Çatı Prizma
Porro Prizma
11
D
ürbünler epey özelliği olan çok yönlü
aletlerdir. Geniş görüş açıları vardır
ve görüntülerin doğru tarafı yukarda
göründüğü için gözlemlenen objeleri bul-
ması kolaydır. Kurulum için uzmanlığa
gerek yoktur. Sadece boynunuza astığınızda
kullanıma hazırsınız.
Teleskop kurmaya yetecek zaman olma-
yan geceler dürbünleri gözlem yapmak için
ideal hale getirir. Çoğu insan için tek göz
yerine iki gözle gözlem yapmak çok daha
rahat ve doğaldır. Ayrıca çoğu dürbünde,
teleskoplara göre nispeten ucuzdur.
Dürbünlerdeki rakamlar
Yıldız gözlemi için ön lenslerin boyutu en
önemli konudur. Genellikle daha büyük
dürbünler daha parlak görüntü gösterirler.
Her dürbündeki iki sayı ile objektif büyük-
lüğünü bulabilirsiniz: Örnek olarak 7x35
yada 10x50. Burdaki ikinci rakam öndeki
lenslerin mm olarak çapını belirtir. Ön
lenslere göre bakarsak 7x35 dürbün 35mm
lens çapına sahip ve 10x50 dürbün ise
50mm çapa sahiptir. 50mm dürbünler 35
mm dürbünlere göre 2 kat fazla ışık toplar-
lar. Astronomi dürbünlerinde en az 40
milimetre çapında lensler olmalıdır. Küçük
çapta olanları gündüz kullanabilirsiniz
fakat çoğu gece gökyüzünde nesnelerin iyi
görüntülerini sunmak için yeteri kadar ışık
toplayamazlar. Diğer rakam ise dürbünlerin
büyütme oranıdır. Astronomi için en az 7
kat büyütme oranı olan dürbünler gerek-
mektedir. Eğer dürbünü elde tutmak isti-
yorsanız en fazla 10x büyütme yapanları
tercih edin. Eğer büyütme oranı bundan
fazla olur ise, ağırlığından dolayı yeteri
kadar sabit tutamayacağınızdan keskin
görüntü elde etmek mümkün olmaya-
caktır. Bu tip dürbünleri tripod ile
kullanabilirsiniz.
Bakılacak Detaylar
Dürbünler görüntünün doğru tara-
fını yukarıda gösterebilmek için
prizmalar içerirler. Bu prizmalar iki
türde yapılırlar: Çatı ve Porro. Çatı
-prizmalı modeller daha düz göv-
deye sahiptir ve daha küçüktür.
Ancak, daha pahalıdırlar ve daha
sönük görüntü üretirler, bu da ast-
ronomi için daha az tercih edilir
hale getirir. Porro-prizma dürbün-
lerin zig zag şekli vardır ve genel-
likle çatı prizma modelere göre
Dürbünleri anlamak
daha büyük ve ağırdırlar.
Yüksek kaliteli dürbünlerin lensleri
borosilikat cam (BK7) yerine baryum mer-
cek camından(BaK-4) yapılırlar. Ayrıca,
kaplamalı optik arayın. Objektif ve prizma
yüzeyleri özel kaplama uygulandığında
daha parlak ve yüksek kontrastlı görüntü
oluşturacaktır. Çoğu dürbünde 2 göz mer-
ceğini beraber haraket ettiren bir odaklama
düğmesi vardır. Bazı modellerde tek göz
merceğinin odaklamasını ayrıca yapabilir-
siniz. Bu tip dürbünlerde odaklanmayan
göz merceğini orta düğmeden
önce ayarlayın, diğer göz mer-
ceğini bundan sonra ayarlar-
sınız. Eğer dürbünü iki kişi ardı ardına
kullanacaksanız bu şekilde odaklama daha
kullanışlıdır. Diğer modellerde ise göz mer-
cekleri ayrı ayrı odaklanır. Bu tip modeller
daha sağlam ve neme karşı daha dayanıklı
yapıdadırlar.
Neler Gözlemleyebilirsiniz
Dürbünler Ay’ı keskin detaylarla göstere-
cektir. Ay’ın evreleri değiştikçe gölgelerin
nasıl hareket ettiğini izleyin. Ay tutulması-
nın evrelerinde Dünya’nın gölgesinin Ay
yüzeyini kaplamasını izleyin. Ve geceleyin
gökyüzünün batısında Ay’ın hilal halinin
gölgesini gökyüzünün alt kısmındaki yıl-
dızlarda görebilirsiniz.
Uzak çevrede, dürbün Jüpiterin dört
büyük ayını gözlemlemenizi sağlar. Bun-
lara ek olarak, alacakaranlıkta alçak
gökyüzünde Merkürü görmenizi
ve görmesi zor gökyüzü nesnele-
rini tespit etmenizi sağlar. Örne-
ğin dış gaz gezegenleri olan
Uranüs ve Neptün’ü ve parlak ast-
roidleri gözlemleyebilirsiniz.
Dürbünün avantajları en iyi parlak
bir kuyrukluyıldızı gözlemlerken görür-
sünüz.Dürbünler kuyruklu yıldızın başını
ve kuyruğunu yeterli detayda, geniş bir
görüş açısında görmenizi sağlar.
B
İlmenİz Gereken
3 aYrınTı
•
Dürbünler görüntüyü düzgün yönü
ile gösterirler.
•
Gözlem için her iki gözünüzü de
kullanmanızı sağlarlar.
•
En büyük uzay cisimleri en iyi dür-
bünlerle gözlemlenirler.
Celestron
Skymaster 15x70
yüksek
büyültme sağlar ve çok ışık
toplar.
Celestron
Dürbünlerde
iki farklı tasarım vardır: Çatı
prizma ve Porro prizma.
Astronomy: roen kelly
Geniş Görüş Alanı
sayesinde bazı astronomik
olaylar en iyi dürbünle gözlenir. Bunlardan biri
de kuyrukluyıldızlardır.
Martin Moline
Celestron Oceana
7x50 Marine
dürbünler hem su
geçirmez hemde
buğu önleyicilidir.
Denizciler ve nemli
iklimde yaşayan
insanlar için
uygundur.
Celestron
Dünyanın
dönüş
ekseni
Dünyanın
Eğimi
Kuzey Kutbu
Güney Kutbu
Ekvator
Ekliptik (Güneş’in yolu)
23.5°
İlk Teleskobunuzu seçerken
12
1
Genel anlamda gökyüzünü
tanıyın
Bunları bilmeniz önemli; Dünya kendi
etrafında bir günde döner ve Güneş’in etra-
fında yılda bir tur atar. İlk hareketi gökyü-
zünün doğudan batıya hareket etmesine ve
ikinci hareketide farklı yıldıztakımlarının
belli mevsimlerde görünmesine sebep olur.
Sonrasında, gökyüzünü kuzey kutbu,
güney kutbu ve ekvatoru olan bir küre ola-
rak düşünün.
Ayın evrelerini öğrenin. Ay ilk olarak
gökyüzünde ince bir hilal olarak akşam
olduğunda batıda görünür. Ondan sonraki
her gece, dolunay olana dek doğuya doğru
büyür, ardından ilk aydınlanan tarafından
itibaren kararır ve söner. Hilali bir sonraki
batıda görüşünüzde, yaklaşık 30 gün geç-
miştir. Ayın evrelerini bilmek isteyeceksiniz
çünkü ay ışığı gökyüzündeki sönük cisim-
leri görmenizi engelliyebilir.
Son olarak, mevsimsel parlak yıldız
takımlarını tanıyın. Her mevsim bir iki
tanesini tanıyarak başlayın: Taurus Boğa ve
Orion Avcı kış takımyıldızlarıdır; Akrep ve
Kuğu yaz takımyıldızlarıdır, devamını siz
getirin. Sönük takımyıldızları konusunda
endişe etmeyin. Eğer adlarını duymadıysa-
nız muhtemelen iyi bir sebebi vardır. (Pek
görünmemeleri gibi...)
10 kolay adımda Amatör Astronomi
Astronomi hala heyecan vericiliğini koruyor çünkü her gün yeni
bir gelişme haber oluyor. Bir amatör astronom olduğunuzda
sadece olan bitenleri okumakla kalmayıp aynı zamanda dahil
olabilirsiniz. Esasında gökyüzü sizi çağırır. Fakat gökyüzü
gözlemeye nasıl başlayacaksınız? Neler bilmeniz gerekiyor?
Hepsini bu yazımızda bulabilirsiniz.
2
Konunun içine girin
Gökyüzü gözlemcisi olmada iyi bir
başlangıç yaptınız. Fakat burada yazanlar-
dan fazlası da var, bilim teknik dergileri,
astronomi ve uzay siteleri sizleri bekliyor.
Kütüphaneler ve kitap dükkanları bu
güzel hobinin farklı bir yönünü oluşturucak
birçok yıldız haritası, gözlem kitapçığı ve
makale sunabilir. Gezegenleri sadece belli
günlerde bulabilmeniz dışında bu tür hari-
taların süresi kısa sürede dolmaz. Yerel ast-
ronomi kulüpleri de çok iyi kaynaklar
olabilirler. Bu tür sosyal ortamlarda edini-
ceğiniz arkadaşlar size birçok püf nokta
öğretebilir.
3
Araçları satın almadan önce
deneyin
Birçok teleskobu deneyebilmenizin yolu
çevrenizdeki astronomi kulüplerinin göz-
lem gecelerine katılmanız ile mümkün ola-
bilir. Bu tür etkinliklere zaman ayırıp bir
çok soru sorabilirsiniz. Amatör astronom-
lar kendi ekipmanlarını yeni başlayanlara
göstermekten mutluluk duyarlar.
4
Gözlem alanınızı dikkatli
seçin
Eğer ayı, gezegenleri ve çift yıldızları göz-
lemleyecekseniz, hemen hemen her yer
buna uygun olacaktır. Sönük gökcisimleri
için, örnek olarak gökadaları ve bulutsular;
karanlık bir gözlem alanına gitmeniz gere-
kecektir.
Dikkate almanız gerekenler, gözlem ala-
nındaki ışık kirliliği, yol mesafesi, telesko-
bunuzun ne kadar taşınabilir olduğu, cep
telefonuzun çekip çekmediği, güvenlik ve
hava durumu olacaktır. Hava durumu fak-
törü gökyüzünün ne kadar açık ve ne kadar
rüzgarsız durağan olduğu ile ilgilidir.
Atmosferin farklı katmanlarındaki sıcaklık
farklılıkları, pusluluk, yukarı ve aşağı seviye
rüzgarlar ve nem gözlem kalitenizi etkileye-
cek faktörlerdir.
Bir astronomi mağazası
sayesinde almak
istediğiniz teleskoba göz atabilirsiniz.
Celestron
Takımyıldızlar
mevsimden mevsime
değişir. Orion Avcı (sağda) bir kış yıldız
dizilimidir. Kemeri Sirius’u işaret eder,
karanlık bir gecenin en parlak
yıldızıdır.
bill and sally Fletcher
Işık kirliliği
gözlem sitelerini mahveder. Soluk
nesneleri görmek için, şehir dışına çıkmak
gerekir.
Amatör Astronomlar
Dünya’nın dönüşü ve
yörüngesi hakkında temel
bilgileri bilmek zorundadır.
Astronomy: roen kelly
M
ichael
e.
bak
ich