2-мавзу маркетинг тамойиллари, вазифалари, функциялари ва турлари (4 соат)

muvofiqlashtirish – talab va taklifni bir-biriga moslashtirish

• muvofiqlashtirish – talab va taklifni bir-biriga moslashtirish
• muloqotlar – mahsulotni narxi, etkazib berish sharti va taklifning boshqa punktlari bo‘yicha muloqotlar o‘tkazish
• jismoniy taqsimlash – tovarni transportirovka qilish va saqlash
• moliyalashtirish – kanal faoliyatini ta’minldashga bog‘liq xarajatlarni koplash
• tavakkalchilik – mahsulotni sotib olib keyinchalik zarar bilan sotish.

Taqsimot kanalining quyidagi bosqichlari bor:

• Nol bosqichli kanal yoki bevosita marketing kanali ishlab chiqaruvchi va iste’molchidan iborat. Ishlab chiqaruvchi iste’molchildarga o‘z tovarlarini joyma-joy tashib yurib (ko‘chma savdo), junatish yo‘li bilan yoki o‘z firma do‘konlari orqali sotadi.
• Bir bosqichli kanal o‘ziga ishlab chiqaruvchi, vositachi va iste’molchini qamrab oladi. Iste’mol bozorida, odatda, bu vositachi chakana savdogar (do‘kondor), sanoat mahsulotiga oid tovarlar bozorida esa savdo agenti yoki broker hisoblanadi.

Ikki bosqichli kanal o‘ziga ishlab chiqaruvchi, ikki vositachi, iste’molchini qamrab oladi. Iste’mol tovarlari bozorida ulgurji va chakana savdogarlar shunday vositachilar hisoblanadi. Sanoat mahsulotlari bozorida ular sanoat distibyuteri va dilyerlar deb ataladi.

• Ikki bosqichli kanal o‘ziga ishlab chiqaruvchi, ikki vositachi, iste’molchini qamrab oladi. Iste’mol tovarlari bozorida ulgurji va chakana savdogarlar shunday vositachilar hisoblanadi. Sanoat mahsulotlari bozorida ular sanoat distibyuteri va dilyerlar deb ataladi.
• Uch bosqichli kanali o‘ziga ishlab chiqaruvchi, uchta vositachi va iste’molchini qamrab, ko‘p hollarda ulgurji va chakana savdogarlar o‘rtasida mayda ulgurji (ko‘tarafurushlar) faoliyat ko‘rsatadi. U yirik ulgurji savdogar xizmat ko‘rsatmaydigan kichik savdo korxonalariga sotadi.

Shartnoma asosidagi VMT uch tipdan iborat:

• Ulgurji rahbarlik qiladigan chakana sotuvchilarning ko‘ngilli birlashmalari. Ulgurji mustaqil chakana sotuvchilar faoliyati uchun yagona dastur esa ularning yirik taqsimot tarmoqlari bilan raqobat ko‘rashida o‘z kuchlarini birlashtirishga yordam beradi (masalan, AQSH da «Mustaqil baqollar uyushmasi» bor).