Bölmə 1. Zərgərlik məmulatlarının istehsalı üçün lazım olan metal və köməkçi materiallar. Mövzu 1.1. Qiym ətli metallar və onların xəlitələri – 10 saat. Qiym
ətli metallar:
qızıl
gümüş
platin
platin f
əsiləsinə daxil olan metallar.
M
etalların fiziki və kimyəvi xüsusiyyətləri haqqında məlumat. Qimətli metal xəlitələri,
qızıl, gümüş və platin ərintiləri haqqında məlumat. Hər bir metalın ərimə temperetarunun
praktikada göstərilməsi. Qızılın ərimə temperaturu – 1064ºC. Havada oksidləşmir. Gümüşün
ərimə temperaturu – 960ºC, qaynama temperaturu – 2212ºC. Gümüş adi temperaturda
oksigen, azot v
ə hidrogenlə reaksiyaya girmir. Platin çox nadir elementdir. Təbiətdə əsasən
d
əmir, palladium, iridium, mis və ya nikellə birlikdə tapılır. Ərimə temperaturu - 1760ºC
. Platin f
əsiləsinə daxil olan metallar:
palladium
osmium
rutenium
rodium
iridium
Metalların fiziki və kimyəvi xüsusiyyətləri haqqında məlumat. Platin ərintilərinin
hazırlanmasında platin fəsiləsinə daxil olan metallardan istifadə. Osmium təqribən ərimə
temperaturu -
2700º - 3040ºC, qaynama temperaturu - 4450º - 5550ºC. Palladium gümüşü –
ağ rəngdə yumuşaq metaldır. Ərimə temperaturu - 1550ºC, qaynama temperaturu - 2930ºC.
Rutenium s
əpələnmiş halda tapılan nadir metaldır. Ərimə temperaturu - 2450°C, qaynama
temperaturu -
4100°C. Rodium gümüşü ağ rəngdədir. Çox nadir tapılan elementdir. Ərimə
temperaturu -
1960ºC, qaynama temperaturu - 4500ºC. İridium nadir hallarda adətən platinlə
7
birlikd
ə tapılır. İridium çox bərk, çətin əriyən, kimyəvi cəhətdən çox davamlı gümüşü – ağ
metaldır. İridium ərimə temperaturu 2454ºC, qaynama temperaturu - 5300ºC.
