|
3-sinf Tabiatshunoslik A. Bahromov,Sh. Sharipov,M. Nabiyev Ona tili va o`qish savodxonligi tuzuvchilari 1-2-sinf IrodaAttestatsiya qo`llanma kitobi9-BO`LIM TARIX XAZINALARI
1.Borish kerak bo`lgan shahar-Bolalar ensiklopediyasidan-Samarqand o`rta
asrlarda-
“Yer yuzining sayqali”deya e`tirof etilgan.Q
adimgi nomlaridan
biri”Smarakansa”(ulug` shahar),Turkiy tilda “Semizkent”
deb
atalgan.Qadimda Samarqand baland devor bilan o`raglan ulkan qal`a
edi,uning 3 ta darvozasi bo`lgan.Bundan 650 yil oldin A.Temur Samarqand
shahrini o`z davlatining poytaxti deb e`lon qilgan,shahar kengaytirilib 6 ta
darvoza qurilgan,Registon maydoni ham o`sha davrda qurilgan,hozir”Sharq
taronalari” xalqaro festivali o`tkaziladi.1925
-yildan 1930-yilgacha
Samarqand davlatimiz poytaxti edi,Samarqandning yoshi 2700 yildan
oshgan,Samarqand albatta borish kerak bo`lgan 50 shaharning biri
hisoblanadi.
Samarqandda-Registon majmuasi,Go`ri Amir maqbarasi,Ulug`bek
rasadxonasi,Afrosiyob yodgorligi bor.
2.”Bu –bizning O`zbekiston”
-Kavsar Turdiyeva-
“Qaysi yerning nonlari,
Kiritadi jonlarni?”
3.”Yozuvning tarixi”
-
“Jajji akademik”
jurnalidan
Yozuv ixtiro qilinmagan vaqtlarda odamlar ”buyumli yozuvda”dan
foydalanishgan:Masalan:ovchi yo`lda ustma-ust terilgan toshlarni ko`rgan
va yaqin atrofda yirtqich hayvon uyasi borligini bilgan,chunki bu toshlarni
oldinroq boshqa ovchi xabar berish uchun qo`yib ketgan.
Yozuv 10000 yil oldin hozirgi Suriya davlatida yashagan odamlar tomonidan
ixtiro qilingan,dastlabki yozuvlar rasmli edi.Ularda gap va so`z biror
narsaning surati bilan ifodalangan.Bu yozuvlar tosh,suyak,yoki g`or
devorlariga yozilgan.
Keyinroq Qadimgi Misr va Xitoyda iyeroglifli yozuv paydo bo`lgan.Bu
yozuvda so`z biror shakl bilan ifodalangan,bu yozuvni o`rganish juda qiyin
edi, chunki mingdan ortiq iyegofliflarni yodda saqlash hammaning ham
qo`lidan kelavermaydi.
Shundan so`ng so`zni emas,tovushni yozuvda ifodalash qulay bo`lishini
tushunib yetgan odamlarharfli yozuvni o`ylab topishadi.
Ilk harfli yozuvni finikiyaliklar ixtiro qilishgan,finikiy alifbosi 22 ta harfdan
iborat edi.Bu yozuvni o`rganish va yozish qulay bo`lgan,shuning uchun
butun dunyo bo`ylab tarqalgan.Hozirgi yozuvlarning deyarli barchasi
qadimgi finikiy yozuvi asosida shakllangan.
4.”Yozuv”,”Yovuz” bo`lmasin
-Dilshod Rajab-
Q o`rniga F yozsang,”Qil”dan
“Fil” paydo bo`lar …
5.”Harflar nimaga o`xshaydi?”
-Anvar Obidjon-
“M”
-mushukdek
dingquloq,”Miyov
-
miyov pochcha”dir…
Dostları ilə paylaş: |
|
|