1 – mavzu. Kirish. Chizma geometriya fani va chizma tuzishning nazariy asoslari. Monj usuli. Nuqtaning koordinatalar bo’yicha epyuri

 
Chizma geometriya va muhandislik grafikasining fan sifatida 
shakllanishiva uning namoyondalari. 
Insoniyat paydo bo‘lgandan so‘ng ular o‘z fikrlarini bir-biriga tildan tashqari 
turli yozuv va shakllar orqali yetkazgan. Grafika tarixi sinfiy , jamiyat tarixi fan
va madaniyat, me’morchilik tarixi bilan chambarchas bog‘liqdir. Shu sababli biz 
ularni birgalikda o‘rganamiz. Uch o‘lchamli geometrik jismlarni grafik usulda 
shartli belgilar yordamida tekislikda tasvirlash va undan foydalanish g‘oyalari 
insoniyat jamiyatida rivojlanishi ko‘p asrlik tarixga ega
. 

---

Odatda bino plan (reja)lari yer sirtiga haqiqiy kattaligi bilan chizilgan. Bunday 
chizmalarni yasash uchun birinchi chizmachilik asboblari, yog‘ochdan yasalgan 
sirkul, arqondan yasalgan to‘g‘ri burchakli uchburchaklar yaratilgan. Chizmalar 
bilan rasm o‘rtasida deyarli farq bo‘lmagan. Tasvirlar ko‘z bilan chamalab qo‘l 
bilan chizilgan. 
Yaqin va o’rta Sharq mamlakatlarida gеomеtriya fanining asosan amaliy 
jihatiga katta e'tibor bеrilganligi uchun u astronomiya, musiqa , optika, statika, 
mеxanika, arxitеktura kabi tabiiy-matеmatik fanlar bilan uzviy bog’liq holda 
rivojlantirildi. 
Muxammad ibn-Muso al-Xorazmiyning
“Aljabr va muqobalani hisoblash 
haqida kichik kitob” asari savdo-sotiq, adliya, еr maydonlarini taqsimlash, 
irrigatsiya, qurilish va mе'morchilik sohalarida qo’llaniladigan matеmatik 
hisoblashlarni o’zida mujassam etgan. Bu kitobda 
al-Xorazmiy
kvadrat, 
uchburchak, romb, aylana kabi tеkis figuralarning uzunliklari va yuzalarini 
hisoblash; kub, parallеlеpipеd, konus, piramida kabi uch o’lchamli figuralarning 
hajmlarini hisoblash masalalari nazariy va amaliy jixatdan yoritib bеrilgan. 
Muso 
Ibn Shokirning
o’g’illari bo’lmish matеmatiklar