|
Avstraliyaning tabiiy, iqlim, iqlim mintaqalariva tabiat zonalari kartalarini tahlil qilish Reja
|
səhifə | 1/3 | tarix | 23.12.2023 | ölçüsü | 2,3 Mb. | | #156270 |
| mus8
Avstraliyaning tabiiy, iqlim, iqlim mintaqalariva tabiat zonalari kartalarini tahlil qilish
Reja:
Avstraliyaning tabiiy xaritasini tahlil qilish
Avstraliyaning iqlim va iqlim mintaqalari xaritasini tahlil qilish
Avstraliyaning tabiat zonalari xaritasi tahlili
1. Avstraliyaning tabiiy xaritasini tahlil qilish
Avstraliya (lotincha "australius"—janubiy) to'liq janubiy yarimsharda joylashgan. Quruqlikni shimol, g'arb va janubdan Hind okeani, sharqdan Tinch ocean suvlari o'rab turadi. Maydoning kichikligiga ko'ra unga materik-orol nisba-tini berishgan. Odam turgan materiklardan ancha uzoqda joylashgan.
1-rasm. Avstraliya tabiiy xaritasi
Materikning 95% hududi pasttekislik va yassi tog'- liklardan, 5% i tog'lardan iborat. Avstraliya relyef tuzilishiga ko'ra uch qismga ajraladi. Birinchisi, G'arbiy Avstraliya yassi tog'ligidir. U yassi togʻlik va baland tekisliklardan iborat (atlasga qarang). Nurash yemirilib, pasayib qolgan baland-liklar va qoldiq tog'lar ko'zga yoqqol barqaror. Bunga yassi tog'liklar ustidan baland ko'tarilib turgan Makdonnell (Zil cho'qqisi - 1,510 m) va Xamersli (Brus cho'qqisi - 1,226 m) tog'lari misol bo'ladi. Kelib chiqishiga ko'ra ularning palaxs tog'lar guruhiga yuborish mumkin.
Markaziy pasttekislik bo'lib, u materikning eng past va yassi tekisliklaridan iborat. Ular dengiz va daryo yot- qiziqlaridan xavfsizligi. Tekislikning mutlaq joyi100 m dan oshmaydi. Materikning eng past joyi (Eyr-Nord ko'li, –16 m) ham shu yerda. U Markaziy havza deb ham qilinadi. Markaziy pasttekislikning shimolida Karpentariya tekisligi bor. Markaziy havzada toshloq quruq vodiylar - kriklar ko'p bor. Eng kattalari Kuper-krik va Eyr-kriklardir. Bu joylar o'lkasi deb hisoblanishi. Materikning sharqida uzoq masofaga cho'zilgan tog'li qismi - Katta Suvayirg'ich tizmasini hosil qiladi. Bu tizmaning eng baland joyi janubiy qismidagi Avstraliya Alp tog'lari (Kossyushko cho'qqisi, 2228 m) joylashgan. Òek- tonik yoriqlar, daralar va daryo vodiylari tog'larni alohida- alohida massivlarga bo'lib yuborgan.
Platformaning zaminida temir, mis, qo‘rg‘oshin, rux, uran rudalari, qalay, oltin, platina kabi rudali qazilmalar joylashgan. Cho‘kindi jinslar bag‘rida fosforit, osh tuzi, toshko‘mir va qo‘ng‘ir ko‘mir, neft, tabiiy gaz tarkib topgan. Avstraliya temir va rangli metallar (boksit, qo‘rg‘oshin, rux, nikel) hamda uran zaxiralari bo‘yicha dunyoda yetakchi o‘rinda turadi. Ko‘pgina qazilma boyliklar yer yuzasiga yaqin joylashgan. Shu bois, ular arzon — ochiq usulda qazib olinadi. Avstraliya — rux, qo‘rg‘oshin va kumush qazib chiqarishda dunyoga mashhur.
Dostları ilə paylaş: |
|
|