Az ərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyi Bakı İdarəetmə və Texnologiya kolleci

Mövzu
 5.2. Mexaniki pardaqlama 
əməliyyatı – 2 saat.
Mexaniki pardaqlama 
əməliyyatının texnologiyası. Pardaqlama sərt pardaqlayıcıların 
t
əzyiqlə təsiri nəticəsində həyata keçirilir, hansının ki, nəticəsində materialın səthindəki 
nahamarlıqlar plastik deformasiyaya uğrayır.Pardaqlanma zamanı lentin işlək hissəsinə 
pardaqlama üçün olan pasta çəkilir. Böyük detalların emalı zamanı tətbiq olunur. Dairələr 
vasit
əsi ilə pardaqlama prossesi pardaqlayıcı dəzgahlarda pastaların köməyi ilə həyata 
keçirilir. Keçədən olan pardaqlayıcı dairələr tətbiq olunması. Güzgülü parıltını əldə etmək 
üçün prossesin sonunda pardaqlayıcı dairələr dəstindən istifadə edilməsi, çoxlu sayda dairəvi 
parçalardan ibarətdir. Qızıl və gümüşdən olan məmulatların təmizlənməsi üçün olan 
pardaqlayıcı – yuyucunun tərkibi: 

ammiak

sabun yonqarı

yuyucu tozlar 

aşındırıcı natrium

kalsiumlu soda v
ə s.
 
 

---

19 
Mövzu
 5.3. Cilalama 
əməliyyatının texnologiyası və proses zamanı istifadə olunan 
materiallar 
– 6 saat.
Cilalayıcı dəzgahın quruluşu və iş prinsipi. Zərgərlik sənayesində məmulatın səthinin 
emalı zamanı cilalama əməliyyatının əhəmiyyəti. Məmulatın səthinin dekorativ emalı, emalın 
növləri. Cilalama zərgərlik sənayesində materialın səthinin emalında geniş yayılmış növlərdən 
biridir. Cilalama prossesind
ə emal edilən hissələr cilalama dairələrinə sıxılır və onun 
s
əthindən nazik metal təbəqəsi götürülür. Cilalama dairələri: 

T
əbii dairələr – kvars, sumbata, korund və almaz. 

Süni dairələr – sintetik almaz, elektrik korund, karbid silisiumu, karbid və nitrit bora 
Daha çox sərtliyə karbid və nitrit bora, xüsusilə almaz malikdir. Kvars əsasən susuz 
silisium oksidinin kristallarından ibarətdir. Rəngsiz, lakin qarışıqdan asılı olaraq rəngsizdən 
qara r
əngə qədər dəyişə bilər. Sumbata – tünd boz rəngli, bəzən qara rəngli mineraldır. 60% 
alüminium oksidindən, maqnetit, gematit, pirit və kvarsdan təşkil olunmuşdur. Korund – tərkibi 
95% q
ədər alüminium oksidindən ibarət kristallik gil torpaqdır. Narın toz şəklində tətbiq edilir. 
Elektrik korund 
– süni dairələrin hazırlandığı materiallardandır. Tərkibi 94 – 97% alüminium 
oksidi v
ə titan, dəmir, silisium qarışığından ibarətdir. Karbid silisiumu – koksun və kvars 
qumunun 2200ºC elektrik sobalarda qızdırqmaqla əldə edilir. Nitrit bora – dairələrin 
hazırlandığı süni materiallardan biridir, sərtliyi almazın sərtliyə yaxındır. Cilalama prossesində 
is
ə cilalama xüsusiyyəti almazdan yüksəkdir. Karbid bora – bora ilə karbonun çətin əriyən 
birl
əşməsidir. Almaz – kristallik karbondur. Mənşəyinə görə təbii və süni olur. Almazın yüksək 
s
ərtliyi kristallik qəfəsinin özünəməxsusluğu və atom quruluşunun həddən artıq sıx olması ilə 
izah olunur. Qiym
ətli metalların cilalama prossesi mexaniki və əl üsulu həyata keçirilir. 
Mexaniki cilalama üsulu bor maşın ilə icra edilir.