2-bosqich talabasining umumiy psixologiya fаnidan кurs ishi mavzu: His-tuyg’ularning psixologik asoslari

O’ZБBЕKISТОN RЕSPUBLIKASI ОLIY VА O’RTA МАХSUS TA’LIМ VАZIRLIGI МIRZO ULUG’BEK NОМIDAGI O’ZБBЕKISТОN МILLIY UNIVERSITETI IJТIМОIY FАNLAR FАКULТЕТI

PSIXOLOGIYA КАFЕDRАSI
OILA PSIXOLOGIYASI YO’NALISHI

2-BOSQICH TALABASINING UMUMIY PSIXOLOGIYA FАNIDAN
КURS ISHI
MAVZU: His-tuyg’ularning psixologik asoslari
.


BAJARDI: Norqulova Dilnoza
ILMIY RAHBAR: O.S.Mirzayev

MUNDARIJA
KIRISH………………………………………………………………………….4
I.BOB. HISSIYOT PSIXOLOGIYANING PREDMETI SIFATIDA……...5
1.1. His-tuyg’ularning psixologik mexanizmlari ……………………………7
1.2. His-tuyg’ular namoyon bo’lishining o’ziga xosliklari.……………...........10
II.BOB.HISSIYOTLARNI TADQIQ ETISHNING ZAMONAVIY YONDOSHUVLARi ......................................................................................23
2.1.Protopatik tuyg'ular tasnifi....................................................................24
2.2. Epikritik tuyg'ularning psixologik tabiati………………………….....25
XULOSA……………………………………………………………………….26
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR…………………………………………...............................28

Kirish
Mavzuning dolzarbligi: Tashqi dunyo va o'z tanamiz haqidagi bilimimizning asosiy manbai hissiyotdir. Ular tashqi dunyo hodisalari va tananing holati haqidagi ma'lumotlar miyaga etib boradigan asosiy kanallarni tashkil qiladi, bu esa insonga atrof-muhit va uning tanasida harakat qilish imkonini beradi. Agar bu kanallar yopilgan bo'lsa va hislar zarur ma'lumotlarni keltirmasa, hech qanday ongli hayot mumkin bo'lmaydi.
Uning sifati va xilma-xilligi hissi inson uchun atrof-muhit xususiyatlarining xilma-xilligini aks ettiradi. Tug'ilgan kundan boshlab hislar organlari yoki inson analizatorlari stimulyator-stimullar (jismoniy, kimyoviy, mexanik va boshqa ta'sirlar) shaklida turli xil energiya turlarini idrok etish va qayta ishlashga moslashgan.
Tuyg'u turlari ularni yaratadigan rag'batlarning o'ziga xosligini aks ettiradi. Vizual, eshitish, teginish hissi, bosim, og'riq, issiqlik, sovuq, ta'm, xushbo'y, organik his-tuyg'ular, muvozanat va harakat hissi: bu imtiyozlar turli xil sifatli tegishli his-tuyg'ularga sabab bo'ladi.
Hissiyotlarni o'rganishning dolzarbligi atrofdagi dunyoni ob'ektiv rivojlantirish zarurati bilan bog'liq. Atrofdagi dunyoni rivojlantirish jarayonida his-tuyg'ularning roli juda katta. Hayotiy faoliyat jarayonida inson o'z-o'zidan va atrofimizdagi dunyo haqida tizimli bilim olish uchun o'z ahamiyatini his qilish va his qilishni o'rganishi kerak. Bu to'g'ri, chunki bizdan tashqarida bo'lgan haqiqat haqidagi barcha bilimlarimiz birinchi navbatda his-tuyg'ular va in'ikoslarning natijasidir. Bizning his - tuyg'ularimiz atrof-muhit tomonidan bizga yuborilgan energiya va kimyoviy signallarni aniqlashning yagona mexanizmi bo'lib, ular asosida biz haqiqatni qabul qilamiz va baholaymiz. Boshqacha qilib aytganda, dunyo haqidagi bilimimiz va jismoniy haqiqatning ichki tuyg'usi biz olgan hissiy ma'lumotlardan kelib chiqadi.
Biz ob'ektlar va hodisalar dunyosida yashayapmiz va ularning mavjudligini sezmasdan his qilamiz. Boshqacha qilib aytadigan bo'lsak, biz atrofimizdagi dunyoni juda oson va tabiiy ravishda tushunamiz, chunki ular his-tuyg'u va his-tuyg'ularni qabul qilishadi.
Ushbu bayonotning to'g'riligiga ishonch hosil qilish uchun atrofingizdagi voqealar haqida qanday ma'lumot olishingiz haqida o'ylab ko'ring. Tasvirlar, tovushlar, hissiy tuyg'ular va ehtimol hidlar. Ichki va ayniqsa tashqi muhitni his qilish deyarli doimo boshdan kechiradigan narsadir. Va endi, agar siz birdan bir yoki bir nechta his-tuyg'ularni yo'qotib qo'ysangiz, kundalik hayotingiz nima bo'lishini o'ylab ko'ring. Zamonaviy texnologiyalar darajasini hisobga olgan holda, siz o'zingiz yo'qotgan narsalarsiz moslasha olasiz va o'rganishingiz mumkin. Shu bilan birga, sizning yashash joyingiz haqidagi xabardorligingiz shunga mos ravishda kamayadi va vaziyatga qarab, sizning farovonligingiz va ehtimol hayotning o'zi xavf ostida bo'ladi.
Shunday qilib, hissiyot-bu ob'ektiv dunyo ob'ektlarining, tashqi muhit va o'z tanasining o'ziga xos xususiyatlarini aks ettirish jarayoni bo'lib, ularning retseptorlari (hislar) ga bevosita ta'siri natijasida yuzaga keladi.Bu hayvon va insonga xos bo'lgan axborotni dastlabki qayta ishlash jarayonidir. Tuyg'ular yordamida mavzu yorug'lik, rang, tovushlar, tovushlar, issiqlik, sovuq, hidlar, ta'mlarni aks ettiradi. Sensatsiyalar tasvirlar va ularning bilimlarini yaratish uchun old shartdir.
Shubhasiz, his-tuyg'ular inson uchun zarurdir, bu asosiy axborotni qayta ishlash jarayoni, o'zi va atrofidagi dunyo haqida bilim olish, bu dunyo haqida xabardorliksiz bizning farovonligimiz jismoniy va ruhiy.
Tuyg'ularning kontseptsiyasi, mexanizmlari va fiziologik asoslari. Hissiyotlarning tizimli tasnifi: interoseptiv( og'riq), proprioseptiv (muvozanat va harakat), eksteroseptiv (distant, kontakt). Hissiyotlarning strukturaviy va genetik tasnifi.