Yüz / Boyun 5

Yüz / Boyun % 5

• Yüz / Boyun % 5

• Kafa / Beyin % 60

• Toraks % 60

• Omurga % 15-30

• Abdomen % 25

• Ekstremiteler % 40

1. ilk saniyeler-dakikalar (%20-30)

• 1. ilk saniyeler-dakikalar (%20-30)

• 2. ilk dakikalar-saatler (%50) (‘Golden hour’)

• Nedenleri:
• Havayolu tıkanmaları (subtotal) [A]
• Subdural veya epidural hematom [AB]
• Hemo- veya pnömotoraks [BC]
• Karaciğer veya dalak rüptürü [C]
• Pelvik ve diğer kırıklarda kan kaybı [C]

• 3. geç ölümler: YB; sepsis, MOF (%20-30)

Hızlı primer bakı (ABCDE)

• Hızlı primer bakı (ABCDE)

• Resüsitasyon işlemleri

• İkincil bakı ve ileri tedaviler (tepeden tırnağa)

• İncelemeler (afette minimal)

• Hastanın acil cerrahi ya da daha ileri ve özel bakım için başka bir merkeze sevki

• Kesin tedaviler, operasyonlar, YB ve rehabilitasyon

A – Airway: Hava yolu (ve servikal koruma)

• A – Airway: Hava yolu (ve servikal koruma)

• B – Breathing: Solunum

• C – Circulation: Dolaşım (kanama kontrolü)

• D – Disability: Kısa nörolojik muayene

• E – Exposure: Hastanın Soyulması / Çevre’nin kontrolü

Hava yolunu değerlendir (bak dinle hisset)

• Hava yolunu değerlendir (bak dinle hisset)

• Gerekirse havayolu açma manevrası yap

Erken servikal yaralanma önlemleri

• Erken servikal yaralanma önlemleri

• Boyun yaralanma olasılığı varsa boynu immobilize et
• Sert boyunluk
• Başın iki tarafına bloklar; alından bandajla

• Hava yolu açık

• Solunum yetersiz ise destekle

• Hayati tehlike yaratan toraks yaralanmalarının olup olmadığını kontrol et

• Tansiyon pnömotoraks
• Açık toraks travması
• Kardiyak tamponad
• Flail chest
• Masif hemotoraks

İnspeksiyon

• İnspeksiyon

• Solunum hızı

• Soluma eforu

• Simetri

• Yaralar, izler

• Palpasyon

• Hassas noktalar, eşit ekspansiyon

Eğer yetersiz hava yolu varsa

• Eğer yetersiz hava yolu varsa

• Hava yolu açma manevrası
• Oral-nazal airway

• Yine yetersiz solunum varsa

• BVM ile ventilasyon sağla
• BVM yetersiz veya başarısızsa endotrakeal entübasyon yap

Hava yolu yönetiminde temel beceridir

• Hava yolu yönetiminde temel beceridir

• Zor olabilir

• Kardiyak arrest durumunda, travmada akciğer mekanikleri değişir

• Regurjitasyon ve aspirasyon riski yüksek

• Acil ekiplerinin BVMV becerilerinin çok iyi olması için, düzenli uygulama yapmaları gereklidir

Temel hava yolu yönetimi eğitimi almış kişilerin BVMV başarıları %43-51

• Temel hava yolu yönetimi eğitimi almış kişilerin BVMV başarıları %43-51

• Anestezist gelene kadar %50 başarısız BVMV

• BVMV ile aspirasyon sıklığı %12, laringeal maske ile %3

• Havayolu obstrüksiyonu

• Hipoventilasyon, hipoksi (SpO2<%90, SS <19 veya > 29)

• Hava yollarında yaralanma, ödem

• Bilinç bozukluğu (GKS 8)

• Ciddi hemorajik şok, ağır yaralanmalar (toraks, kafa, batın)

• İnhalasyon yoluyla olan yaralanmalar

• Hava yolu koruyucu reflekslerinin olmaması (aspirasyon riski)

• Hava yolu ile transport

• Kardiyak arrest

Değişen bilinç durumu

• Değişen bilinç durumu

• Kafa travması
• Alkol ve ilaç etkisi

• Fasiyal kırıklar

• Künt boyun travması

• Yanıklar/ duman inhalasyonu

• Konjenital havayolu darlıkları

Ajitasyon, huzursuzluk, siyanoz ve hipoksi

• Ajitasyon, huzursuzluk, siyanoz ve hipoksi

• Küntlük ve hiperkarbi

• Yardımcı solunum kasların kullanımı

• Gürültülü, hırıltılı solunum sesi (Stridor)

• Treakeanın orta hatta olmadığının görülmesi

Paramedik

• Paramedik

• Hemşire

• Doktor

• Uzman Doktor

Endotrakeal entübasyon

• Endotrakeal entübasyon

• Başarı ?

• Başarısızlık ?

• Yanlış yerleşim
• Hava yolu travması
• Hipoksi
• Bradikardi

Entübasyonu en deneyimli kişi yapar

• Entübasyonu en deneyimli kişi yapar

• Entübasyon denemesi 30 saniyeden fazla sürmemelidir

• Entübasyon için yeterince deneyim yoksa, sadece BVM ile solutma tercih edilmelidir hatalı entübasyondan daha iyidir

Tüm malzemelerin kontrolü

• Tüm malzemelerin kontrolü

• Yeterli kas gevşemesi

• Uygun baş boyun pozisyonu

• Optimal eksternal laringeal manevralar (BURP, Sellick??)

• Alternatif havayolu araçları temini

Steteskop ile 5 nokta oskültasyonu

• Steteskop ile 5 nokta oskültasyonu

• Bilateral solunum sesleri ve mide havası

• CO2 monitörizasyonu en güvenilir gösterge

• Kord vokallerden tüpün geçtiğini görmek

• Satürasyonun yükselmesi

• Akciğer grafisi

Avantajları

• Avantajları

• Nöromusküler paralizi sağlar

• Sedasyon sağlar

• Hemodinamik stabiliteyi devam ettirir

• İntrakranial hipertansiyonu önler

• Kusmayı önler

BVM ile oksijenasyon ve ventilasyon etkin ise;

• BVM ile oksijenasyon ve ventilasyon etkin ise;

• Entübasyon 3 kez denenebilir.
• Üçüncü denemeden sonra alternatif hava yolu açma yöntemleri denenmelidir.

• BVM ile oksijenasyon ve ventilasyon etkin değilse;

• Alternatif hava yolu açma yöntemlerine geçilmelidir

Azalmış mandibular alan

• Azalmış mandibular alan

• Baş ekstansiyonunda kısıtlılık

• Anteroposterior dil kalınlığında artış

• Ağız açılmasında kısıtlılık

• İnspiratuvar stridor

• Retrognati

• Kesici dişlerin öne doğru çıkıntılı olması

• Kısa boyun

• Morbid obezite

• Travma

• Dil, dudak, diş, farenks, trakea, vokal kord

• Özofagus veya ana bronş entübasyonu

• Ödem

• Kanama

• Özofageal veya trakeal perforasyon

• Pnömotoraks

• Gastrik regürjitasyon

• Aspirasyon

Ameliyathanede görülenden daha sıktır (3 katı, %6-12,5)

• Ameliyathanede görülenden daha sıktır (3 katı, %6-12,5)

• Ameliyathanede geçerli olan algoritimler hastane öncesi acil durumlar için uygun olmayabilir

• Hastane öncesi hava yolu açan kişiler paramedik veya acil hekimleridir, anestezist değildir
• Daha deneyimli kişiden yardım istenemez
• Hastayı tekrar uyandırmak mümkün değil
• Desatürasyon ve pulmoner aspirasyon riski yüksek

• Laringeal Tüp

• LMA ve ILMA

• Kombitüp

• 1981 - Dr. Archie Brain, Royal London Hospital

• Başlangıçta alternatif hava yolu aracı olarak geliştirilmiştir

Deneyimsiz uygulayıcılar

• Deneyimsiz uygulayıcılar

• 30 hasta

• İlk denemede %90 başarı

• İkincide %100

• Yerleştirme süresi 10-30 sn

• Mide sondası %100 başarılı

• Hastane öncesi uygulama için önerilmekte

Cerrahi krikotirotomi < 8 - 10 yaş olan çocuklarda önerilmemektedir.

• Cerrahi krikotirotomi < 8 - 10 yaş olan çocuklarda önerilmemektedir.

• Gerekiyorsa iğne krikotirotomi tercih edilmelidir.

• < 5 yaş

• İğne krikotirotomi, balon ile ventilasyon

• 5-10 yaş

• İğne krikotirotomi, balon ile ventilasyon
• Oksijen satürasyonu yetersiz ise transtrakeal jet ventilasyon

• > 10 yaş (> 12 yaş erişkine benzer)

• Uygulayıcıya bağlı
• İğne krikotirotomi ile transtrakeal jet ventilasyon veya cerrahi krikotirotomi

Diğer yollarla ventile edilemeyen çocuklarda/erişkinlerde uygulanır.

• Diğer yollarla ventile edilemeyen çocuklarda/erişkinlerde uygulanır.

• Deneyimler azdır.

Neden?

• Neden?

• Transport neden gerekli? Yarar/Zarar? Transport sonrası tedavi değişecek mi? Sonuç için önemli mi? Yatak başında yapılabilir mi?

• Kim?

• Hasta kim? (Hastanın mevcut tedavi gereksinimleri neler)
• Hastaya kim eşlik etmeli?
• Hastadan uzak kalınacak mı?

• Nasıl?

• Nasil bir ekipman ile eşlik gerekir? Nasıl bir monitörizasyon gerekir? Nasıl bir tedavi /resusitasyon sürdürülecek?
• ABC için gerekli araç gereçler organize edilmelidir.

• Ne zaman?

• Transport ne zaman gerçekleşecek? Optimal zamanlama için işbirliği. Gidilecek yerde bekleme olmaması.

• Nereye?

• Optimal hasta güvenliği için gidilecek yere hangi yoldan gidilmelidir? Hangi koridordan, hangi asansörle?
• Gidilecek yer için özel önlemler gerekli mi? Örn. Manyetik rezonans görüntüleme

Şok tedavisi sürdürülerek

• Şok tedavisi sürdürülerek

• Monitörize izlenerek

• Solutularak

• Belgeleyerek (kayıt tutarak)

• Psikolojik destek uygulayarak (hasta strestedir, korkar)

Hava yolu

• Hava yolu

• Oral/nazal airway’ler, kol bağları, sedasyon, intübasyon araç gereçleri, aspirasyon araç gereçleri

• Solunum

• Pulse oksimetre, oksijen uygulama araç gereçleri, BVM, oksijen tüpü, ventilatör

• Dolaşım

• Kardiyak monitör (peys ve defibralasyon yapılabilen), KB ölçümü, damar yolu araç gereçleri, sıvılar, resusitasyon ilaçları, ısı probu

ETE altın standarttır – bunu unutmamak gerekir.

• ETE altın standarttır – bunu unutmamak gerekir.

• En az bir supraglottik hava yolu aracını iyi kullanabiliyor olmak önemlidir.

• Okumak, izlemek önemli olsa da uygulamak ve tekrar tekrar uygulamak en önemli öğrenme şeklidir.