Ağa Musa Nağıyev haqqında əlavə məlumatlar
Yüklə 257,86 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- H.Z.Tağı- yev, A.M.Nağıyev, ġ.Əsədullayev və M.Muxtarov
27 İmkansız ailədən olduqlarına, savad ala bilmədiklərinə bax- mayaraq, şəxsi keyfiyyətləri və bacarıqları sayəsində cəmiy- yətdə qazandıqları yüksək mövqedən hər zaman qürur duyublar. Xalqın millət kimi formalaşmasında Bakı milyonçularının böyük rolu olmuşdur! Məhz belə insanlar ali hisslərin işığında inamla addımlaya bilərdi. İnsan dünyaya göz açanda onun taleyi alın yazısı olur. Elə insanlar var ki, Ulu Tanrı onlara ağıl-kamaldan, elm- zəkadan başqa həm gözəl ünsiyyət qurmaq bacarığı, həm də vətəninin, millətinin qeyrətini, zəhmətini çəkmək, ürəkdən sevmək duyğusu verir. İnsan həyatda ali hisslərin işığında inamla addımlayır. ...Bəli, gedənlər özlərilə heç nə aparmır. Arşınla ölçülən ağdan başqa. Amma bu dünyada gördükləri xeyirxah işlər, yax- şılıq və bir də unudulmaz xoş xatirələr yadda qalır. Vaxtı ilə neftdən qazandıqları varidatı xeyriyyə işlərinə, əzəmətli binaların tikintisinə sərf edən neft maqnatları özündən sonra əbədi ölməzlik qazanmışlar. Onların qismətinə düşən ömür payını boş və mənasız yaşa- madılar. Neftdən gələn sərmayəni xalqın maariflənməsinə, mədəniy- yətinin və mətbuatın inkişafına, arxitekturasının gözəlləşməsinə, incəsənətinin şaxələnməsinə sərf ediblər. 28 “Ġnsan olmağa tələsin, ömür vaxtdır. Adam olmaq asandır, sadəcə doğulmaq lazımdır”! (Qurani Kərim) G İ R İ Ш D ünyada qədim neft diyarı kimi tanınmış Azərbaycanda neftin sənaye üsulu ilə hasilatı hələ XIX əsrin ortalarından baş- lamışdır. 1848-ci ildə Bakıda, Bibiheybət yatağında qazılmış quyu- lardan vuran neft Azərbaycanda “Qara qızıl”ın sənaye üsulu ilə çıxarılmasının əsasını qoymuşdur. Artıq 1899-cu ildə Azərbay- can, neft istehsalı ilə dünya miqyası üzrə neft hasilatının yarısını verirdi. Neft sənayesinin inkişafı yerli sahibkarların böyük bir nəslini yetişdirir. XIX əsrin axırlardan etibarən Azərbaycan ziyalılarının və sahibkarlarının səyi nəticəsində milli mədəniyyətin, təhsilin və səhiyyənin inkişafına kömək məqsədilə Xeyriyyə Cəmiyyətləri yaranmağa başlayır. 1905-ci ildən belə Cəmiyyətlərin sayı və fəaliyyət dairəsi xeyli genişlənir. ...Təsis fondunun əsasını varlı tacirlərin və sənayeçilərin verdikləri ianələr təşkil edirdi. Onların səyi nəticəsində ictimai binalar tikilir, gimnaziya və məktəblər açılır, milli teatr sənəti, səhiyyə, mətbuat inkişaf etdirilir. Parklar salınır, şəhərin su təchizatı yaxşılaşdırılır. İstedadlı gənclər Avropa və Rusiyanın ən yaxşı ali təhsil ocaqlarında təhsil almağa göndərilir. Dövrün mesenatları sırasında nüfuzlu yer tutan H.Z.Tağı- yev, A.M.Nağıyev, ġ.Əsədullayev və M.Muxtarov bu işlərdə fəal iştirak ediblər. Onlar əməllərilə tarix yaradıblar. 29 DЦNYANIN MALI DЦNYADA QALAR M in əziyyətlə qazanılan dünya malını heç kim nahaq dün- yadan haqq dünyasına aparmayıb. Qalan yalnız yaxşı ad, yaxşı əməllər, tikilib yaradılan, xalqın, elin-obanın xidmətinə verilən- lərdir. Lakin hərdən tarixin ədalətsizlikləri ilə də üzləşirik. İnsanın gördüyü böyük işlər arxa plana keçir. Bəzən bilərəkdən unut- durulur, əvəzində isə xasiyyətinin “müəyyən bir cizgisi” şişirdi- lir və bu surət gələcək nəsillərə təhrif olunmuş şəkildə çatdırılır. Ağa Musa Nağıyev şəxsiyyəti tarixin yaddaşlarında təhrif olunmuş böyük insanlardan olub. Dünənimizlə maraqlananlar, tarixi keçmişimizə nəzər salan- lar onu əfsanəvi milyonçu... və xəsis kimi tanıyıblar. Lakin bu doğrudanmı belədir? Məhz bunu sübut etməyə ça- lışacağam. Zaman-zaman xəsis kimi qələmə verilən Ağa Musa Nağı- yevin gördüyü işlərə kölgə salınmışdı. Soruşdular: “Xəsis kimdir”? Dedilər: “İmkanı olub, əl tutma- yan”. Ağa Musa Nağıyev “Əl tutmaq Əlidən qalıb” məsəlinə ria- yət edərək dəfələrlə insanların imdadına çatıb, əl tutub - həm dirilərin, həm ölülərin. Tikdirdiyi 98 binanı yada salmaq kifayətdir ki, bu insanın millət üçün nə qədər xeyirxah işlər gördüyünün fərqinə varasan. Musa Nağıyev Bakının ilk və çox mülk sahiblərindən ol- muşdur. El arasında onun xəsisliyi haqqında müxtəlif şayiələr dola- şırdı. 30 Şəhər prokuroru Voronov cəbhəyə yardım məqsədilə milyo- nerlərdən pul yığarkən, Ağa Musa 50 rubl verir. Voronov ona Hacı Zeynalabdinin 50 min rubl verdiyini söyləyəndə: “Hacı məndən dövlətlidir – o verər” – cavabını eşidir. Sonradan hadi- sədən Ağa Musanın oğlu İsmayıl bəy xəbər tutanda istənilən məbləği verir. Bundan xəbər tutan Ağa Musa uşaqlıq xatirələrindən bir mə- qamı yada salıb, deyir: -“Valideyinlərim məni alış-verişə göndərər, gəlirdən 5 qəpik xərclədiyimi biləndə məni cəzalandırardılar. Mənim oğlum isə başqa şəraitdə böyüdüyündən, onun üçün 50 min pul deyil”. Şübhəsiz ki, illərlə çox çətinliklərlə üzləşən, zəhməti hesa- bına var-dövlət toplayan Ağa Musa pulu xərcləməyin yerini bi- lirdi. Həyatımın az hissəsi də olsa sürgündə keçdiyindən və bu- nun ağrılarını zaman-zaman unutmaq istədiyimdən, ailəm ətra- fında mübarizəmi gec başladığımdan üzülsəm də, babamın tapdanmış hüquqlarını müdafiə etmək məqsədilə bir ömür də sərf edərdim. Ağa Musa gözlərini saman satan bir kişinin ailəsində dün- yaya açmışdı. Gününə bir tikə çörək və bir qurtum su ilə bö- yüyüb 11 yaşa çatanda, kasıb uşağına xas olaraq dərk etmişdi ki, əməyə qatlaşmalıdır. Əyninə nazik, dizi cırıq şalvarını geyinib hər gün hambal şələsi ilə qənşərindən ağır yüklərin altına gir- məklə çörək pulu qazanırdı. Belə anlar olurdu ki, ağırlığa tab gətirə bilmir, soyuq da bir yandan əhdini kəsirdi, səndirləyib üzü üstə torpağa qapanırdı. Bu anda elə uzandığı yerdəcə çiynində yük yuxulamaq, hər şeyi unudub azacıq dincəlmək istəyirdi. Amma qulağını söykədiyi torpağın pıçıltıları ona yenidən qüvvə verirdi: Yüklə 257,86 Kb. Dostları ilə paylaş:
|