7-sinf “algebra” kursida o’rganilgan mavzularni takrorlash

6. Uyga vazifa ________________________
Sana: «___» _____________ 201__ y.
Mavzu: BUTUN KO’RSATKICHLI DARAJA
Darsning maqsadi: Butun ko’rsatkichli daraja haqida ma’lumot berish. Misollar bilan tushuntirish.


Darsning ko’rgazmali qurollari: ______________________________


Darsning borishi:


1. Tashkiliy qism – salom-alik qilish, davomatni tekshirish, zarur ko’rgazmali qurol va jihozlarni darsga hozirlash;
2. O’tilganlarni takrorlash va yangi mavzuni boshlashga hozirlik – yangi mavzu bilan bog’liq o’tilgan dars mavzularini takrorlash; o’quvchilarning yangi
mavzuni o’tishdan oldin bu mavzuga oid bilim darajalarini aniqiash, baholash
va yangi materialni o’zlashtirishga tayyorlash; yangi dars maqsadini tushuntirish;
3. Yangi mavzuni yoritish:


Butun ko’rsatkichli daraja
Natural ko’rsatkichli darajaning xossalari qaralganda darajalarni bo’lishining

xossasi n>m va bo’lganda to’g’riligi ka’kidlangan edi.
Agar n m bo’lsa, u holda (1) tenglikning o’ng qismidagi n-m daraja ko’rsatkich manfiy son yoki nolga teng bo’ladi.
Manfiy va nol ko’rsatkichli daraja shunday aniqlandiki, (1) tenglik faqat n>m bo’lgandagina emas, balki n m bo’lganda ham to’g’ri bo’ladi. Masalan, n=2, m=5 bo’lganda (1) formula bo’yicha quyidagini hosil qilamiz:

Ikkinchi tomondan,

Shuning uchun deb hisoblanadi.
1-ta’rif. Agar va n-natural son bo’lsa, u holda

bo’ladi.
Misollar:
1) 2)
3)
Agar n=m bo’lsa, u holda (1) formula bo’yicha quydagini hosil qilamiz:

Ikkinchi tomondan, . Shuning uchun =1 deb hisoblanadi.
2-ta’rif. Agar bo’lsa, u holda =1 bo’ladi.
Masalan,
Manfiy ko’rsatkichli darajalardan sonni standart shaklda yozishda foydalanilgan. Masalan,

Natural ko’rsatkichli darjalarning barcha xossalari istalgan butun ko’rsatkichli darajalar uchun ham to’g’ri bo’ladi.
Istalgan , va istalgan butun n va m lar uchun quyidagi tenglikla to’g’ri:
1. 2. 3.
4. 5.