Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ İKTİsat anabiLİm dali
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
24 ödenmesi gerekli toprak rantının, emeğin ve kârın tüm değerini ödemeye hazır olanların talebi arasındaki oranla düzenlenir” (ibid, s. 61). Toprağın mülk edinilip sermayenin bazı ellerde birikmesinden önce, toplumun ilkel durumunda, emek ürününün tümü emekçinindi. Bu koşullar böyle devam etmiş olsaydı, emek ürününün tümü emekçiye ait olmaya devam edecek ve işbölümündeki gelişmelerle emeğin üretici gücü ve ürettiği ürün gitgide artacak, mallar ucuzlayacak ve emeğin gerçek ücreti artacaktı. Fakat tarihsel bir üretim tarzı olarak kapitalizmin gelişimiyle, üretim araçları sahipleri emeğin ürettiği değerin bir kısmına el koymaya başladı . Kapitalizmde ücretler, çıkarları birbirine karşıt bu iki sınıf, çalışanlar ve işverenler arasındaki sözleşmeyle belirlenir. Bu sözleşmede, işverenlerin açık bir üstünlüğü vardır çünkü sayıları azdır ve birleşmeleri çalışanlara göre çok daha kolaydır. Birleşmelerini cezalandıran yasalar yoktur fakat çalışanların birleşmeleri yasaklanmıştır. Ayrıca iki sınıf arasındaki çatışmalarda, mülk sahibi işverenler, ücretleri ancak kıt kanaat yaşayabilmelerine yeten işçilerden daha uzun süre dayanabilirler. Bu yüzden, işgücü talebinin arzı aştığı istisnai durumlar dışında ücretler, işverenlerin lehine oluşur. Emeğin para-ücretini, emeğe karşı olan talep ve yaşam için gerekli maddeler belirler ve “herhangi bir mal için olan gibi, insana karşı olan talep de insan üretimini kaçınılmaz şekilde yoluna koyar” (ibid, s. 88); fazla ise azalmasını, az ise çoğalmasını sağlar. Talep, artan bir çalışan nüfusuna gerek duyuyorsa ücretler geçimlikten yüksek, durağan nüfusa gerek duyuyorsa geçim düzeyinde, çalışan nüfusundan fazlaysa geçimlik düzeyden düşük olur. 25 Emeğin ücretinin artması, ona olan talebin artmasına bağlıdır. Peki talebin artışı neye bağlıdır? Emeğe olan talebi artıracak tek şey, ulusal zenginliğin sürekli artışı (verili zamandaki büyüklüğü değil), yani büyümedir (ibid, s. 75). Bu da iş bölümünün 16 gelişmesiyle emeğin üretici güçlerinin artışı sayesinde gerçekleşir. Aksi durumda işçi nüfusunun sürekli artışı, çalışanların iş bulabilmek için aralarında “açık eksiltme”ye girişmelerine sebep olur. Ücretler (Malthus’un daha sonra “insanlığın” ücretlerin düşüşünü önleyemeyeceğini söyleyerek eleştireceği) “insanlığa yaraşır en düşük kerte”ye iner (ibid, s. 77-78). Daha önce de belirttiğimiz gibi emeğin para-ücreti, emeğe karşı olan talep ile yaşam için gerekli ve elverişli maddelerin fiyatına bağlıdır (ibid, s. 35, 94, 985). Emekçinin “yaşamı için gerekli ve elverişli maddeler”, Smith’in analizinde, emekçinin hayatını sürdürmesi için tüketmesi gereken salt biyolojik değil tarihsel ve toplumsal olarak da belirlenmiş gereksinimleri içerir: Tüketim malları ya zorunlu maddelerdir ya da şatafat maddeleridir. Zorunlu maddelerden, hem yaşamı sürdürmek için vazgeçilemeyecek kadar gerekli malları hem de, kendini bilen kimseleri, en alt tabakadan da olsalar, ülke âdetine göre yoklukları halinde edebe aykırı bir duruma düşürecek her şeyi anlıyorum. Örneğin, bir bez gömlek, doğrusu, yaşam için zorunlu bir madde değildir. Yunanlılarla Romalıların çamaşırları yoktu ama, öyle sanırım ki pek rahat yaşarlardı. Gelgelelim, şimdiki zamanda Avrupa’nın çoğu yerinde, kendini bilen bir gündelikçi, bir bez gömleksiz ortaya çıkmaya utanır (Smith, 2011: 984-85). Smith’in ücret düşüncesinde ele aldığı insan, biyolojik değil, toplumsal bir öznedir; “mutluluğa”, “rahata”, “itibara” sahip olmayı bekleyen toplumsal bir varlıktır. 16 Smith, işbölümünü, insan doğasının mübadele eğiliminin kaçınılmaz sonucu olarak görmüştür. Mübadeleyi, onu doğuran tarihsel ve toplumsal koşullardan yalıtıp, insan doğasının sonucuna bağlamıştır. 26 İşçinin geçinmek için sarf ettiği emek de “işçinin rahatından, özgürlüğünden ve mutluluğundan özveride bulunmasıdır” (ibid, s. 35). Smith’in kapitalist ekonomi üzerine analizinde toplumun adalete, eşitliğe, mutluluğa sahip olması gerektiğine vurgu vardır. “Kapitalizmi, sadece ekonomik lojistik değil, başarısı adalet ve özgürlüğe bağlılığı gerektiren bir etik tasarı olarak görmüştür” (Wells, 2014: 90). Halkın alt tabakaları durumundaki bu düzelme, topluluk için bir fayda mı, yoksa sakınca mı sayılmalıdır? Daha ilk bakışta bunun cevabı pek basit gözükmektedir. Her büyük siyasal topluluğun en büyük kısmını, türlü türlü hizmetçiler, ırgatlar, işçiler oluşturur. Büyük kısmın alın yazısını düzelten şey ise, bütün için, hiç de sakınca sayılamaz. Üyelerinin pek çoğu yoksul ve sefil olan bir topluluk, elbette serpilip mutlu olamaz. Sonra, halk topluluğunun tümünü besleyip giydirenlerin ve barındıranların, emeklerinin ürünü üzerinde, kendilerini oldukça iyi besleyip, giydirecek ve barındıracak kadar payları olması, yalnızca adalet gereğidir (Smith, 2011: 86). Fransa, Kuzey Amerika’ya göre çok zengin bir ülkedir. Ama servet bölüşümü eşitliğe daha aykırı olduğu için, bu ülkelerin birincisinde, ötekinden çok fazla yoksulluk ve dilencilik vardır (ibid, s. 533). Büyük mülkiyet bulunan yerde büyük eşitsizlik olur. Çok varlıklı bir zengine karşılık, en aşağı beş yüz yoksul bulunmak gerekir ve tek tük kimsenin bolluk içinde yüzmesi, yokluk çekenlerin çok olması demektir. Zenginin bolluk içinde oluşu, yoksulu çileden çıkartır. Yoksulu çoğu kez, zenginin mallarına saldırmaya hem ihtiyaç dürter, hem kıskançlık kışkırtır. Nice yılların, yahut belki birbirini kovalayan birçok kuşakların emeğiyle elde edilmiş bulunan o değerli mülkiyetin sahibi için güven içinde bir tek gece bile bile uyuyabilmek, ancak mülki makamın kanat germesi ile kabil olur (ibid, s. 789-790). Bütün hayvan çeşitleri, tabii, beslenme araçları oranında çoğalır. Hiçbir hayvan türü bundan öteye çoğalamaz. Ama uygar toplulukta, yiyecek kıtlığı yalnız alt tabakalardaki insan türünün fazla çoğalmasına set çekebilir (ibid, s. 87). Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|