15 maktabgacha ta’limda psixologik xizmatning ustuvor vazifalari saipova Mexrixon
Yüklə 0,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 18
bolada kognitiv ta'lim jarayonlari va kontseptsiyani shakllantirishning ahamiyatini tan olish uchun asos yaratdi. J. Piaje shuningdek, zarur ko'nikmalarni o'rganish uchun qulay muhit muhimligini ta'kidlaydi.Ularning tushunish va nutqini yaxshilash uchun tinglash va til o'yinlari mavjud. Bolalar bog’chalarida matabgacha ta’lim sohasi uchun maxsus ishlab chiqilgan psixologik xizmatning asosiy mazmuni ishlab chiqilgan bo’lib,uning asosiy maqsadi,tarbiyachi hamda tarbiyalanuvchilarni umumiy va maxsus ta’lim maqsadlariga erishishlarida ularni qo’llab quvvatlashdan iborat. Psixologik xizmatning yana bir maqsadlaridan biri bolalarning jinsi, ijtimoiy va madaniy kelib chiqishi, didi, millati, jismoniy va ruhiy tuzilishdan qat’iy nazar, ularning optimal rivojlanishiga yordam berishdir. Psixologik xizmat bolalarni qo’llab –quvvatlaydi; eng yaxshi rivojlanish uchun maktabgacha ta’lim muassasiga qabul qilish,bir guruhdan ikkinchi guruhga o’tkazish bilan bog’liq masalalar bilan guruhda moslashish va hamkorlik qilish bilan bog’liq muammolarini hal qilish uchun va rivojlanish muammolarini hal qilish vazifalarini bajaradi. Maktabgacha yoshdagi bola shaxsining rivojlanishida bolaning emotsional ruhiy holati, ijtimoiy tajribasi, turli ta’sirlarga chidamliligi o’z-o’ziga bo’lgan ishonch qaror topganligi, o’zini-o’zi rivojlantirishga motivatsiyani hosil qilish muhim ahamiyatiga ega. Buning uchun maktabgacha ta’lim tashkilotlarida yaratilgan sog’lom psixologik muhit bolalarni o’zlarini emin –erkin his qilishlariga, o’z nuqtai nazarlarini bemalol bildirishiga va uni himoya qilishiga, atrofdagilar bilan samarali muloqot qilishlariga va eng muhimi guruhdagi bolalarning barchasi teng huquqga ega ekanliklarini his qilishiga asos bo’ladi. Bunday natijaga erishish uchun tarbiyachi hamda muassasa psixologi bolalar faoliyatini maqsadga muvofiq yo’naltirib borishi zarur.Guruhlardagi ayrim bolalarda jamoaga kirishib ketishning qiyin kechishi, ularda hadiksirash, o’ziga nisbatan ishonchsizlik , hissiy tushkunlik holatlariga alohida e’tibor qaratishlari zarur, buning uchun ular boladagi bunday holatning sababini aniqlashi , o’z kuchiga bo’lgan ishonchni ortishiga imkon berish ,kichik bo’lsa-da muvaffaqiyatni qo’llab –quvvatlash, muvaffaqiyatsizliklaridan ko’ra yutuqlarini e’tirof etish , birgalikdagi faoliyatlarda bunday bolaga bosh rollarni bajarishni topshirish , harakatlari natijasini ijobiy bo’lishiga ishonch bildirish muhim hisoblanadi. Shuningdek tarbiyachi tomonidan bolaning guruhli topshiriq natijalarini umumiy tarzda baholash bilan birga, bolaning shaxsiy ma’suliyatini ham rag’batlantirib borish zarur. Ya’ni guruh a’zolarinining muvaffaqiyatida har bir bolaning shaxsiy hissasi borligini e’tirof etib borish maqsadga muvofiq.Buning natijasida bola guruhli topshiriqlarda nomigagina emas, balki, astoydil ishtirok etishga bel bog’laydi va bola o’zini guruh jamoasining bir qismi deb hisoblay boshlaydi. Bu esa bolada guruhining muvaffaqiyatidan quvonish ,muvaffaqiyatsizligidan afsuslanish kabi ijtimoiy his-tuyg’ulari tarkib topishiga asos bo’ladi. 19 Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida ta’lim-tarbiya jarayonini bola shaxsiga yo’naltirishda pedagogik sharoitlarga e’tibor qilish zarur deb hisoblaymiz. Maktabgacha ta’lim tashkilotlarining pedagogik jamoasida , bolalar jamoasida sog’lom psixologik muhitning ustuvorligiga e’tibor berish; Bolaning ijtimoiy tajribasi, individual psixologik va yosh xususiyatiga asoslanib yakka tartibda yondashishga ustuvorlik berish; Bolani ichki imkoniyati , jismoniy, ijodiy, intellektual salohiyatini ro’yobga chiqarishga imkon beradigan shart-sharoitlarni yaratish , rivojlantiruvchi markazlar faoliyatidan samarali foydalanishga erishish; Guruhdagi bolalarning pedagogik, psixologik jihatdanbir-birlariga moslashishga erishish orqali bolalar o’rtasidagi bir-biriga hayrixohlik, hamfikr bo’lish ,o’zaro tushunish ,hamkorlik faoliyatini qo’llab –quvvatlash orqali bolalar jamoasining jipsligiga erishib borish. Ta’lim-tarbiya jarayonida bolaning hamkorlikdagi , guruhli ish usullaridan ko’proq foydalanishni yo’lga qo’yish,topshiriqlarni taqsimlashda bolaning fikrlariga tayanish; Maktabgacha ta’lim tashkilotidagi pedagogik jamoani bola shaxsiga yo’naltirilgan ta’lim-tarbiya jarayonini tashkil etishga oid yangi texnologiyalar bilan qurollantirish, “bolalarga do’stona munosabat “bo’yicha seminar treninglarni tizimli tashkil etibborish orqali pedagog tarbiyachilarning kasbiy mahoratlarini shakllantirishga erishish maqsadga muvofiq. 3 Demak, maktabgacha yoshdagi bolalar imkoniyatlaridan samarali foydalanishning muhim shartlaridan biri ular bilan ishlash chog’ida qo’llanilayotgan usul va tarbiya shakllarining bolalar psixofiziologik xususiyatlariga mos bo’lishidir.Ta’lim-tarbiya jarayoni asosan didaktik o’yinlar, turli xil amaliy va tasviriy faoliyat shakllarida o’tkazilishi maqsadga muvofiqdir. Bolalar bilan an’anaviy maktab darsi shaklida also ishlab bo’lmaydi.Bolalar bog’chada ta’lim olishlari uchun bu jarayon ularning tabiiy rivojlanishi bilan bog’liq bo’lishi kerak. MTT psixologining mashg’ulotidan maqsad bilim va ko’nikma bilan qurollantirish emas, balki , rivojlantirish ekanligini unutmasligi kerak. Psixologning rivojlantiruvchi ishlarining mohiyati shundaki,ular yordamida bolaning turli tuman bilish jarayonlari va shaxsiy xususiyatlarining rivojlanishiga ijobiy turtki beriladi, ular takomillashtiriladi. Psixolog ishining natijalari darhol namoyon bo’lmaydi .Shu tufayli ko’pincha tarbiyachi va ota-onalarning xafsalasi pir bo’lib ketadi .Shuning uchun ota-ona va bog’cha tarbiyachisi onggiga shuni yetkazish kerakki , psixologning ishi o’qitish emas ,balki rivojlantirish. Rivojlanish esa asta-sekin yuz beradi.Shu sababli bolaning rivojlanish jarayoni sezilmay o’tadi. Maktabgacha yoshdagi bolalar bilan o’tkaziladigan rivojlantiruvchi ishlarning asosiy shakli o’yindir, chunki 3 Макаренко А.С.О воспитании .// Золотойфондпедагогики 20 o’yin bu davrdagi yetakchi faoliyat sifatida bolaning psixik rivojlanishi uchun qulay sharoit yaratadi .Ayni vaqtda bola o’yin davomida yangi bilimlarni egallab boradi. 4 Xulosa o’rnida shuni aytish joizki, bolani har tomonlama rivojlantirishda nafaqat maktabgacha ta’lim tashkilotlaridagi ta’lim-tarbiya jarayonida bolani qo’llab – quvvatlash, balki bolani oilada ota-ona, kattalar, tengdoshlari tomonidan tushunish va qo’llab –quvvatlash muhim ahamiyat kasb etadi. Shuning uchun tarbiyachi hamda muassasa psixologi o’zining ijtimoiy pedagogik faoliyatida ota-onalar bilan ishlash jarayonida ularning pedagogik psixologik savodxonligini oshirishga ,oiladagi sog’lom muhit va bola tarbiyasiga ma’suliyat bilan yondashish, bu sohada maktabgacha ta’lim tashkiloti bilan hamkorlikda ishlash bolani maktab ta’limiga muvaffaqiyatli tayyorlashning sharti ekanligini ota-onalarga yetkazish muhim sanaladi. Yüklə 0,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|