1.2. Kislotali gazlarni yutishda qo‘llaniladigan absorbentlar va ularning suvdagi eritmalari
Tabiiy gaz tarkibidagi agressiv komponentlarni yutilishini barcha jarayonlarida u yoki bu yutuvchilar ishlatiladi. Ular qancha qattiq bo‘lsa, shuncha suyuq bo‘ladi.
Suyuq yutuvchilardan bittasi etanolamin hisoblanadi. Etanolamin rangsiz qovushqoq, gigrospopik suyuqlik. U suv va quyi spirtlar bilan har xil nisbatda aralashadi. Etanolaminda vodorod bog‘lanish borligi tufayli ular ma’lum darajada assotsiyalangan bo‘lib, shu tufayli qutbsiz erituvchilarda erimaydi[5].
1.3. Absorbentlar va ularning suvli eritmalarida turli xil gazlarni yutilishi
Tabiiy gaz tarkibidagi turli xil komponentlarni ajratib olishda har xil absorbentlar qo‘llaniladi. Ular qattiq yoki eritma holatida bo‘lishi mumkin. Yutuvchi (absorbent) suyuq modda sifatida aminlar qo‘llaniladi. Shulardan biri etanolamin bo‘lib, u rangsiz yopishqoq gigroskomis suyuqlik, u suv va quyi spirtlar bilan har xil nisbatda aralashadi.Etanolaminda vodorod bog‘ borligi tufayli, ko‘p darajada molekula (assotsilangan) bir joyda to‘plangan holatda bo‘lib, qutbsiz, erituvchilarda deyarli erimaydi. Etanolaminni suvli eritmasining fizikaviy xususiyatlarini yaxshi bilish, absorbsiya va desorbsiya jarayonini hisoblashda, shuningdek yutuvchi eritmaning aylanma harakat qiluvchiiya tezligini va turli xil texnologik parametrlarni aniqlashga imkon beradi.
Etanolamin ishqoriy muhitga ega bo‘lganligi sababli, tabiiy gaz tarkibidagi qo‘shimcha kislotali komponetlarni ajratib olish uning asosiy hususiyatlaridan biridir [6].
Etanolaminni hossalari
Formulasi
|
NOS2NH2
|
(HOC2H4)2NH
|
Molekulyar massasi
Qaynash temperaturasi
Muzlash (kris) temperaturasi
Zichligi
t0 C0
25 – 60
|
61,09
170,4
10,3
1,0113
0,90844
|
105,14
268,43
28,0
1.0881
1.0693
|
Sindirish ko‘rsatgichi250S da
|
1.4525
|
1.4750 (30OS)
|
Qovushqoqligi 25-..60
|
1.8
0.49
|
37.24 (30OS)
5.28
|
Temperatura
Alangalanishi
Solishtirma issiqliq- lik sig‘imi
Yonish issiqligi
Qaynashi
Kritik temperatura
Kritik bosim
|
90.56
93.33
2.08
20.52
198.89
341.3
4.32
|
48.9
1165.56
2.22
25.12
148.28
442.1
3.16
|
Amin usulida gazni tozalash shuni ko‘rsatadiki, gaz tarkibidagi qo‘shimcha moddalarni regeneratsiya qilish uchun ko‘p energiya sarflanganligi uchun qiyinchiliklar tug‘diradi. Qiyinchiliklarni oldini olish maqsadida bir qancha sxemalar taklif qilindiki, bu eritmani regeneratsiya qilish va energiya sarfini kamaytiradi, lekin bu ham kislotali gazlarni qayta ishlash va tovar xomashyo masalalarini yecha olmaydi[7].
Jadval-1.1.1
Dostları ilə paylaş: |
