Aztu-nun nəzdində Bakı Texniki Kolleci nv-nin diaqnostikası fənnindən mühazirələr

Mühərrik yağları.

Yağların mühərrikin texniki vəziyyətinin dəyişməsinə təsir edən əsas 

göstəriciləri  bunlardır  :yeyilməyə  qarşı  davamlılığı,Korroziya  xüsusiyyətləri,  kimyəvi 

sabitliyi mexaniki qarışıqların və suyun olmaması. 

Yağların  özlülüyü  əsasən  onların  kimyəvi  tərkibindən  asılıdır.  Yağların  özlülüyünü  

yaxşılaşdırmaq  üçün  xüsusi  aşqarlardan  istifadə  edilir.  Özlülük  temperaturdan  asılı 

olaraq  dəyişir,  buna  görə  çox  vaxt  özlülük    temperaturdan  asılı  olaraq  dəyişmə 

---

 

22 

qanunauyğunluğu  müəyyən  etmək  üçün  özlülük  temperatur  xarakteristikaları  tərtib 

edilir.   

     Kiçik  özlülüyə  malik  yağların  bir  sıra  üstün  cəhətləri  var:yaxşı  istilik  götürmə 

qabiliyyətinə  malikdir,araboşluğu  kiçik  olan  birləşmələrə  sərbəst  daxil  ola 

bilir,mühərrikin  işə  salınma  anındakı  yeyilmələri  azaldır,sürtünməyə  sərf  olunan  gücü 

aşağı salır. 

 

Yüksək  özlülüyə  malik  yağlar  silindirlərdə  porşen  üzüklərinin  kipliyini  artırır,  yanma 

kamerasından  karterə  keçən  qazların  qarşısını  alır,  yağın  sərfini  azaldır,  kipləşmə 

yerlərindən sızmırlar. 

     Bu  xüsusiyyətləri  nəzərə  alaraq  yağların  özlülüyü  elə  normallaşdırılırki,  hissələr 

arasında həmişə mayeli sürtünmə təmin edilmiş olsun. 

     Mühərrik  yağları  üçün  standartda  kinematik  özlülük  (100C)  və  özlülüyün  indeksi 

normallaşdırılır. Bunlar başqa yağlar üçün dinamik və şərti özlülükərdə təyin edilir. 

       Mühərrik yağlarının yeyilməyə qarşı davamlılğı yağlanılan səthlərin üzərində nazik 

yağ  qatının  əmələ  gəlməsi  ilə  xarakterizə  edilir.Yaranan  yağ  qatının  qalınlığı  elə 

olmalıdır  ki,  sürtünmədə  iştirak  edən  detalların  səthləri  arasında  xarici  sütünmə 

getməsin.  Yağların  yeyilməyə  qarşı  davamlılığını  yüksəltmək  üçün  onlara  yağlama 

xüsusiyyətlərini yaxşılaşdıran aşqarlar qarışdırılır. 

    Yağların  korroziya  xüsişusiyyətləri  onların  içərisində  suda  həll  olunan  və  üzvi 

turşuların,  həmçinin  qələvilərin  miqdarı  ilə  qiymətləndirilir.Detalların  üzərində 

korroziyanın yaranma səbəblərindən biri də yağın tərkibində suyun olmasıdır.Mühərrik 

detalları  içərisində  korroziyaya  ən  çox  məruz  qalan  qurğuşunlu  tuncdan  hazırlanmış 

yastıqlardır.  Korroziyanın  qarşısını  müəyyən  qədər  almaq  üçün  yağlara  çoxfunksiyalı 

aşqarlar daxil edilir.  

    Oksidləşdirici  amillərin  təsirindən  yağların  öz  fiziki  kimyəvi  xüsusiyyətlərini  uzun 

müddət  saxlaya  bilmə  qabiliyyətinə    onların