Av.Ünzüle Küçüköner a boşanma davalari

 

2- BOŞANMA DAVALARINDA YETKİLİ VE 

GÖREVLİ MAHKEME 

   

 

aa)BOŞANMADA GÖREVLİ MAHKEME 

4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair 

Kanunun, 5133 sayılı Kanunla değişik 4. Maddesi gereğince;  

-4721 sayılı Türk Medeni Kanununun ikinci kitabından üçüncü kısım 

hariç olmak üzere (md. 118-395) kaynaklanan bütün davaların,  

-4722 sayılı Türk Medeni Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli 

Hakkında Kanuna göre aile hukukundan doğan dava ve işlerin,  

-Aile hukukuna ilişkin yabancı mahkeme kararlarının tanıma ve 

tenfizinin, aile mahkemesi kurulan yerlerde bu mahkemelerce bakılacağı;  

Aynı yasanın 2. maddesi gereğince de, aile mahkemesi kurulmayan 

yerlerde bu kanun kapsamına giren dava ve işlerin asliye hukuk 

mahkemelerinde bakılacağı hükme bağlamıştır. 

2.Hukuk Dairesi,Esas:  2011/4983,Karar: 2012/1895,Karar Tarihi: 01.02.2012 

“ÖZET: Aile mahkemesi kurulmayan yerlerde hakimler ve savcılar yüksek 

kurulunca belirlenen asliye hukuk mahkemelerinde davanın aile mahkemesi sıfatı 

ile görülüp karara bağlanması gerekir. Davaya aile mahkemesi sıfatıyla bakılması 

gerekirken, bu husus düşünülmeden asliye hukuk mahkemesi olarak yargılamaya 

devam edilip karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır.” 

---

Görev kamu düzenine ilişkindir. Mahkemece yargılamanın her aşamasında 

re’sen göz önüne alınır. 

2.Hukuk Dairesi,Esas:  2011/11440,Karar: 2011/12515,Karar Tarihi: 18.07.2011 

“ÖZET: Davacı ile davalılardan H… tarihinde kesinleşen ilam ile boşanmışlardır. 

Davacının manevi tazminat istemi; boşanmanın feri (eki) niteliğinde olmayıp; genel 

hükümlere dair manevi tazminat istemine ilişkindir. Bu tür davalar genel 

mahkemelerde görülür. Davacının istemi göz önüne alındığında görev asliye hukuk 

mahkemesinindir. Görev kamu düzenine ilişkin olup yargılamanın her aşamasında 

mahkemece re'sen gözönüne alınır. Mahkemece görevsizlik kararı verilmesi 

gerekir.”  

 

bb)BOŞANMADA  YETKİLİ  MAHKEME 

  

TMK Madde 168 – “Boşanma veya ayrılık davalarında yetkili 

mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı 

aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir.”   

TMK 19.maddede de  “Yerleşim yeri bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle 

oturduğu yerdir.” Denilmektedir. 

Bu düzenlemeler ile, boşanma davalarında, eşlere (özellikle de kadınlara) kendi 

yerleşim yerinde (SÜREKLİ KALMA NİYETİYLE OTURDUĞU YERDE ) dava 

açma imkanı sağlanmıştır. 

 

---

2.Hukuk Dairesi,Esas:  2011/7586,Karar: 2011/8723,Karar Tarihi: 18.05.2011 “ÖZET: 

Tarafların son altı aydan beri birlikte oturdukları yerin K. olduğu konusunda bir tartışma 

olmamakla birlikte, davacı kadının müşterek konuttan şiddet görerek ayrılıp, sürekli 

kalma niyetiyle baba evine döndüğü, yerleşim yerinin K. olduğunun kabulü 

gerektiği, bu sebeple davacının yetkili mahkeme olarak K.'yı tercih ettiği anlaşılmakla, davalının 

yetki itirazının reddi ile işin esasının incelenmesi gerekir.” 

3.HD Esas : 2003/001934 Karar: 2003/001704 Tarih: 25.02.2003 kararında “Somut olayda; 

davacı nüfusa kayıtlı olduğu İspir'de değil de, boşanma tarihinden sonra birlikte kaldığı babasının göç 

ederek yerleştiği Kemalpaşa'da işbu davayı açmıştır. Davalının kabul ettiği gibi davacının, Temmuz 

2001 tarihinden itibaren Kemalpaşa'da babası evinde bulunduğu tartışmasız olduğuna ve 26.2.2002 

tarihli tutanakta da, şahsın Kemalpaşa ilçesi M.Akif Ersoy mahallesi Dr.Ali Kahraman Caddesi 19 

numaralı yerde babası ile birlikte kirada oturduğu belirlendiğine göre, bu yerde (geçici olarak 

bulunmadığı, gezme, ziyaret etme vb. amaçla bunca süre orada barınmasının hayatın 

olağan tecrübelerine uygun düşmediği gözetildiğinde) yerleşme niyetiyle oturduğunun 

kabulü gerekir. Böylece davacı kendi yerleşim yerinde yetkili ve görevli mahkemede 

dava açmıştır.” 

Yetki itirazının ileri sürülmesi   

Boşanma ve ayrılık davalarında  yetki kamu düzenini ilgilendiren münhasır yetki değildir. 

Davalı taraf yetkisiz olduğunu düşündüğü mahkemenin yetkisine itirazını HMK md.19 ve HMK 

md 116 gereği ilk itiraz olarak cevap dilekçesinde ileri sürmesi ve yetkili mahkemeyi; birden 

fazla yetkili mahkeme varsa seçtiği mahkemeyi bildirmesi gerekir, aksi takdirde yetki itirazı 

dikkate alınmaz. 

---

3- BOŞANMA DAVASINDA TARAFLAR  

Boşanma davasının tarafları eşlerdir.  Eşlerden biri ayırt etme gücünden 

sürekli olarak yoksun ise de onun yasal temsilcisidir.  

Ölüm halinde mirasçılarca boşanma davasının devamı da TMK md.181 

gereği mümkündür. 

Yargılama sırasında eşlerden birinin vefatı halinde; ölen eşin mirasçıları 

TMK md.181 de belirtilen hükümlerden yararlanmak amacı ile ( diğer 

eşin kusurunun ispatlanması suretiyle; diğer eşin  vefat eden eşin yasal 

mirasçılığını kaybetmesini ve ölüme bağlı tasarruflar ile diğer eşe 

sağlanan hakların aksi tasarruftan anlaşılmadıkça kaybedilmesini sağlamak 

) davaya devam edebilirler. 

TMK Madde 181 –” Boşanan eşler, bu sıfatla birbirlerinin yasal mirasçısı 

olamazlar ve boşanmadan önce yapılmış olan ölüme bağlı tasarruflarla 

kendilerine sağlanan hakları, aksi tasarruftan anlaşılmadıkça, kaybederler. 

(Değişik Fıkra. Yür.Tar.01.10.2011) Boşanma davası devam ederken, 

ölen eşin mirasçılarından birisinin davaya devam etmesi ve diğer eşin 

kusurunun ispatlanması hâlinde de yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.” 

---