Müəssisənin və ya dövlətin dempinq siyasətində məqsədi mövcud rəqibləri bazardan sıxışdırıb çıxarmaq, bununla da bazardakı sonrakı mövqeyini gücləndirməkdən ibarətdir. Pul tədavülünün asanlaşdırılması və pula daha çox yararlılıq verilməsi məqsədilə həyata keçirilən, ölkənin pul vahidinin adı dəyişdirilmədən iriləşdirilməsidir. Deno- minasiya sayəsində tədavüldə olan kağız pullar və sikkələrin həcminin əsaslı azal- masına nail olunur. 1) Pul vəsaitinin, yaxud digər qiymətlərin banka və ya kredit təşkilatına saxlanca verilməsidir. Depozitiv fərqli olaraq burada həmin saxlanca görə haqq ödənilmir. Məsələn, şəxs kassadan əmək haqqını almadıqda müəyyən müddətdən sonra həmin məbləğ bankda sözügedən şəxsin saxlancma keçirilir. Bu proses deponent adlanır; 2) Saxlancmda pul vəsaiti, yaxud digər qiymətlilər olan hüquqi və ya fiziki şəxs; 3) Qiymətli kağızlar bazarmda depozitari xidmətindən istifadə edən şəxs. 1) Maliyyə-kredit, gömrük, inzibati və məhkəmə təşkilatlanna qorunmaq üçün 310 Deport Devalvasiya Diler Diskriminasiya verilən və istənilən vaxt geri qaytarıla bilən maddi sərvətdir (adətən pul və ya qiymətli kağızlar); 2) Banklardakı əmanətlər; 3) Kredit idarəsinə saxlanmaq üçün verilən qiymətli kağızlar; 4) Məhkəmə və inzibati idarələrə iddianın təminatı və məhkəməyə gəlməyi təmin etmək üçün köçürülən pul vəsaiti. Kurs fərqinin eldə olunması məqsədi ilə azalmaya doğru oynayan spekulyantlar tərəfindən bağlanmış birja sövdələşməsi. Milli və ya beynalxalq (regional) pul vahidi məzənnəsinin xarici valyuta ile müqayisədə aşağı salınmasıdır. Devalvasiya inflyasiya nəticəsində valyuta vəsaitlərinin qiymətdən düşməsini əks etdirir. 1) Birjada vasitəçilik funksiyasını həyata keçirən, 0 cümlədən şəxsi maliyyə vasitələrindən istifadə etməklə qiymətli kağızların, valyutalann, eləcə də digər qiymətlilərin öz adından və öz hesabına alqı-satqısını həyata keçirən birja üzvü, hüquqi və ya fiziki şəxs; 2) Öz adından və öz hesabına məhsul istehsalçısından topdansatış formasında məhsul əldə edən və onu pərakəndə formada reallaşdıran kommersiya subyekti, hüquqi və ya fiziki şəxs. Bir iqtisadi subyektin (dövlətin, müəssisənin, vətəndaşın) digərləri ilə müqayisədə qanunsuz əsaslarla hüquqlarından məhrum edilməsi və ya məhdud- laşdınlmasıdır. İqtisadi diskriminasiya ona gətirib çıxarır ki, diskriminasiya edilən subyekt səmərəsiz, xoşagəlməz vəziyyətə 311 Diskont Diversifikasiya Divident Divident siyasəti Dotasiya Dünya bazan Dövlət büdcəsi düşür. Dövlətə münasibətdə diskrimina- siya onun tərəfindən retrosiya adlanan cavab tədbirlərini yaratmağa qadirdir. İnvestisiyaya qoyulan alətlərin gələcək qiymətlərinin onlann cari qiymətinə alınması. 1) İnvestisiya, yaxud kredit vasitələri formasında kapital resurslarının iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrinə yatırılması (bölüşdürülməsi). Bu proses bir tərəfdən kapital riskini aşağı salır, digər tərəfdən çoxistiqamətli iqtisadi inkişafa şərait yaradır. 2) Ölkə iqtisadiyyatının çoxsahəli və regional inkişafı. Səhmdar cəmiyyətin səhmdarlar, yəni səhm sahibləri arasında bölüşdürülən xaris mənfəəti. Əsas etibarilə divident səhm sahiblərinə illik ödənilir. Dividentin ödənişi nəğd, yaxud səhm şəklində həyata keçirilir Ödənilən divident və kapitallaşdırılan hissə arasında münasibəti müəyyən edən cəmiyyətin gəlirinin paylaşdıniması üzrə firma siyasəti. 1) Büdcə sisteminin mərkəzi həlqəsində (dövlət büdcəsindən, federal büdcədən) mövcud gəlir və xərc tarazlığını aradan qaldırmaq məqsədi ilə digər büdcələrə verilən əvəzsiz pul vəsaiti. İstehsal faktorlannm beynəlxalq bölgüsünün bazası əsasında mövcud olan ölkələr- arası mal-pul münasibətlərinin dayanıqlı sferasıdır. Dövlətin funksiyalarının həyata keçirilməsi, ölkənin iqtisadi, sosial və digər strateji proqramlarının və problemlərinin 312 Yüklə 2,48 Mb. Dostları ilə paylaş:
|