Azəәrbaycan Respublikası Dövləәt Neft Fondu
Konsolidasiya edilmiş maliyyəә hesabatları üzrəә qeydləәr
14
beləә müvəәqqəәti məәbləәğləәrəә ölçülməә dövründəә düzəәlişləәr edilir (yuxarıda qeyd olunmuşdur) vəә yaxud əәlavəә
aktiv vəә ya öhdəәlikləәr tanınır.
Müəәssisəәnin alınması zamanı yaranan qudvil yığılmış dəәyəәrsizləәşməә zəәrəәrləәri (varsa) çıxıldıqdan sonra alış
tarixindəә (yuxarıda qeyd olunmuşdur) müəәyyəәn edilmiş dəәyəәr üzrəә qiyməәtləәndirilir.
Pul vəәsaiti yaradan vahidləәrin (pul vəәsaiti yaradan vahidləәr qrupu) sinerjisindəәn məәnfəәəәtin əәldəә ediləәcəәyi
ehtimal olunduqda, qudvil dəәyəәrsizləәşməәnin yoxlanması məәqsəәdiləә beləә vahidləәr vəә ya vahidləәr qrupu üzrəә
bölüşdürülür.
Qudvilin ayrıldığı pul vəәsaiti yaradan vahidin dəәyəәrsizləәşməәyəә məәruz qalıb-qalmadığı illik əәsasda, yaxud
vahidin dəәyəәrsizləәşməәsinəә işarəә edəәn həәr hansı əәlaməәt olduqda daha tez-tez yoxlanılır. Pul vəәsaiti yaradan
vahidin bəәrpa dəәyəәri onun balans dəәyəәrindəәn azdırsa, dəәyəәrsizləәşməә zəәrəәri ilk olaraq vahid üçün ayrılmış
istəәniləәn qudvilin balans dəәyəәrinin azaldılmasına, daha sonra isəә vahiddəәki həәr aktivin balans dəәyəәri
əәsasında proporsional qaydada vahidin digəәr aktivləәrinəә aid edilir. Qudvil üzrəә istəәniləәn dəәyəәrsizləәşməә zəәrəәri
məәnfəәəәt vəә ya zəәrəәr vəә digəәr məәcmu gəәlirləәr haqqında konsolidəә edilmiş hesabatda birbaşa olaraq məәnfəәəәt
vəә ya zəәrəәrdəә tanınır. Qudvil üçün uçotda tanınmış dəәyəәrsizləәşməә zəәrəәri növbəәti dövrləәrdəә bəәrpa olunmur.
Müvafiq pul vəәsaiti yaradan vahid silinəәrkəәn qudvilin hesablanmış məәbləәği silinməә üzrəә məәnfəәəәt vəә ya
zəәrəәrin müəәyyəәnləәşdirilməәsindəә nəәzəәrəә alınır.
Fondun asılı vəә ya birgəә müəәssisəәləәrinin alınması zamanı yaranan qudvil iləә bağlı siyasəәti aşağıda təәqdim
edilmişdir.
Maliyyəә aləәtləәri - əәsas qiyməәtləәndirməә üsulları. Təәsnifat formalarından asılı olaraq maliyyəә aləәtləәri əәdaləәtli
dəәyəәrdəә vəә ya amortizasiya edilmiş dəәyəәrdəә qeydəә alınır. Həәmin qiyməәtləәndirməә üsulları aşağıda əәks etdirilir.
ƏӘdaləәtli dəәyəәr qiyməәtləәndirməә tarixindəә bazar iştirakçıları arasında könüllü şəәkildəә əәməәliyyat həәyata
keçiriləәrkəәn aktivi satmaq üçün alınacaq vəә öhdəәliyi ötürəәrkəәn ödəәniləәcəәk dəәyəәrdir. ƏӘdaləәtli dəәyəәr əәn yaxşı
olaraq fəәal bazarda alınıb satıla biləәn qiyməәt iləә təәsdiqləәnir. Fəәal bazar qiyməәtləәr haqqında davamlı olaraq
məәlumat əәldəә etməәk üçün aktiv vəә öhdəәlikləәr üzrəә əәməәliyyatların kifayəәt qəәdəәr tez müddəәtdəә vəә həәcmdəә
həәyata keçirildiyi bazardır.
Fəәal bazarda alınıb satılan maliyyəә aləәtləәrinin əәdaləәtli dəәyəәri ayrı-ayrı aktiv vəә ya öhdəәlikləәrin bazar
qiyməәtinin müəәssisəәnin istifadəәsindəә olan aktiv vəә ya öhdəәlikləәrin miqdarına hasili nəәticəәsindəә alınan məәbləәğ
kimi ölçülür. Bu hal həәtta bazarın normal gündəәlik ticarəәt dövriyyəәsi müəәssisəәnin istifadəәsindəә olan aktiv vəә
öhdəәlikləәrin qarşılanması üçün kifayəәt qəәdəәr olmadıqda vəә bir əәməәliyyat üzrəә mövqeləәrin satılması üçün
sifarişləәrin yerləәşdirilməәsi bazar qiyməәtinəә təәsir etdikdəә baş verir.
ƏӘməәliyyatın qiyməәti haqqında bazar məәlumatı olmayan maliyyəә aləәtləәrinin əәdaləәtli dəәyəәrini müəәyyəәn etməәk
üçün pul axınlarının diskontlaşdırılması modelindəәn, həәmçinin bazar şəәrtləәri iləә həәyata keçiriləәn analoji
əәməәliyyatlar haqqında məәlumatlara vəә ya investisiya olunan müəәssisəәləәrin cari dəәyəәrinəә əәsaslanan
modelləәrdəәn istifadəә edilir. ƏӘdaləәtli dəәyəәrin qiyməәtləәndirilməәsi nəәticəәləәri aşağıda göstəәrildiyi kimi əәdaləәtli
dəәyəәr iyerarxiyasının səәviyəәləәrinəә görəә təәhlil edilir: (i) 1-ci Səәviyyəәyəә oxşar aktivləәr vəә ya öhdəәlikləәr üçün aktiv
bazarlarda kotirovka olunan (düzəәliş edilməәyəәn) qiyməәtləәr iləә qiyməәtləәndirməәləәr aiddir, (ii) 2-ci Səәviyyəәyəә
aktiv vəә ya öhdəәlik üçün birbaşa (yəәni, qiyməәtləәr) vəә ya dolayısı iləә (yəәni, qiyməәtləәr əәsasında hesablananlar)
müşahidəә ediləә biləәn əәhəәmiyyəәtli ilkin məәlumatların istifadəә edildiyi qiyməәtləәndirməә üsulları iləә
qiyməәtləәndirməәləәr aiddir (iii) 3-cü Səәviyyəәyəә aid olan qiyməәtləәndirməәləәr yalnız müşahidəә oluna biləәn bazar
məәlumatlarına əәsaslanmır (yəәni, qiyməәtləәndirməә üçün əәhəәmiyyəәtli həәcmdəә müşahidəә oluna bilməәyəәn ilkin
məәlumatlar təәləәb edilir). ƏӘdaləәtli dəәyəәr iyerarxiyasının səәviyyəәləәri arasında köçürməәləәr hesabat dövrünün
sonunda baş vermiş hesab edilir. 22-ci Qeydəә baxın.
ƏӘməәliyyat xəәrcləәri əәlavəә xəәrcləәri əәks etdirir vəә birbaşa olaraq maliyyəә aləәtinin alışı, buraxılması vəә ya satışı
iləә əәlaqəәlidir. ƏӘlavəә xəәrc əәməәliyyat həәyata keçirilməәdiyi təәqdirdəә yaranmayan xəәrcləәrdir. ƏӘməәliyyat xəәrcləәrinəә
agentləәrəә (satış üzrəә agentləәr kimi fəәaliyyəәt göstəәrəәn işçiləәr daxil olmaqla), məәsləәhəәtçiləәrəә, brokerləәrəә vəә
dilerləәrəә ödəәnilmiş haqq vəә komissiyalar, təәnzimləәyici orqanlar vəә fond birjalarına ödəәməәləәr, eləәcəә dəә
mülkiyyəәt hüququnun köçürülməәsi üzrəә vergiləәr vəә rüsumlar daxildir. ƏӘməәliyyat xəәrcləәrinəә borc öhdəәlikləәri
üzrəә mükafat vəә ya diskontlar, maliyyəәləәşdirməә xəәrcləәri, daxili inzibati vəә ya saxlama xəәrcləәri daxil edilmir.
Amortizasiya edilmiş dəәyəәr əәsas məәbləәğin ödəәnilməәsi çıxılmaqla, lakin hesablanmış faizləәri daxil etməәkləә,
maliyyəә aktivləәri üçün isəә dəәyəәrsizləәşməә zəәrəәrləәri üzrəә həәr hansı silinməәni çıxmaqla aktivləәrin ilkin dəәyəәrini
əәks etdirir. Hesablanmış faizləәrəә ilkin uçot zamanı təәxirəә salınmış əәməәliyyat xəәrcləәrinin vəә effektiv faiz
metodundan istifadəә etməәkləә ödəәniş məәbləәği üzrəә həәr hansı mükafat vəә ya diskontun amortizasiyası daxildir.
Hesablanmış faiz gəәlirləәri vəә faiz xəәrcləәri, o cümləәdəәn hesablanmış kupon gəәlirləәri vəә amortizasiya edilmiş
diskont vəә ya mükafat (verilməә zamanı təәxirəә salınmış komissiyalar daxil olmaqla, əәgəәr varsa) ayrıca
göstəәrilmir vəә maliyyəә vəәziyyəәti haqqında hesabatda müvafiq maddəәləәrin balans dəәyəәrinəә daxil edilir.