Aqşin Babayev
Yüklə 2,6 Mb. Pdf görüntüsü
|
212 Nazim Hikmətin Azərbaycan poeziyasında izi qaldı. O, təkcə poeziyamızın sərbəst şeir formasında yox, teatr və kino sənətimizdə də iz qoydu. Onun “Kəllə”, “Türkiyədə”, “Bayramın ilk günü”, “Qəribə adam”, “Şöhrət və ya unudulan adam”, “Damokl qılıncı” pyesləri Azərbaycanda uğurla tamaşaya qoyuldu. Əsərləri əsasında filmlər çəkildi. Nazim Hikmət haqqında tədqiqat işləri Türkiyədə, Azərbaycanda və dünyanın bir çox başqa ölkələrində də yazılıb və indi də yazılmaqdadır. Bu tədqiqatlardan biri nazimşünas Aslan Kavlakın “Nazim Hikmətin Azərbaycanda izləri” adlanır. Bu haqda “Ədəbiyyat qəzeti”ndə bir yazı çap etdirdikdən sonra Türkiyədən məktub aldım. Aslan Kavlak yazırdı: “Ədəbiyyat qəzeti”ndə çıxan yazınızı oxudum, sonsuz dərəcədə sevindim. Çox təşəkkür edirəm. Kitabı oxuduqdan sonra qeydlərinizi gözləyirəm. Kitabda yalnışlıqlar, nöqsanlar, düzəldilməsi gərəkən yerlər varsa, bildirməyinizi rica edirəm”. Moskvada yaşayan həmyerlimiz Tofiq Məlikli də Nazimin poeziyası haqqında çox dəyərli bir kitab yazıb rus oxucularına təqdim etmişdir. Nazim Hikmətlə bağlı bir sıra əsərlər qələmə almış tədqiqatçı-alim Rəşid Quliyev də son illərdə yeni tədqiqat işi ilə oxucularını sevindirmişdir. Türkiyənin Çağaloğlu nəşriyyatı isə alman tədqiqatçısı Ditrix Qronaunun “Nazim Hikmət” adlı kitabını türkcə çap edib. Bu alman aliminin həmin nəşriyyat tərəfindən buraxılmış ikinci kitabıdır. Birinci kitabı “Mustafa Kamal Atatürk və cumhuriyyətin doğuşu” adlanırdı. Hər iki kitab oxucular tərəfindən böyük rəğbətlə qarşılanıb. Əsərin “Torpaq, günəş və mən”, “Köklər”, “Mənlik iddiası”, “Həbsxanada azadlıq”, “Öldürücü boşluq” və s. bölümlərində şairin enişli-yoxuşlu həyatı, dönməz mübarizliyi, həbsxana illəri, sonuncu dəfə Moskvaya gəlişindəki xəyal qırıqlığı, qəfil ölümü, bir sözlə Nazimin 61 illik ömür yolu əks olunmuşdur. Kitabda Nazim Hikmətə böyük heyranlıq duyulur. Müəllif sənətkarın Almaniyanın teatr səhnələrində nümayiş etdirilən dram əsərlərindən də söz açır və bu pyeslərlə bağlı alman mətbuatında çap olunmuş yazılara öz münasibətini bildirir. Kitabın ən maraqlı bölümlərindən biri şairin ömrünün son illərini əhatə edən “Öldürücü böşluq” hissəsidir. Həmin hissədə müəllif N.Hikmətin Moskva həyatının son 13 ilində çəkdiyi iztirabları əks etdirmişdir. 213 Dünyanın bir sıra ölkələrində Nazim Hikmət yaradıcılığı təkcə filoloji cəhətdən deyil, sənətşünaslıq, fəlsəfi, tarixi baxımdan da tədqiq edilir, araşdırılır. Beləliklə Nazim dünyanı gəzir. Ürəklərdə əbədiləşir. Zəkəriyyə Sərtəlin sözlərilə desək, “Ulu Ustad, biz səni Anadolu torpağına gömə bilmədiksə də, qəlbimizə gömdük. Orada əbədiyyən yaşayacaqsan.” 2012-ci ilin yanvarında Nazim Hikmətin 110 yaşı tamam olur. Şübhə etmirik ki, bu tarixi gün Türkiyədə, Azərbaycanda, İranda, Rusiyada, Fransada, İtaliyada və dünyanın başqa ölkələrində də qeyd olunacaq, Nazim səsi, Nazim nəfəsi bütün yer üzünü dolaşacaqdır. “Ədəbiyyat qəzeti”, 8 aprel 2011. 214 Nazimi yaşadanlar 3 iyun 1963-cü il... Nazim Hikmətin 61 illik ömrünün son nöqtəsi. “İnsanların bəzisi otların, bəziləri balıqların çeşidini bilir, mən ayrılıqların” deyən Nazim ağlına da gətirə bilməzdi ki, ölümündən sonra həsrətində olduğu vətənində – Türkiyədə o qədər populyarlaşacaq ki, onun nəinki əsərləri türk dilində çap olunacaq, pyesləri tamaşaya qoyulacaq, hətta uşaq ikən çox sevdiyi, qəribədir, bugünəcən itib batmayan oyuncaqları da xüsusi olaraq sərgilənəcək, Nazimi yaşadanlar onu rəssam kimi də xalqa təqdim edəcək, bəstəkarlar onun şeirlərinə dillər əzbəri olan nəğmələr qoşacaqlar. Bir zamanlar Hüseyn Cavid, Mikayıl Müşviq, Əhməd Cavad, Almaz İldırım Azərbaycanda yasaq edildiyi kimi, Nazim Hikmət də Türkiyədə yasaqdı. Türklər demişkən, buna “keçmiş olsun” deyək. Bu gün Nazim vətənində çox sevilir. Türkiyədə Nazim Hikmət haqqında bir-birindən gözəl kitablar nəşr edilir. Türkiyədən Moskvaya gedən dövlət nümayəndə heyətləri şairin məzarını ziyarət edir, geri dönəndən sonra gördüklərini mətbuat səhifələrində çap etdirirlər, internet saytlarına yerləşdirirlər. Nazimsevərlər də bu saytlardakı Nazim Hikmətə rəğbət dolu sətirləri oxuyanda sevinirlər, fərəhlənirlər. Sevinirlər ki, Nazim Hikmət yaşayır, bütün dünyada tanınır. Hətta bir tədqiqatçı Amerikada və İngiltərədə 1930-cu illərdən bəri Nazim Hikmət haqqında yazılanları bir yerə toplayıb kitab çıxarıb. Fransalı rejissor şairin həyatından bəhs edən bir tamaşanı səhnədə canlandırıb. Müjdət Gezen adlı bir türk, bir nazimsevər çinar ağacına lövhə yapışdırıb, üstündə də yazıb: “Nazim Hikmət burada uyuyur.”(Nazim Hikmət vəsiyyət etmişdi ki, öləndə məni Anadoluda dəfn edin. Başım üstündə bir çinar olursa, daş-maş da istəməz.)” Müjdət Gezen bir kitab da nəşr etdirib, adını qoyub “Cizgilərlə Nazim Hikmət”. Kitabda müəllif Hoca Nəsrəddinin bir zarafatından istifadə edərək yazır ki, bir gün Hoca Nəsrəddin sazı sinəsinə basır, sol əlinin barmaqlarını da sazın qolunun bir yerində saxlayıb uzun-uzadı çalır. Arvadı ona deyir: -Ay Hoca, camaat saz çalanda barmaqlarını pərdələrin üzərində gəzdirir. Sən isə barmaqlarını bir nöqtədə saxlamısan. Hoca Nəsrəddin deyir: Yüklə 2,6 Mb. Dostları ilə paylaş:
|