İşin elmi nəticəsi. “Bənövşə” uşaq oyunu ilə əlaqədar Anadolu və Azərbaycanda yayılmış variantlar xalq inancları kontekstində araşdırılmışdır.
İşin elmi yeniliyi. Gənc nəslin fiziki və mənəvi cəhətdən sağlam yetişməsində “Bənövşə” uşaq oyununun yeri və əhəmiyyəti, onun tipoloji xüsusiyyətlərinin öyrənilməsi işin elmi yeniliklərindən hesab edilə bilər.
İşin tətbiqi əhəmiyyəti. Məqalədə araşdırılmış xüsusiyyətlər xalq oyunları ilə bağlı məsələlərin öyrənilməsində, struktur formulların tərtibində əhəmiyyətlidir.
İstifadə olunmuş ədəbiyyat:
1. Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti. 4 cilddə, I cild. Bakı, Şərq-Qərb, 2006
2. Azərbaycan xalq ədəbiyyatından seçmələr (Qaravəllilər, oyunlar və xalq tamaşaları). (Tərtib edənlər: İsmayılov H., Orucov T.). Bakı, Şərq-Qərb, 2005
3. Azərbaycan folkloru antologiyası. III kitab (Göyçə folkloru), Bakı, Səda, 2000
4. Azərbaycan folkloru antologiyası. X kitab (İrəvan çuxuru folkloru), Bakı, Səda, 2004
5. Azərbaycan folkloru antologiyası. IV kitab (Şəki folkloru), I cild, Bakı, Səda, 2000
6. Azərbaycan folkloru antologiyası (III). Ağbaba folkloru. (Toplayanı və tərtibçisi: Ağbabalı S.). Bakı, Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı, 1997
7. Azərbaycan folkloru antologiyası (Naxçıvan folkloru). III cild, Naxçıvan, Əcəmi, 2012
8. Azərbaycan folkloru (Məktəblilər üçün seçmələr). (Tərtib edəni: Abdulla B.). Bakı, Şərq-Qərb, 2005
9. Artun E. Tekirdağ folklorundan örnekler. Tekirdağ, Taner Matbaası, 1983
10. Ağayev Ə., Səmədov Y. Ümumtəhsil məktəblərində xalq oyun ənənələrindən istifadə. Bakı, Mütərcim, 2005
11. Develioğlu F. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat. Ankara, Aydın Kitabevi Yayınları, 2005
12. Xurşidbanu Natəvan. Azərnəşr, 1956
13. Qarabağ Folkloru: Problemlər, Perspektivlər mövzusunda Respublika Elmi konfransının Materialları, (Tərtib edəni: Bayat F.). Bakı, Folklor İnstitutu, 2012
14. Pala İ. Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. İstanbul, Kapı Yayınları, 2005
15. Nəbiyev A. Azərbaycan xalq ədəbiyyatı. Bakı, Çıraq, 2009
16. Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İlhan Ayverdi. İstanbul, Kubbealtı Neşriyatı, 2006
17. www.cocuksu.org.tr/menekşe
18. www.diledebiyat.net
19. www.az.wikipedia.org/bənövşə oyunu
20. www.altsayfa.com/edebiyat/makale
21. www.turkiyat.hacettepe.edu.tr/dergi...
22. www.turkyurdu.com
23. www.turkdostlar.net
24. www.dergi.alinoluk.com
25. www.muhabetullah.com/tabirler/ruyalar
26. www.bilinmeyen.com/bitkiler
27. www.kahramaninruhsalyolculugu.blogspot
28. www.cetinbayramoglubaku.wordpress.com/asiq-qurbani-bənovsəni
“Bənövşə” uşaq oyununun tipoloji xüsusiyyətləri
xalq inanclari kontekstində
XÜLASƏ
Uşaqların fiziki, əqli və psixi inkişafında əhəmiyyətli rolu olan uşaq oyunlarından biri də “Bənövşə oyunu”dur. Məqalədə “Bənövşə oyunu” geniş təsvir olunmuşdur. Belə ki, oyunun Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində olan fərqli variantları ilə yanaşı, Anadolu variantı da müqayisəli təhlil edilmişdir. Həmçinin bənövşənin simvolik mənası ilə birgə bənövşə haqqında yazılan əfsanə, mənqibəvi rəvayət və şeirlər də verilmişdir.
Məqalədə bənövşə oyununun tipoloji xüsusiyyətləri xalq inancları və təsəvvüf yönündən verilərək oyunun mahiyyəti açıqlanmışdır.
Açar sözlər: “Bənövşə” oyunu, oyunun təsviri, variant
TYPOLOGICAL FEATURES OF THE CHILDREN PLAY “VIOLET” IN THE CONTEXT OF PEOPLE BELIEVES
SUMMARY
One of the children plays is "The Violent Play" and it has the important role in the physical, mental and psychical development of the children. In the article "The Violent Play" is described widely. So, the comparative analysis of the different variants in the different region of Azerbaijan of the play, adjoining with the Anatolia variant is done. Myth, religious legend and poems which written about violet together with symbolical meaning of the violet are also given.
In the article typological features of the play “Violet” given from towards of people believes and mysticism and the essence of the play are explained.
Key words: “Violet” play, description of the play, variant
ТИПОЛОГИЧЕСКИЕ ОСОБЕННОСТИ ДЕТСКОЙ ИГРЫ «ФИАЛКА» В КОНТЕКСТЕ НАРОДНЫХ ПОВЕРИЙ
РЕЗЮМЕ
«Фиалка» является одним из детских игр, показывающих значительное влияние физической, умственной и психологической развитии детей. В данной статье широко описана игра «Фиалка». Наряду с разными вариантами игры, распространяющиеся в разных регионах Азербайджана, привлечен к типологическому исследованию и Анатолийский вариант. В то же время раскрыто символическое значение фиалки, приведены примеры из легенд, сказаний и стихов, сочиненных о фиалке.
В статье типологические особенности игры «Фиалка» изучена с точки зрения народных поверий и раскрыта суть названной игры.
Ключевые слова: Игра «Фиалка», ее описание, вариант
BAŞLIQLAR
Cəlal Qasımov. Heydər Əliyev və azərbaycançılıq təlimi..................3
Tahir Paşazadə. Heydər Əliyev və milli-mənəvi dəyərlərimiz........16
İbrahim Bayramov. “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanının müasir
Azərbaycan ədəbi dilinə uyğunlaşdırılması haqqında.........29
Ramil Əliyev. Şifahi xalq ədəbiyyatı dərslərində mərasim
folklorunun tədrisi haqqında (Metodik-nəzəri aspektlər)....48
İslam Sadıq. “Koroğlu” dastanının Azərbaycan şeirinə poetik təsiri...58
Mətanət Abbasova. Xalq məişətində ovçuluq və ovçuluqla bağlı
nəğmələrin formalaşma xüsusiyyətləri................................70
Şakir Albaliyev. Butanın məqamı, məkanı, ünvanı..........................79
Qalib Sayılov. Azərbaycan etnokulturoloji sistemində xalq
bayramlarının yeri................................................................92
Əli Məmmədbağıroğlu. Yazılı xalq ədəbiyyatı
nümunəsi
“Dəlinamə”........................................................................103
Nizami Xəlilov. Heca vəzni və aşıq poeziyasının
inkişafı tarixindən....... 113
Hikmət Quliyev. Mədəni qəhrəman və trikster oppozisiyası.........129
Səfa Qarayev. “Basatın Təpəgözü öldürdüyü boy”un
ritual-mifoloji semantikası.................................................140
Tahir Rzayev. İsmayıl Şıxlı: şəxsiyyətin folklor tipologiyası
(epos məntiqindən “Dəli Kür”ə aparan yollar)..................163
Sevinc Qasımova. Novruz bayramı və milli dövlətçilik ənənələri.....171
Məleykə Məmmədova. “Bənövşə” uşaq oyununun tipoloji
xüsusiyyətləri xalq inancları kontekstində........................194
Азярбайъан шифащи халг
ядябиййатына даир тядгигляр
(qыrx ikinci китаб),
Áàêû, “Елм вя тящсил”, 2012.
Íÿøðèééàò äèðåêòîðó:
Надир Мяммядли
Êîìïƒòåðäя jû‹äû:
Рущянэиз Ялищцсейнова
Êîррåктору:
Aynurə Səfərova
Êîìïƒòåð òяðòèá÷èñè âя
òåõíèêè ðåäàêòîðó:
Рамин Абдуллайев
Êà‹ûç ôîðìàòû: 60/84 32/1
Ìяòáяя êà‹ûçû: ¹1
Щя‡ìè: 206 ñяù.
Òèðàæû: 200
Êèòàá Àçяðáàj‡àí ÌÅÀ Ôîëêëîð Èíñòèòóòóíóí
Redaksiya-nəşr şöbəsində jû‹ûëìûø, “Елм вя тящсил” ÍÏÌ-äÿ
hazır diapozitivlərdən îôñåò ƒñóëó èëя ÷àï îëóíìóøäóð.