21-mavzu. Delikvent va qaram xulq-atvor. Reja Biologik-genetik yondashuv. Sotsiologik yondashuv

Dengiz qaroqchisi – bosqinchilikka, bezorilikka moyillik, huquqni muhofaza qiluvchi organlarga nisbatan salbiy munosabatni anglatadi. Shturval oldidagi qurollangan qaroqchi tasviri: "O‘lja izlayapman" degan ma’noni anglatishi mumkin.

Fil – ozodlikka chiqqanidan keyin huquqni muhofaza qilish organlari xodimlaridan o‘ch olish maqsadi.

Tatirovkalarning ko‘rinishlari. Lombrozo tomonidan belgilab berilgan biologik tabiatga ega bo‘lgan navbatdagi diagnostik alomat – bu tashqi qiyofada ham axloq, ham sof «erkakcha» belgilarning yaqqol ustunligidir. Erkak va ayolning mardlikka, sovuqlikka, tavakkalchilikka, jismoniy kuch va chidamlilikka moyillikda ifodalanuvchi xos farqlari delink-ventda zo‘rlik va tajovuzga, shafqatsizlik va nafratga moyillik, qurolga, ichkilik ichishga va tamaki chekishga bo‘lgan ishtiyoq shaklida aks etadi.

Shaxsning og‘uvchi axloqiga ta’sir ko‘rsatuvchi boshqa jiddiy biologik omillar, Lombrozoning fikricha⁴, kishining ruhiy parokandaligi yoki telbaligi hisoblanadi. Bunday holda, tutqanoqli va affektiv kasallar uchun xos bo‘lgan ruhiy buzilishlar asossiz tajovuz ko‘rinishida, avtomatik ravishda, ko‘rinmas tashqi sababsiz, shunchaki u yoki bu jinoiy qilmishni sodir etishda, keskin ruhiy qo‘zg‘alish oqibatida namoyon bo‘lishi mumkin.

Lombrozoning jinoyatchi va fohishaning o‘xshashligi va keyingi axloqiy xususiyalari haqidagi xulosasi shak-shubhasiz kriminal nazariyaga qo‘shilgan hissa bo‘ldi:

- fohishalar barvaqt yuzaga kelgan axloqsizlik, rashk va shafqatsiz qasoskorlik, umuman hech qanday axloqiy hissiyotlar-ning yo‘qligi va o‘zganing mulkiga hurmatsizlik, xususan altruistik tuyg‘ular va biron-bir do‘stlikning batamom mavjud emasligi bilan tavsiflanadi;

• 
  ularda onalik va qarindoshlik hislari umuman bo‘lmaydi;
  
• 
  fohishalar orasida ko‘pincha o‘g‘rilik va unda ishtirokchilik, shantaj keng tarqalgan bo‘lib, ular damba-dam tana daxlsizligiga qarshi jinoyatlar sodir qiladilar;
  
• 
  fohishalarga spirtli ichimliklarga bo‘lgan ishtiyoq ham xosdir;
  
• 
  ularga ochko‘z hirs xosdir va shu vaqtning o‘zida ularning jinoiy ishtiyoqlari ularda jinoyat sabablari bo‘lib xizmat qilmaydi, chunki jinsiy sohada ular tez qoniqish oladilar;
  
• 
  fohishalarda uyatchanlik hissi bo‘lmaydi va ularda kekkayish kuchli ifodalangan;
  
• 
  fohishalar ba’zan hayvonlarga yaxshilik qilish va ularga mehribonlik ko‘rsatishni namoyon etadilar, bu esa ularning odatiy xudbinligi va atrofdagilarga befarqligi bilan nomuta-nosib ravishda ifodalanadi;
  
• 
  ular aql borasida cheklanganligi va bolalarga xos yaxshi etilmaganligi, tatuirovkalarga bo‘lgan muhabbat, estetik farosat va sertakallufliklari bilan ajralib turishadi;
  

• 
  fohishalar, xuddi jinoyatchilar kabi, o‘z maxsus jargonlariga ega bo‘ladilar;
  
• 
  ularda o‘yinlarga, shirinliklarga, ochko‘zlikka ishtiyoq kuchli bo‘ladi;
  
  • 
    ular yalqovlikni yoqtirishadi, engiltaklik, mulohazasizlik va rejasizlik ular uchun xosdir.