Bolalar psixologiyasi fanining metodlari

Sotsiometrik  matritsa 

 

Natijalarga qarab, guruh a’zolarining qaysi biri eng ko’p tanlanganligini bilish 

mumkin. Eng ko’p tanlash olgan – lider hisoblanadi. 

Sotsiometrik  tadqiqotdan  olingan  natijalar  (matritsa  va  sotsiogramma 

shaklidagi)  sotsiometrik  indekslar  bilan  to’ldiriladi.  Bu  indekslar  guruhni  miqdor 

jihatidan harakterlab beradi. SHulardan biri – guruhiy jipslik indeksi. 

№ 

Ismi – sharif  

(sinaluvchilar) 

Abdullae

va

 

Voxidova

 

Da

mi

nova

 

Z

akir

o

va

 

Ikr

o

mov

 

Is

lom

ova

 

Qili

nga

n 

tanla

shlar

 

1. 

Abdullaeva 

X 

3 1 

  2 

 

 

2. 

Vohidova 

1 

X 

2 

 

 

 

 

3. 

Daminova  

 

3 X 

  1 

 

 

4. 

Zokirova  

 

1 3 

X 

 

 

 

5. 

Ikromov  

 

 

 

  X 

 

 

6. 

Islomova  

 

 

 

 

  X 

 

 

Tanlashlar soni 

1 

3 3 

0 

2 

0 

 

---

Psixologik tadqiqotlar  natijalarini matematik- statistik qayta       ishlash 

metodlari

 

Tadqiqotdan  olingan  ma’lumotlarni  (miqdoriy)  tahlil  qilish  va  tavsiflashga 

kirishishdan  avval  ularni  umumlashtirish,  bir  tizimga  solish  va  ixcham  shaklga 

keltirish zarur. Buning uchun esa matematik statistika tushunchalarini albatta bilish 

va ular bilan ishlay olish talab qilinadi.  

Odatda  o’lchov  natijalarini  aks  ettiruvchi  sonlar  statistikada  variantlar  deb 

ataladi va 

i

x

 bilan belgilanadi. Barcha o’lchovlar, ya’ni o’sib borish yoki kamayish 

tartibida  joylashgan  o’lchovlar  variatsion  qatorni  tashkil  qiladi.  Variatsion  qator 

tarkibida takrorlanadigan o’lchovlar soni chastota deyiladi. 

Masalan,  tadqiqotchi  “Sening  fikr  va  qarashlaring  sinfdoshlaringniki  bilan 

ko’pincha  mos  keladimi?  ”  kabi  anketa  savoliga  36  o’quvchidan  javob  olingan 

deylik.  Bunda  5  xil  javob  ko’zda  tutilgan  :  “har  doim”,  “ko’pincha”,  “ba’zida”, 

“kamdan-kam”, “hech qachon”. Agar har 1 javob varianti uchun son belgisi berilsa 

(“har doim ” – 5, “ko’pincha” – 4, “ba’zida” – 3, “kamdan-kam” – 2, “hech qachon” 

– 1) 

Hamda sonlarning kamayib borish tartibi bo’yicha bir qatorga joylashtirilsa, biz 

quybdagicha variatsion qatorga ega bo’lamiz: 

555555444444444333333333333222222211 

Olingan  ma’lumotlarni  qayta  ishlash  oson  bo’lishi  uchun  jadval  shakliga 

keltiramiz: