|
A. G. Asmolov: Tarixiy-evolyutsion yo`nalish targ`ibotchisi sifatida shaxs rivojlanishida 2 ta omil
|
tarix | 21.10.2023 | ölçüsü | 177,85 Kb. | | #129892 |
| umumiy 2 - Shaxs bu - ongga ega bo`lgan ijtimoiy – iqtisodiy formatsiyada yashab ongli faoliyat bilan shug`illanuvchi odam individdir
- Hamma odamlar, u yangi tug`ilgan yoki katta, sog`lom yoki kasal bo`lsa ham, uning sifatlari va xususiyatlaridan qat’iy nazar individ deb ataladi. “Individ” tushunchasida odamning nasl- nasabi mujassamlashgandir
Individ, shaxs, individuallik tushunchalari. - Individ, shaxs, individuallik tushunchalari.
- “Shaxs” va “individ” tushunchalari haqida etakchi rus psixologlari B.G.Ananaev, A.N.Leont’ev, B.F.Lomov, S.YA.Rubinshteyn kabilar o`z tadqiqotlarida alohida to`xtalganlar.
- A.N.Leont’ev shaxsan individ tomonidan egallab olingan alohida fazilat, inson munosabatlari to`lqinidagi sistemali “g`ayrihissiy” fazilatlar egasi ekanligini ta’kidlagan.
Rus psixologi S.L.Rubinshteyn: odam o`zidagi takrorlanmas xususiyatlariga ko`ra individualdir. Uni o`z atrofidagilariga, borliqqa bo`lgan ongli munosabati, biror faoliyat bilan shug`illanishi uning shaxs ekanligidan dalolat beradi. - Rus psixologi S.L.Rubinshteyn: odam o`zidagi takrorlanmas xususiyatlariga ko`ra individualdir. Uni o`z atrofidagilariga, borliqqa bo`lgan ongli munosabati, biror faoliyat bilan shug`illanishi uning shaxs ekanligidan dalolat beradi.
- Individ bo`lib tug`ilgan insonni shaxsga aylanishi uchun nimalar zarur?
- Ijtimoiylik
- Ongga ega bo`lish
- faollik
- insonni falollikga undovchi narsa ehtiyojdir.
- A.G.Asmolov: “Tarixiy-evolyutsion yo`nalish targ`ibotchisi sifatida shaxs rivojlanishida 2 ta omil;
- nasliy;
- ijtimoiy omillar muhim hisoblanishi ta’kidlangan.
Shaxs strukturasiga psixik jarayonlar, psixik holatlar, tabiiy va ijtimoiy o`zaro bog`liq xususiyatlar kiradi. - Shaxs strukturasiga psixik jarayonlar, psixik holatlar, tabiiy va ijtimoiy o`zaro bog`liq xususiyatlar kiradi.
- A.V.Petrovskiy shaxs 3 ta tarkibiy strukturasini ajratdi:
- Individning ichki tuzilmasi (Intraindividlik) – u insonni temperamenti, xarakteri, qobiliyatini tuzilishida o`z aksini topib, u zarur, lekin shaxs psixologiyasini bilish uchun etarli emas.
- Shaxsni real mavjud bo`lishi uchun uni predmetlar bilan faoliyat jarayondagi munosabatini o`z ichiga olib, insonni ma’lum xarakteristikalarini fazoda individni organiq tanasidan tashqarida izlash lozim bo`lib, u shaxsning interindivid tuzilmasini tashkil qiladi.
- Individ usti (metaindivid) tuzilma markazida insonni faoliyat jarayonida insonlardan muloqat jarayonida boshqalarga ta’sir va boshqalardan olinadigan ta’siri sifatida namoyon bo`lib, u persona ravishda namoyon bo`ladi.
- Shaxs yo`nalganligi – bu barqaror motivlar yig`indisi bo`lib, shaxs faoliyatini belgilaydi.
- Shaxs yo`nalganligi :
- qiziqishlar,
- dunyoqarash,
- e’tiqod,
- intilish va idealda xarakterlanadi.
Z.Freyd esa shaxsning barcha xatti-harakatlari instinktlaridan kelib chikadi deb xisoblaydi. Albatta, biologik omillar inson xulqini belgilovchi birdan bir omil emas - Z.Freyd esa shaxsning barcha xatti-harakatlari instinktlaridan kelib chikadi deb xisoblaydi. Albatta, biologik omillar inson xulqini belgilovchi birdan bir omil emas
- F.Myuller, va E.Gekkel kashf qilgan- ular fikricha: shaxs psixologiyasining individual rivojlanishi (ontogenez) butun insoniyatning tarixiy rivojlanishining (filogenezni) asosiy bosqichlarini qisqacha takrorlaydi. (chakalok-faqat sut emizuvchi xayvon, 6 oylikda maymunlar darajasiga etadi, 2 yoshida oddiy odam, 5 yoshda ibtidoiy gala, maktabga kirgach ibtidoiy davr odami darajasida, 16-18 yoshda xozirgi zamon kishilari darajasiga etadi deb xisoblaydilar.
Dostları ilə paylaş: |
|
|