Biotsenoz, biogeotsenoz va ekotizimlarning tuzilmalari va xususiyatlari

BIOGEOTSENOZ

• Biogeotsenoz tushunchasi 1940 yilda akademik V. N. Sukachev tomonidan taklif kilingan. Biogeotsenozlar: 1. turlar xilma-xilligi 2 Xar bir turdagi individoar zichligi ; 3. biomassa (biogeotsenozdagi organik moddaning umumiy mikdori) kabi kursatkichlar bilan tariflanadi.
• Biogeotsenozdagi xayot jarayonlarini tashkaridan keladigan energiya ta’minlagani uchun uni ochik, muvozanat xolatidagi, uz-uzini idora kila oladigan sistema deyiladi. 

Biogeotsenozning turgunligini moddalarning davriy aylanishi (ulik tabiatdan tirik tabiatga, tirik tabiatdan esa ulik tabiatga tinmasdan aylanishi) orkali ta’minlanadi. Bunda energiya manbai Kuyosh xisoblanadi, uning energiyasi davriy aylanishjarayonida kimyoviy boglar energiyasiga, keyin esa mexanik va issiklik energiyasiga aylanadi. 
Biogeotsenoza xamma organizmlar oziklanishiga va energiya kabul kilishiga karab ikki guruxga bulinadi (autotroflar va geterotroflar). Autotroflar asosan usimliklardan tashkil topgan bulib, ular fotosintez tufayli Kuyosh energiyasini uzlashtirib, oddiy anorganik birikmalardan murakkab organik birikmalarni sintezlaydi. Geterotfroflarga xayvonlar, odamlar, zakmburuglar, bakteriyalar kiradi. Ular tayyor organik moddalar bilan oziklanadi va uz xayot faoliyati jarayonida oddiy birikmalarga parchalaydi. Bu moddalar uz navbatida tabiatga kaytariladi va autotroflar tomonidan yana moddalar davriy aylanishga jalb kilinadi. 

E’TIBORINGIZ UCHUN RAXMAT !!!