Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar
Yüklə 7,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 636
Səs-küylü, həyəcanlı bir aləmə düşdüm. Küçələr avtomobillə dolu idi. Bəziləri də zirehlənmişdi və piyadaları ovlayır, onları xurd-xəşil eləyib evlərin divarlarına yapışdırırdı. O dəqiqə başa düşdüm: insanlarla maşınlar arasında mübarizə gedir! Çoxdan hazırlanan, çoxdan gözlənilən, çoxdan hamını qorxuya salan döyüş, nəhayət, başlamışdı. Hər tərəf meyitlə, xurd-xəşil olmuş adamlarla, əzilmiş, əyilmiş, yanmış avtomobillərlə dolu idi. Bu dəhşətli səhnənin üzündə dövrə vuran təyyarələr də evlərin damından, pəncərələrindən atəşə tutulmuşdu. Divarlara vurulmuş nəhəng, alovlu plakatların məşəl kimi yanan iri hərfləri bütün milləti maşınlara qarşı mübarizə aparan insanların tərəfinə keçməyə, maşınların köməyi ilə camaatın qanını sora-sora piylənmiş geyimli-kecimli, ətirli varlıları öz nəhəng, hıqqıltılı, nəriltili, uğultulu avtomobilləri ilə birlikdə məhv etməyə, fabrikləri yandıraraq təhqir olunmuş torpağı bir az təmizləməyə, yükünü yüngülləşdirməyə çağırırdılar ki, ot bitsin, üzünə sement pərdə çəkilmiş aləmdə meşə, çəmən, təpə, çay, bataqlıq yaransın. Başqa plakatlar isə – bunlar daha yaxşı tərtib olunmuş və çox aydın, çox ağıllı, çox təsirli yazılmışdı, çox da sadə rənglərdən istifadə edilmişdi – bunun əksinə olaraq bütün varlıları, ağıllı adamları həyəcanla anarxiya təhlükəsindən xəbərdar edir, sözün əsl mənasında adamı ovsunlayan ifadələrlə qayda-qanunun əməyin, mülkiyyətin, mədəniyyətin, hüququn nə olduğunu başa salır, maşınları insanın ən böyük, ən yeni kəşfi kimi tərifləyir və deyirdilər ki, yalnız onların köməyi ilə hamı tanrıya çevrilə bilər. Fikirli-fikirli, heyran-heyran o qırmızı, yaşıl rəngli plakatları oxudum, hamısının da odlu natiqlik məharəti, möhkəm məntiqi məni ovsunladı. Hamısı haqlı idi. Getdikcə qızışan atışma nə qədər mane olsa da, gah bunun, gah da o birinin qarşısında dayanır və oxuduqlarımın hamısına da inanırdım. Əsas məsələ aydın idi: müharibə başlamışdı. Özü də çox gözəl, çox mənalı müharibəydi. Bu müharibə imperatorluq, respublika, sərhəd, bayraq, məslək və bunlara bənzər zahiri, saxta ideyalar, mənasız şeylər uğrunda getmirdi. Sadəcə olaraq, bu həyatdan bezənlər, havası çatmayanlar öz narazılıqlarını belə kəskin şəkildə ifadə edir, metala dönmüş sivilizasiya dünyasını biryolluq məhv etməyin binasını qoyurdular. Gördüm ki, hamının gözü vurubdağıtmaq, öldürmək ehtirası ilə alışıb-yanır və o vəhşi güllər mənim də içimdə baş qaldırıb pardaxlandı, qəhqəhə çəkib güldü. Sevinə-sevinə mübarizəyə qoşuldum. Hər şeydən ləzzətlisi də məktəb dostum Qustavın birdən-birə yanımda görünməsi oldu. Uşaqlıq çağlarımdakı dostlarımın ən çılğını, ən güclüsü, ən həyatsevəri Qustavı çoxdan unutmuşdum. Onun mavi gözlərini görəndə, ürəyim yerindən oynadı. Mənə əl elədi və sevinə-sevinə ardınca getdim.
– İlahi, sənə də rast gəlmək olarmış, Qustav! Nə sənətin sahibi oldun? – deyə sevinc içərisində qışqırdım. Uşaqlıq çağlarında olduğu kimi acı-acı güldü. – Ay heyvan, məgər indi sual vermək, laqqırtı vurmaq yeridir? İlahiyyat professoru oldum. Hə, axır ki, kim olduğumu bildin. Ancaq, xoşbəxtlikdən, indi ilahiyyat vaxtı deyil, cavan oğlan, müharibədir. Getdik. Tırıldaya-tırıldaya bizə tərəf gələn minik avtomobilinin sürücüsünü güllə ilə vurub aşırdı, meymun cəldliyilə içəri tullandı, maşını saxlayıb məni də götürdü, üstümüzə yağan güllələrin, böyrü üstə çevrilmiş avtomobillərin arası ilə irəli şığıdı, şəhərdən aralandı. – Fabrikantların tərəfindəsən? – deyə dostumdan soruşdum. – Eh, nə bilim, hər kəsin öz zövqü var, ora çatanda baxarıq. – Yox, dayan, elə bir fərqi olmasa da, mən başqa partiyanı seçməyin tərəfdarıyam. Mən ilahiyyatçıyam, ulu babam Lüter öz dövründə kəndlilərə qarşı mübarizə aparan knyazlara, varlılara kömək durub, indi gəl onun səhvini bir az düzəldək. Nə pis maşındır, ancaq çox güman ki, bir neçə kilometr də aparacaq! “Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 637
Külək kimi, səma övladları kimi uğuldaya-uğuldaya şəhərdən çıxdıq, sakit, yaşıl mənzərənin qoynu ilə xeyli getdik, böyük bir düzənlikdən keçdik, sonra yavaş-yavaş nəhəng bir dağa dırmaşdıq. Axırda dümdüz, sürüşkən bir yolda dayandıq. Bu yol sıldırım qayaların, alçaq sipərlərin arasından keçib sərt dolaylarla qalxır, lap uzaqlarda parıldayan mavi bir gölə tərəf gedirdi. – Nə gözəl yerlərdir! – dedim. – Çox gözəldi. Adına Ox yolu da demək olar. Harri, görərsən, burada hələ çox oxlar sınacaq. Yolun kənarında bir piniya ağacı vardı və onun da başında taxtadan talvara oxşar şey quraşdırılmışdı: müşahidə məntəqəsi idi. Qustav mənə bic-bic göz vurub şaqqanaq çəkdi. Tez maşından düşüb ağaca dırmaşdıq, tövşüyə-tövşüyə köşkdə gizləndik. Yaxşı yer idi, hətta tüfəng, tapanca, gülləqutuları da vardı. Heç nəfəsimizi dərib pusquda durmağa macal tapmamış yaxınlıqdakı döngədən iri, cah-cəlallı bir maşının boğuq, qəzəbli uğultusu eşidildi. Nərildəyə- nərildəyə hamar dağ yolu ilə bizə tərəf gəlirdi. Əlimizdə tüfəng hazır dayanmışdıq. Çox maraqlı idi.
– Sürücünü nişan al! – Qustav tez əmr elədi və ağır maşın bizə çatdı. Sürücünün göy rəngli papağını nişan alıb tətiyi çəkdim. Kişinin başı sinəsinə endi, maşın irəli şığıyıb qayaya dəydi, geri atıldı, iri eşşəkarısı kimi qəzəblə yaxındakı alçaq daş-divara çırpıldı, arxası üstə çevrildi, ani, sakit bir şaqqıltı ilə qayanı aşıb uçuruma yuvarlandı. – Vəssalam, – deyə Qustav güldü, – o biri də mənim boynuma. Artıq ikinci maşın yaxınlaşırdı. İçində üç-dörd sərnişin qısılıb oturmuşdu. Biri qadın idi və onun başındakı yaylığın ucu üfüqi vəziyyətdə yellənirdi. Açıq mavi rəngli bir yaylıqdı və ona yazığım gəldi: kim bilir, bəlkə də, arxasında ən gözəl qadının üzü gülürdü. Aman Allah, əgər biz, doğrudan da, qaçaqqaçaq oynayırdıqsa, görkəmli sələflərimiz kimi hərəkət eləmək daha düzgün, daha gözəl olardı: yəni, o şərəfli qan hərisliyini gözəl xanımlara aid etməzdik. Ancaq Qustav artıq nişan alıb atmışdı. Sürücü diksinib yana yıxıldı, maşınsa dik qayaya çırpılıb göyə qalxdı, arxası üstə düşəndə, təkərləri göydə fırlandı. Dayanıb bir az gözlədik: tərpəniş yox idi. İçəridəkilər, sanki, tələyə düşmüşdülər, heç qımıldanmırdılar. Təkərləri də qəribə tərzdə fırlanırdı. Ancaq qəflətən bir gurultu qopdu, alov dilimləndi. – «Ford»dur, –Qustav dedi. – Gərək düşüb yolu təmizləyək. Aşağı enib alışmış maşına baxdıq. Çox tez yanıb qurtardı. Cavan ağaclardan ling düzəldib onu itələyə-itələyə yolun kənarındakı uçuruma yuvarlatdıq, kol-kos xeyli şıqqıldadı. Maşını döndərəndə, meyitlərdən ikisi yerə düşüb qalmışdı. Paltarlarının yarısı yanmışdı. Birinin pencəyi yaxşı qalmışdı və onun ciblərini axtardım ki, bəlkə, kim olduğunu öyrənək. Dəri pulqabı çıxdı. İçində vizit kağızları vardı. Birini götürüb, üstündəki yazını oxudum: «Jat tcam asi» – Çox incə məsələdir, –Qustav dedi. – Doğrudan da, indi öldürdüyümüz adamların kim olmasının fərqi yoxdur. Onlar da bizim kimi bədbəxt bəndələrdir, adın heç bir mənası yoxdur. Bu dünya dağılmalıdır – biz də onun içində! Onca dəqiqə suyun altında qalmaq ən rahat ölümdür! Haydı, iş başına! Yüklə 7,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|