13-Mavzu mantiqiy elementlar reja

Ik = (Em -Uke)/Rk tok oqib o‘tadi, kalit chiqishidagi kuchlanish esa Uchiq = Uke = Eqold.
Krimniyli ranzistorlarda Eqold=0,25V ga teng.

EMAS (Inversiya) amalini bajaruvchi ME, uning haqiqiylik jadvali va signalining ko‘rinishi

X	Y
0	1
1	0

HAM amalini bajaruvchi ME va uning haqiqiylik jadvali (konyunksiya)

х1	х2	у = х1· х2
0	0	0
0	1	0
1	0	0
1	1	1

YOKI amalini bajaruvchi ME va uning haqiqiylik jadvali (dizyunktsiya)

х1	х2	у = х1+ х2
0	0	0
0	1	1
1	0	1
1	1	1

HAM-EMAS amalini bajaruvchi ME (Sheffer elementi)va uning haqiqiylik jadvali

х1	х2
0	0	1
0	1	1
1	0	1
1	1	0

YOKI-EMAS amalini bajaruvchi ME (Pirs elementi) va uning haqiqiylik jadvali

х1	х2
0	0	1
0	1	0
1	0	0
1	1	0

Inkor etuvchi YOKI ME

Inkor etuvchi YOKI ME chiqishida mantiqiy “1” hosil bo‘ladi, qachonki uning kirishiga juft bo‘lmagan mantiqiy “1” sonlari kelsa, “0” hosil bo‘ladi, qachonki uning kirishiga juft mantiqiy “1” sonlari kelsa.

Ushbu iboraning matnli ifodasi quyidagicha: chiqishida “rost”, ya'ni mantiqiy “1” ga ega bo‘lamiz, qachonki kirishlaridan biri (birinchi yoki ikkinchisi), “rost” bo‘lsa.

Inkor etuvchi YOKI-EMAS ME

Inkor etuvchi YOKI elementi o‘zining chiqishida invers amalini ham bajarishi mumkin va bunday ME Inkor etuvchi YOKI –EMAS ME deyiladi. Uning ishlash mantiqi quyidagicha, uning chiqishida yuqori sath, ya'ni “1” hosil bo‘ladi, qachonki uning hamma kirishlariga bir vaqtning o‘zida mantiqiy “0” yoki “1” kelsa.

X1	X1	Y
0	0	1
0	1	0
1	0	0
1	1	1

Inkor etuvchi YOKI va YOKI-EMAS ME larining haqiqiylik jadvali

Kirish signallari		ME turi
X1	X2	Inkor etuvchi YOKI	Inkor etuvchi YOKI-EMAS
0	0	0	1
0	1	1	0
1	0	1	0
1	1	0	1

MEning amplitudа uzatish xarakteristikasi (AUX)

AUX MEning asosiy statik xarakteristikasi bo‘lib, chiqish kuchlanishining kirish kuchlanishiga bog‘liqligini belgilaydi. AUX ko‘rinishi MEda qo‘llanilgan elektron kalit turiga bog‘liq bo‘ladi. Kichik kirish signallariga yuqori chiqish signallari mos keladigan element, inverslaydigan, kichik kirish signallariga kichik chiqish signallari mos keladigan element - inverslamaydigan deb ataladi.

ME larning amplitud-uzatish xarakteristikasi Uchiq=f(Ukir) ularning xalaqitbardoshligini, standart signalning amplitudasi va sathini belgilaydi. «K» nuqtaga mos keluvchi chiziqlar Uкv kuchlanishni kvantlash chegarasi deb ataladi. Agar U>Uкv, bo‘lsa signal mantiqiy «1», U, bo‘lsa signal mantiqiy «0» deb hisoblanadi. Kuchlanishni kvantlash chegarasi Uкv ME ning AUX ni ikkita, ya'ni signallarni mantiqiy «0» va «1» ga tasvirlash sohalariga bo‘linadi.

ME larning amplitud-uzatish xarakteristikasi Uchiq=f(Ukir) ularning xalaqitbardoshligini, standart signalning amplitudasi va sathini belgilaydi. «K» nuqtaga mos keluvchi chiziqlar Uкv kuchlanishni kvantlash chegarasi deb ataladi. Agar U>Uкv, bo‘lsa signal mantiqiy «1», U, bo‘lsa signal mantiqiy «0» deb hisoblanadi. Kuchlanishni kvantlash chegarasi Uкv ME ning AUX ni ikkita, ya'ni signallarni mantiqiy «0» va «1» ga tasvirlash sohalariga bo‘linadi.

ME larning AUX

MElarning parametrlari

Statik parametrlar ME chiqishida past va yuqori kuchlanish sathlari qiymatlarini, berilgan iste’mol manbasi bo‘yicha sarflayotgan quvvatni, yuklama va atrof muhit tempraturasiga chidamlilik qobiliytini aniqlaydi.

Dinamik parametrlar ME tezkorligini, ya'ni bir holatdan ikkinchi holatga o‘tishdagi o‘zgarish vaqtlarini belgilaydi. Bularga kirish va chiqish impul'slari otsilogrammalardan aniqlanadigan parametrlar kiradi.

MElarning statik parametrlari

1.Mantiqiy 0 va mantiqiy 1 chiqish va kirish kuchlanishlari;

2.Mantiqiy 0 va mantiqiy 1 chiqish va kirish bo‘sag‘aviy kuchlanishlari;

3. Mantiqiy 0 va mantiqiy 1 chiqish va kirish toklari;

4. Mantiqiy 0 va mantiqiy 1 holatlardagi iste'mol toklari va iste'mol quvvati;

5. Iste’mil quvvati Pist;

6. Mantiqiy 0 ga va 1 ga o‘zgarish soha bo‘sag‘asi;

7. Minimal mantiqiy o‘zgarish.

Bundan tashqari, statik parametrlarga mantiqiy 0 va mantiqiy 1 larning xalaqitbardoshligi, hamda kirish bo‘yicha birlashish koeffisienti Kbirl va chiqish bo‘yicha tarmoqlanish koeffisienti Ktarm ham kiradi.

MElarning dinamik parametrlari

• 
  t1,0 – mantiqiy 1 holatidan mantiqiy 0 holatiga o‘zgarish vaqti;
  
• 
  t0,1 – mantiqiy 0 holatidan mantiqiy 1 holatiga o‘zgarish vaqti;
  
• 
  t1,0kech – ulanishni kechikish vaqti;
  
• 
  t0,1kech – uzilishni kechikish vaqti;
  
• 
  t1,0tarq.kech – ulanganda signal tarqalishini kechikish vaqti;
  
• 
  t0,1tarq.kech – uzilganda signal tarqalishini kechikish vaqti;
  

  Ketma–ket ulangan MElar signallarining vaqt bo‘yicha kechikishi hisoblanganda signal tarqalishining o‘rtacha kechikishi ishlatiladi.

MElarning qo‘llanish sohalari

Mikrosxema K155LA3 – to‘rtta 2HAM-EMAS ME laridan tashkil topgan

MElarning qo‘llanish sohalari

http://fayllar.org