387
qaynayırdı, indi isə bir çox yaşayış məskənləri boş-boşuna
qalıbdır. Bunu nə ilə izah edə bilərsən?
- Əziz dost, bayaq siz dediniz ki, ruslardan başqa bizdə
qeyri-millətləri görməmisiniz. Bizdə də kifayət qədər
kürdlər, iranlılar və digər millətlər var. Onların hamısı
Ermənistanda yaşamaqdan xeyli məmnundurlar. Onların
sayının az olması isə blokada ilə bağlıdır. Cammat iqtisadi
blokadaya tab gətirməyib ölkədən çıxmaq məcburiyyətində
qalıblar.
- Yaxşı, bəs nəyə görə siz ermənilər öz ölkənizi tərk edib
başqa dövlətlərə üz tutursunuz?
- Sizə dedim axı, azərbaycanlılar türklərlə birlikdə
kommunikasiya xətlərini kəsməklə bizi blokadaya aldılar.
Dünya ölkələri isə buna göz yumdu. Hələ bu harasıdır, hər
gün onlar Qarabağda təmas xəttində atəşkəsi pozub bizi
müharibəyə təhrik etmək istəyirlər. Deyin görüm belə bir
vəziyyətdə necə yaşamaq olar?
Sergey gördü ki, həmsöhbəti hərtərəfli olaraq qeyri-
obyektiv fikirlər söyləməklə onu azdırmağa çalışır. Lakin
bu dəfə o, kifayət qədər məlumatlı idi və heç kim onu bu
mövzu ilə bağlı səhv məlumatlarla təchiz edə bilməzdi. Elə
məhz buna görə Sergey həmsöhbətini yerində otuzdurmaq
üçün həqiqətlə dolu olan məlumatları onun üzünə vurmağı
məsləhət bildi. O, qonaq otağından iki badə və bir şüşə araq
388
gətirib həmin badələri doldurdu və masanın üstündəki
vazadan bir armud götürüb arağı başına çəkdi. Dosent
armudu dişləyib ağzında əritdi və siyasətçi kimi sözə
başladı. O, dedi:
- Edik, sən bilirsən ki, mən tarixçi aliməm və çalışıram
hər bir tarixi hadisələri əvvəlcədən analiz edib, ondan sonra
yaranan diskussiyada lazımi qaydada iştirak edim. Sən
deyirsən ki, blokadaya alındığınız üçün ölkəni tərk etmək
məcburiyyətində qalmısınız. Yaxşı, bəs onlar torpaqlarının
işğal altında olduğunu görüb nə etməliydilər? İşğaldan
sonra azərbaycanlılar sizə qaz, elektrik enerjisi və başqa
məhsullar verməliydilər?
- Onda belə çıxır ki, biz onların köləsi olmalıydıq? –
deyə gözləri bərələ qalan Eduard vəcdə gəldi. – Biz öz
azadlığımız və torpaqlarımızın işğaldan azad olunması
uğrunda mübarizəyə qalxdıq və azərbaycanlıları dədə-baba
yurdumuzdan qovmağa nail ola bildik. Onlar bizimkiləri
Bakıdan, Sumqayıtdan qovanda yaxşı idi və biz həmin haq-
sızlıqlara göz yummalıydıq? Biz qaçqınlar aclıq və səfalət
içərisində idik. Sabahkı günə heç bir ümidimiz qalmamışdı.
- Erməni siyasətinə görə Rusiya vaxtilə İran, Türkiyə,
Azərbaycan və Gürcüstanla düşmən oldu. – deyə başını
təəssüf hissilə tərpədən elmlər namizədi həqarətlə dilləndi.
– Son vaxtlar apardığım araşdırmalardan məlum olur ki,
389
Rusiya ən böyük zərbəni Azərbaycana vurubdur. Qəribə
paradoks yaranıbdır, bütün bunların müqabilində ən az rus
Ermənistanda, ən çox rus isə Azərbaycandadır. Bizim
millət harada onlara xoş münasibət göstərilirsə, həmin
ölkədə də qalıb kök atır. Hal-hazırda Rusiya İranla sıx
beynəlxalq əlaqələr qurubdur, rusiyalı turistlər isə böyük
kütlə ilə Türkiyə şəhərlərində istirahət edir. Maraqlıdır ki,
20-si yanvarda və Xocalı soyqırımında biz sizin millətin
maraqlarını müdafiə edərək, azərbaycanlıların başına
olmazın müsibətlər açmışıq, lakin Azərbaycan hələ bizim
ölkə ilə dostluq əlaqələrini pozmayıbdır. Halbuki Gürcüstan
Abxaziyaya və Cənubi Osetiyaya dəstək göstərdiyimizə
görə bizdən üz döndəribdir.
Siz ermənilərin düşmən adlandırdıqları millət elədir ki,
onlara bir hörmət etsən, əvəzində isə ikiqat həmin hörmətin
əvəzini çıxacaqlar. Məndə olan məlumata görə birinci
azərbaycanlılar kütləvi şəkildə öz yurdlarından qovulur,
ondan sonra isə onlar adekvat addımlar atmaq məcburiyyə-
tində qalırlar.
- Sergey Vladimiroviç, lap birinci onlar Sumqayıtda
minlərlə bizim soydaşlarımızı öldürüb, qalanlanlarını isə
şəhərdən deportasiya etdilər. – deyə Edfuard yerindən dik
atıldı. – Sumqayıt qırğını bütün dünyaya yayılıbdır. Bildiyi-
niz kimi həmin hadisələrədə mənim bacım da faciə ilə
390
üzləşmişdi. Onun əri müsəlmanlar tərəfindən vəhşicəsinə
öldürülür, özü isə bir neçə quldurlar tərəfindən amansız-
casına zorlanmışdı.
- Nəyə görə siz ermənilər rəqəmləri və faktları şişirdir-
siniz? Həmin xaosda on nəfərə yaxın erməni öldürülmüşdü.
Sumqayıt hadisələri ilə bağlı yaxşı araşdırma kitabları var
və orada birmənalı şəkildə göstərilibdir ki, onların hamısını
SSRİ DTK-i təşkil etmişdi ki, Azərbaycanda destabilizasiya
baş versin. Ən dəhşətlisi isə odur ki, şəhərdəki qətlləri elə
ermənilərin özləri ediblər ki, azərbaycanlıları dünya
ictimaiyyətinin gözündən salsınlar. Bəli, bəli, Edik təəccüb-
lənməyə dəyməz. Bu dəfə mən Stavropolda olan zaman
bacınızla söhbət o, etiraf etdi ki, həmin qətllərin başında
Eduard Qriqoryan adlı bir residivist durmuş və o, Jannanın
ərini öldürmüş, özünü isə zorlamışdı. Bunu Sumqayıtda
yaşayan bir çox ermənilərin özləri də yaxşı bilirdilər.
Əslində Janna da öldürülməli idi, lakin xeyirxah azərbay-
canlılar onu qatillərdən gizlətməyə müvəffəq olmuşdular.
Təsəvvür edirsən, düşmən adlandırdığın həmin azərbay-
canlılar, məhz sizin soydaşlarınızın törətdikləri qətllər
zaman, bacınızı və bir çox erməni ailələrini ölümün pəncə-
sindən xilas etmişdilər.
- Janna ağlına gələni danışır, siz isə onun sözlərinə
inanırsınız. – eşitdiyi sözlərdən pərt olan yaşlı erməni əsəb-
Dostları ilə paylaş: |