Buxgalteriya hisobi va audit” kafedrasi Audit 1-qism 5230900

5.5. Auditor ishlarining sifatini ta`minlashning xorij tajribasi

Auditning sifatli o’tkazilishini ta’minlash foydalanuvchilarning auditorning kapital bozordagi roli haqida kutganlarini bajarish uchun birinchi darajali ahamiyatga ega. Biz audit sifatiga erishish uchun foydalaniladigan yondashuvlarni ko’rib chiqamiz. Biroq davom etishdan oldin audit sifati nima degan o’ta muhim savolga javob berish uchun paytdan foydalanishimiz kerak.

(2003)da e’lon qilingan GAO tasdiqlaydiki, audit sifait “tekshirilgan moliyaviy hisobotlar va u bilan bog’liq holda ochilgan axborotlar GAAP buxgalteriya hisobining umumqabul qilingan printsplariga mos holda taqdim etildi va (2) xatolar va firibgarliklar tufayli jiddiy kamchiliklarga ega emasligiga etarlicha ishonchni ta’minlash uchun auditning umumqabul qilingan standartlariga mos holda” amalga oshiriladi. Moliyaviy hisobotlar bo’yicha kengash (MHK) audit sifati bo’yicha aniq ko’rsatma berish uchun “audit bo’yicha sifat tizimi”ni ishlab chiqdi. MHK Qo’shma Qirolliklarda mustaqil boshqaruv (tartibga solish) organi hisoblanadi, investitsiyalarni tegishli korporativ boshqaruv hisobiga va moliyaviy hisobotlar tuzish bo’yicha qimmatli qog’ozlarga stimullashishiga javob beradi.
MHK auditning sifatini baholashdagi tizimini tasdiqlaydiki, audit sifatining beshta asosiy ko’rsatkichlari mavjud, jumladan:
1)Auditorlik firmasining etika normalari,
2) audit va xodimlar bo’yicha hamkorlar (sheriklar)ning malalkalari va shaxsiy sifatlari;
3) audit jarayoni samaradorligi;
4) audit hisibotlarining ishonchliligi va foydaliligi;
5) audit nazoratidan chetda bo’lgan lekin audit sifatiga tasir qiladigan omillar.
MHK doirasidagi sharx ko’rsatilgan struktura tan oladiki , auditning samarali jarayonlari o’z o’zicha audit sifatiga erishish uchun etarli emas. To’g’rirog’i, bu omillar paketi bo’lib, auditorga, o’z navbatida auditorlik protseduralariga tasir qiluvchi etikani o’z ichiga oladi. Shu bilan birga, auditorlik firmalarining nazoratidan tashqarida bo’lgan audit sifatiga shu bilan birga audit qilingan moliyaviy hisobotning umumiy sifatiga tasir qiluvchi boshqa omillar xam mavjud bo’ladi. Bu omillar moliyaviy hisob hamda me’yoriy huquqiy tizimining ishonchliligini o’z ichiga oladi .