B a L o ğ L a n q u L i y e V
Yüklə 3,45 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1.4. Fiziki tərbiyənin tədrisində fəal (interaktiv) təlimin tətbiqi mexanizmləri
- Passiv metoda
- Fəal metoda
38
5.Həmin tədbirlərin təhsil, tərbiyə və inkişaf etdirici təsirini öyrənmək üçün onu təhlil etməyi; araşdırmağı ümumiləşdirilməyi bacarmaq. Sinifdənxaric və məktəbdənkənar işlərin lazımi səviyyədə keçirilməsi də nəzarətin düzgün qurulmasından mühüm dərəcədə asılıdır. Məktəb rəhbərliyi tərəfindən aparılan nəzarətdə bunları əsas götürməlidir: Müəllimlərin öyrənilməsinə diqqəti artırmalı, onların fəaliyyətindəki müsbət və zəif cəhətləri aşkara çıxarmalı, eləcə də çatışmamazlığın aradan qaldırılması yollarını bilməli və onu həyata keçirməlidir. Yuxarıda söylənilənlərə istinad edərək
ümumtəhsil məktəblərində fiziki tərbiyə təliminin təşkili zamanı öyrədən və öyrənənlərin fəaliyyətinin tənzimlənməsində, təlim prosesinin stimullaşdırılmasında aşağıda göstərilən pedaqoji-psixoloji amillərlə sıx əlaqədar olduğu qənaətinə gəlir və onların tədris prosesində nəzərə alınmasını məqsədəuyğun və reallaşdırılmasını məğbul hesab edirik: 1.Bədən tərbiyəsi müəllimlərinin fiziki tərbiyə üzrə hərtərəfli və dərin bilik, bacarıq və vərdişlərə yiyələnməsi. 2.Tədris prosesi üçün səmərəli variantların seçilməsi onları müqayisə edərək tətbiqinə nail olunması. 3.Ayrı-ayrı mövzuların mənimsədilməsində müxtəlif növ uyğun üsulların, metodların, prinsiplərin, vasitələrin seçilməsi və onların kompleks şəklində planlaşdırılaraq həyata keçirilməsinin tənzim edilməsi. 4.Müxtəlif növ hərəkət və oyunların öyrədilməsi üçün ayrılmış vaxtın düzgün və optimal bölgüsünün aparılması, vaxta qənaət edilməsi, bütün bunların diqqətdə saxlanılması. 5.Qabaqcıl təcrübəyə istinad edilməsi, əvvəllər qazanılmış bilik, bacarıq və vərdişlərin əsasında yeni bilik, bacarıq və vərdişlərin aşılanması, möhkəmləndirilməsi və dərinləşdirilməsi. 6.Bədən tərbiyəsi müəllimi və şagirdlərin fəaliyyətinin gücləndirilməsi, tənzimlənməsi və stimullaşdırılması. Bu zaman şagirdlərin əsas diqqətinin başlıca məqsədə və vəzifələrə yönəldilməsi. Təlimin məzmununa, məqsədinə və vəzifələrinə uyğun stimul yaradan, tənzimləyən tələb və prinsiplərdən məqsədyönlü istifadə edilməsi. Tədris prosesində şagirdlərin təlim imkanlarının nəzərə alınması, tədris şəraitinin yaradılması, idman zalının, oyun
39
meydançasının, atletika qaçış cığırlarının, atma və tullanma sahələrinin alət, avadanlıq, ləvazimatlarla təmin olunması.
tətbiqi mexanizmləri
Müstəqil Azərbaycanın yeni təhsil sistemi qlobal dünyanın müvəffəqiyyətlərini qəbul edir. Şəxsiyyətyönümlü milli təhsil sisteminə doğru istiqamətlənməklə yanaşı, həm də zəruri islahatları da həyata keçirir. Təhsil sahəsində aparılan islahatlar ümumtəhsil fənləri, o cümlədən fiziki tərbiyə təliminin qarşısında interaktiv məzmun standartlarını, müasir təlim strategiyalarını, təlim nailiyyətlərinin qiymətləndirmə mexanizmlərini, saglamlığın qorunması və
reabilitasiyasını, təlimin pedaqoji təşkilini və digər parametrlərin uyğun tələbatlarını özündə əks etdirir. Buna görə də ənənəvi və müasir ümumbəşəri texnologiyaların tətbiqinə səy göstərməklə yeni resursların hazırlanmasından ötrü məqsədyönlü iş aparılır. İlk növbədə təhsilin Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyinin qorunub saxlanması və inkişaf etdirilməsi üçün təlim-tərbiyənin məzmununun zənginləşdirilməsinə, müdafiə qüdrətinin artırılmasına yönəldilmiş tədbirlər görülür. Belə ki, dövlət təhsil standartlarına əsaslanaraq ayrı- ayrı idman fənləri üzrə tədris proqramı, dərslik, dərs vəsaiti və metodik tövsiyələrin hazırlanması tələbatını irəli sürür. Xüsusən, fiziki mədəniyyət vasitələrinin səmərəli təşkili məqsədilə ənənəvi təlimlə bərabər, fəal-interaktiv təlimində mexanizmlərinin hazırlanması və tətbiqi nəzərdə tutulur. Çünki, gələcək nəslin sağlamlığının möhkəmləndirilməsi milli vətənpərvərlik ruhunda boya-başa çatdırılması və şəxsiyyət kimi formalaşdırılmasını onların hərtərəfli və harmonik inkişafını təmin edən idraki, informatik-kommunikativ, psixomotor bacarıqlara dünya texnologiyalarını yaradıcılıqla mənimsəyib tətbiqi zamanı yiyələnmək mümkündür. Müxtəlif idman növləri üzrə keçirilən bədən tərbiyəsi dərsləri pedaqoji prosesin mühüm formalarından olduğu üçün, onların təşkilində fəal (interaktiv) təlim metodundan istifadə maraqlı, önəmli və həmdə zəruri pedaqoji prosesdir.
40
Müşahidələrdən və ədəbiyyatın təhlilindən məlum olmuşdur ki, bu vaxta qədər fiziki tərbiyənin təlimi prosesində müəllim (öyrədən) və şagirdlərin (öyrənənin) qarşılıqlı təsirinin üç forması mövcuddur: 1) Əsrlərdən bəri təlim prosesində daha çox işlənən passiv- ənənəvi metod. 2) Pedaqoqların diqqət mərkəzində olsada kifayət qədər istifadə olunmayan fəal metod. 3) Texnologiyanın inkişafı dövründə təlimdə tətbiqinə çox böyük ehtiyac duyulan interaktiv metod . Müşahidələrdən aydın olur ki, hazırki dövrdə fiziki tərbiyənin təlimində şagirdlərə nəzəri biliklərin mənimsədilməsi prosesində və istərsə də ayrı-ayrı fiziki hərəkətlərin texnikasının öyrədilməsində hər üç təlim metodlarından istifadə edən müəllimlər vardır. Bunlardan bəziləri 1-ci, bəziləri 2-ci, bəziləri də 3-cü formaya istinad edərək bədən tərbiyəsi dərslərini, sinifdənxaric və məktəbdənkənar kütləvi idman sağlamlıq tədbirlərini təşkil edirlər. Həmin təcrübələrə əsaslanaraq göstərilən təlim metodlarının səciyyəvi xüsusiyyətlərini açıqlamağı öyrədən və öyrənənlərin fəaliyyətində nəzərə alınmasını faydalı hesab edir və bunların qısa olsada şərhini veririk.
tərbiyəsi müəllimləri başlıca olaraq bir tərəfli fəaliyyət, təsir, yəni müəllimin fəaliyyəti aparıcı rolunu oynayır və bu tədris prosesində qabarıq şəkildə özünü biruzə verir. Bu yanaşmada istifadə olunan müxtəlif üsul və münasibətlər də təlim metodlarını müəyyənləşdirir. Burada müəllim və şagirdlərin fəaliyyətində bir tərəflilik höküm sürür. Konkret desək, öyrənənin fəaliyyəti əsas götürülür, praktik və nəzəri məşğələlərin gedişi idarə olunur, həddən artıq nəzarətdə saxlanılır. Bu prosesdə demokratik yanaşmaq mövcud deyil, öyrənən öyrədənin göstərişlərinə tabe olmalı, onu danışıqsız icra etməlidir. Eləcə də sərbəst və müstəqil fəaliyyət göstərmək səmimi sayılmır, idraki fəaliyyətin yüksək səviyyədə təşkili diqqət mərkəzində olmur, «hafizə» məktəbinə–əzbərçiliyə daha üstünlük verilməsinə səy göstərir.
edən müəllimlər isə əksinə onu təlimin mühüm təşkili forması sayır. Fəal təlimdə tələbə passiv dinləyici kimi çıxış etmir, fəaliyyət göstərən şəxs rolunu oynayır, öyrənən artıq passiv deyil, bərabər və qarşılıqlı fəaliyyət göstərir, öyrədənlə eyni hüquqa malikdir. Bu cür qarşılıqlı
Yüklə 3,45 Mb. Dostları ilə paylaş:
|