Bipolyar tranzistor asosidagi bir kaskadli kuchaytirgichni tadqiq qilish

5 -TAJRIBA ISHI


BIPOLYAR TRANZISTOR ASOSIDAGI BIR KASKADLI


KUCHAYTIRGICHNI TADQIQ QILISH

Ishdan maqsad:

1. Bipolyar tranzistor asosidagi kuchaytirgichining tuzilish va ishlash prinsiplarini o‘rganish;

2. Bipolyar tranzistor VAXni o‘rganish;

3. Bipolyar tranzistor VAXni tekshirish (olish), ularning asosiy ko’rsatkichlari bilan tanishish.

Ishni bajarish tartibi:

Ushbu tajriba ishi Multisim dasturida amalga oshiramiz.

Umumiy emitterli tranzistorning VAXsini tekshirish. Isni bajarish uchun:

1. 
   Multisim dasturining elementlar kutubxonasi yordamida 5.1-rasmda keltirilgan umumiy emitterli tranzistor VAXsini tekshirish sxemasini chizish kerak.
   

2. 
   Elementlar kutubxonasidan NPN tipdagi 2N3501 modeldagi tranzistor, elektr qarshiligi 10 kOm bo‘lgan o‘zgaruvchan qarshilik, kuchlanishi 12 Volt bo‘lgan o‘zgarmas tok manbaini olamiz va olingan elementlarni bir-biriga ulab sxemani chizamiz. Sxemani tekshirish uchun o’lchash asboblari milliampermetr hamda voltmetrni olamiz. Sxemani ishlashi uchun ushbu tugmani bosish kerak. O‘zgaruvchan qarshilikni 0 va 100 oralig’ida o‘zgartirib, tranzistor toki I ning tranzistordagi kuchlanish U ga bog’liqlik grafigini tuzdik va uni 5.1-jadvalga kiritdik.
   

5.1 rasm. Umumiy emitterli NPN tipdagi 2N3501 tranzistorining VAXsini tekshirish sxemasi

Olingan ma’lumotlarni (5.1-jadval) ga NPN tipdagi 2N3501 tranzistorning VAXsini kiritdik.
5.1-jadval

R	5	15	25	35	45	55	65	75	85	95	100
U	731.278 mV	735.465 mV	740.369 mV	746.256 mV	753.557 mV	763.039 mV	776.221 mV	796.696 mV	836.022 mV	974.163 mV	11.987 V
I	224.903 mA	243.819 mA	266.589 mA	294.648 mA	330.317 mA	337.62 mA	444.336 mA	548.184 mA	742.711 mA	1.354 A	10.127 A

3. 
   Elementlar kutubxonasidan PNP tipdagi 2N4058 modeldagi tranzistor, elektr qarshiligi 10 kOm bo‘lgan o‘zgaruvchan qarshilik, kuchlanishi 12 Volt bo‘lgan o‘zgarmas tok manbaini olamiz va olingan elementlarni bir-biriga ulab sxemani chizamiz. Sxemani tekshirish uchun o’lchash asboblari milliampermetr hamda voltmetrni olamiz. Sxemani ishlashi uchun ushbu tugmani bosish kerak. O‘zgaruvchan qarshilikni 0 va 100 oralig’ida o‘zgartirib, tranzistor toki I ning tranzistordagi kuchlanish U ga bog’liqlik grafigini tuzdik va uni 5.2-jadvalga kiritdik.
   

5.2 rasm. Umumiy emitterli PNP tipdagi 2N4058 tranzistorining VAXsini tekshirish sxemasi

Olingan ma’lumotlarni (5.2-jadval) ga PNP tipdagi 2N4058 tranzistorning VAXsini kiritdik.

5.2-jadval

R	5	15	25	35	45	55	65	75	85	95	100
U	816.436 mV	820.684 mV	825.657 mV	831.628 mV	839.043 mV	848.7 mV	862.211 mV	883.509 mV	925.984 mV	1.098 V	11.999 V
I	159.545 mA	172.422 mA	187.92 mA	207.022 mA	231.309 mA	263.536 mA	309.039 mA	380.004 mA	513.521 mA	939.536 mA	6.152 A