8
Neft-qaz maşınqayırması avadanlıqları bazarında Braziliya ən böyük paya sahib
olub Venesuela və Argentinanın önündə birinci yeri tuturdu.
2014-cü ildə Cənubi Amerika neft-qaz maşınqayırması avadanlıqları bazarı 51
milyard dolları təşkil edirdi və bazarın 2014-2019-cu illər arası illik artım tempinin
5,8% olmaqla, 2019-cu ildə bazarın həcminin 67,5 milyard dollara çatacağı
proqnozlaşdırılır. Bazarda qazma avadanlıqları 2014-cü ildə dominantlıq təşkil edirdi,
xüsusilə Braziliya. Buna səbəb sözügedən ölkədə davamlı və geniş şəkildə dəniz və
qeyri-ənənəvi ehtiyatlarının istismarını qeyd etmək olar.
Cənubi Amerika neft-qaz maşınqayırması bazarında əsas aparıcı şirkətləri
sırasına “
Schlumberger Ltd.” (ABŞ), “Weatherford International Plc” (İrlandiya),
“Halliburton Co.” (ABŞ), “Baker Hughes Inc.” (ABŞ) və “Nabors Industries Ltd.”
(Bermud) daxildir.
Asiya/Sakit okean sənayesinin neft-qaz maşınqayırma sənayesi
Asiya/Sakit okean neft-qaz maşınqayırması avadanlıqları bazarı 2014-cü ildə 88,1
milyard dollar təşkil edirdi və bazarın 2014-2019-cu illər arası illik artım tempi 4 %
olmaqla, 2019-cu ildə bazarın həcmi 107 milyard dollara çatacağı proqnozlaşdırılır.
Neft avadanlıqları bazarında qazma avadanlıqları və boruşəkilli məhsullar
sözügedən bazarda xüsusilə fərqlənir. Belə ki, 2014-cü ildə qazma avadanlıqları bazar
payının 53 %-ni təşkil edir. Boruşəkilli məhsullar isə 2014-cü ildə bazarın 19,8%-ni
təşkil etdir və 2014-2019-cu illər arası 4,6% illik artım tempi ilə bazar payının artımı
proqnozlaşdırılır.
Asiya/Sakit okean neft-qaz maşınqayırması bazarında fəaliyyət göstərən əsas
şirkətləri sırasına “
Schlumberger Ltd.” (ABŞ), “Weatherford International Plc”
(İrlandiya), “Baker Hughes Inc.” (ABŞ), “National Oilüell Varco” (ABŞ) və “Nabors
Industries Ltd.” (Bermud) daxildir.
Bu regionun neft avadanlıqları bazarının böyük hissəsi Çinin nəzarətindədir və
2014-cü ildə bazar payının 45,8%-ni sözügedən ölkənin payına düşüb. 2014-2019-cu
illər arası Çin bazarda 3,3% illik artım tempinə böyüyəcəyi proqnozlaşdırılır.
9
Avropa regionunun neft-qaz maşınqayırması sənayesi
Avropa regionunun neft-qaz maşınqayırması sənayesi bazarı qazma avadanlıqları,
boruşəkilli məhsullar, təzyiqli nasos avadanlıqları, qazma üçün məhlullar, nəzarət
avadanlıqları, burulmuş boru avadanlıqları üzrə seqmentləşmişdir.
Avropa neft-qaz maşınqayırması avadanlıqları bazarı 2014-cü ildə 45,6 milyard
dollar olmuşdur və 5,4% illik artım tempi ilə 2019-cu ilə bazarın həcminin 60 milyard
dollar olacağı proqnozlaşdırılır. Bu region üçün də yeni ehtiyatların kəşfi və qazma
avadanlıqlarına olan tələbatın artması ilə bilavasitə bağlıdır. Qazma avadanlıqları region
bazarındakı payı 2014-cü ildə 59,2% təşkil etmişdir.
Region üçün fərqlənən şirkətlərə isə “Schlumberger Ltd.” (ABŞ), “Weatherford
International Plc” (İrlandiya), “Baker Hughes Inc.” (ABŞ), “
Halliburton Co.” (ABŞ),
“
Superior Energy Services” (ABŞ)
və Nabors Industries Ltd.” (Bermud) aiddir.
10
1.2
Dünya
neft-qaz
maşınqayırması
məhsulları
bazarının
xarakteristikası
Şimali Amerika regionu dünya neft-qaz maşınqayırması məhsulları bazarında 39
%-lə əsas paya malik olub birinci, Mərkəzi və Cənubi Amerika regionu isə 6 %-lə
sonuncu yeri tutmuşdur. Neft-qaz maşınqayırması məhsullarının region bazarları üzrə
bölgüsü aşağıdakı cədvəldə göstərilmişdir.
Cədvəl 1. Regionlar üzrə neft-qaz maşınqayırmasının payı
Xüsusilə inkişaf etməkdə olan regionlarda neft və qaz hasilatının artması
bilavasitə enerjiyə olan tələbin və infrastrukturun genişləndirilməsi ilə bağlıdır. Neft
maşınqayırması avadanlıqlarına olan tələbdən əldə olunan gəlir aşağı səviyyədə inkişaf
etməkdə olan ölkələrin payına düşəcəkdir. Böyük bazarlar arasında isə gəlirlərin
paylanması stabilliyi ilə seçilir. Çin, Asiya/Sakit okean regionunda tələbə hökm
etməklə, sabit artım tempi üzrə enerji istehlakı yüksək səviyyədə davam etdirəcəkdir.
Rusiya dünyada ən böyük enerji istehsalçısı olmasına baxmayaraq, neft-qaz
maşınqayırması avadanlıqlarına tələb orta artım tempindən aşağı olacaqdır, lakin bu
2006-2011-ci illərlə müqayisədə əhəmiyyətli dərəcədə müsbət göstərici hesab edilir.
Neft-qaz maşınqayırması avadanlıqlarına tələbatın artımı xüsusilə Braziliyada
39%
20%
19%
16%
6%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
40%
45%
Şimali
Amerika
Asiya/Sakit
okean
Afrika və Orta
Şərq
Avropa
Mərkəzi və
Cənubi
Amerika
11
əhəmiyyətli dərəcədə böyük olacaqdır ki, bu da bilavasitə son on illikdə neft və qaz
hasilatında yaranmış yüksəlişlə əlaqədardır. İnkişaf etmiş ölkələrdə neft-qaz
maşınqayırması məhsulları bazarı nisbətən zəif inkişaf edəcəyi proqnozlaşdırılır. Şimali
Amerika və Avropa neft-qaz maşınqayırması məhsulları bazarı 2006-2011-ci il dövrünə
nəzərən artım tempində irəliləyişlər gözlənilir. ABŞ-da neft istehsalı avadanlıqlarına
tələbat artacaq, belə ki, dünya üzrə orta hesabla şist qazının davam edən bumu neft və
qaz hasilatının ümumi azalmasına mane olur. Son on ilin tendensiyası, yəni neft
istehsalı avadanlıqlarına tələbat birbaşa neft hasilatından asılı olması Böyük Britaniyada
da davam etməkdədir. Tələbatın aşağı artım sürəti zəngin ölkələrlə məhdudlaşmayacaq,
lakin Argentina, Meksika və Venesuela dünyanın çox zəif bazarları arasında yer
tutacaqdırlar.
Avadanlıqların qiymətlərinin artması gözlənilir: Yeni ehtiyatların kəşfi və
mövcud ehtiyatların tükənməsi daha dərin laylarda işləməklə bağlı hasilatın yeni
metodlarının meydana çıxmasına gətirib çıxartdı ki, bu da öz növbəsində qazmanın
artan mürəkkəbliyində və istehsal xərclərinin artmasında öz əksini tapdı. Bununla
yanaşı, texnoloji nailiyyətlər əsasında qazmanın effektivliyinin artması xərclərin
azaldılmasında büruzə verəcəkdir, lakin qeyri-ənənəvi ehtiyatlarda qazma işlərinin
aparılmasına yaranan zərurət, xüsusilə, şist neftin və neft qumlarının istifadəsində tətbiq
olunacaq texnologiya qiymətlərin yüksəlməsinə şərait yaradacaqdır.
Sənayeləşmiş ölkələr əsas istehsalçı olmaqda qalır: Qlobal səviyyədə neft-qaz
maşınqayırması avadanlıqlarının istehsalı yüksək texnologiya sahib inkişaf etmiş
ölkələrdə cəmlənmişdir. İstehsalın strukturu tələbatın bölgüsündən asılıdır və bəzi
ölkələr sırf ixracatla məşğul olur. ABŞ neft-qaz maşınqayırması avadanlıqların
istehsalında lider olmaqla, 2011-ci ildə bu sahədə payı 44% təşkil etmişdir. Rusiya, Çin
və Kanada neft-qaz maşınqayırması avadanlıqların istehsalında böyük paya malik
olsalar da, sırf ixracatçı kimi fəaliyyət göstərmirlər. Eyni zamanda neft-qaz
maşınqayırması avadanlıqların istehsalının əksəriyyəti kiçik ölkələrdə olmasına
baxmayaraq, avadanlıqlara tələbin artması istehsal həcminin genişlənməsinə gətirib
çıxartmasını proqnozlaşdırılır. Daha böyük texnoloji intensiv avadanlıqların istehsalı
gözlənildiyi kimi, sənaye cəhətdən inkişaf etmiş ölkələrdə cəmlənəcəkdir.
Dostları ilə paylaş: |