Yoshlar tarbiyasida xalq ijodiyotining maqsadi gulnara Elmuratova Nukus davlat pedagogika instituti Annotatsiya
Yüklə 52,25 Kb. Pdf görüntüsü
|
1 2
yoshlar-tarbiyasida-xalq-ijodiyotining-maqsadi| YOSHLAR TARBIYASIDA XALQ IJODIYOTINING MAQSADI Gulnara Elmuratova Nukus davlat pedagogika instituti Annotatsiya: Bu maqolada asosan O’zbekiston davlat san’at va madaniyat instiuti Nukus Filiali haqida so’z boradi. Filialdagi talabalar turmushi. Mavjud to’garaklar va raqs ansambli haqida. Filial xalq ijodiyoti kafedrasi yutuqlari borasida so’z boradi. Kalit so ’ zlar: to’garaklar, talaba, raqs, san’at, ijod, yoshlar ishlari masalasi, xalq ijodiyoti. THE PURPOSE OF FOLK ART IN YOUTH EDUCATION Gulnara Elmuratova Nukus State Pedagogical Institute Abstract : this article mainly talks about Nukus branch of the state art and Culture Institute of Uzbekistan. Standing students in the branch. Available circles and dance ensemble hints. The achievements of the Department of folk art of the branch are mentioned. Keywords : circles, student, dance, art, creativity, the issue of youth, Folk Art. Prezidentimiz tomonidan belgilab berilgan 2017-2021-yillar uchun mo’ljallangan harakatlar strategiyasida: inson huquqlarini ta’minlash, davlat organlarining hisobdorligi va ochiqligini kuchaytirish hamda fuqarolik jamiyati institutlari, ommaviy axborot vositalarining roli, aholi va jamiyat birlashmalarining siyosiy faolligini oshirish bo’yicha 1 tizimli ishlar amalga oshirildi. Bundan tashqari 2022-2026-yillarga mo’ljallangan taraqqiyot strategiyasida aynan san’at va madaniyatga qaratilgan e’tibor xalqning ma’naviy va madaniy jihatdan tarixiy rivojlanishlar davri ekanligidan darak beradi. Hozirgi kunda yoshlarga berilayotgan imkoniyatlarning sanog’i yo’q. Nafaqat yoshlar butun jamiyatimizdagi inson qadri ulug’lanishi uchun bir qancha imkoniyatlar eshigi ochilgan. Mamlakatimizda istiqomat qilayotgan har bir fuqoraning jamiyatda o’z o’rnini topishi uchun turli sohalarda keng ko’lamli isloxatlar olib borilmoqda. Albatta bu islohatlar orasida san’at va madaniyat sohasidagi rivojlanishlar haqida takidlab o’tish joyiz. O’zbekiston davlat san’at va madaniyat instituti Nukus Filialida 2012-2022- o’quv yilda talabalarni qabul qilish ko’rsatgichi jami talabalar soni 653 ta bo’lsa, 1 Ўзбекистон республикаси президенти, ПФ-4947-сон. Тошкент ш., 2017-й. 7-февраль "Oriental Art and Culture" Scientific Methodical Journal / ISSN 2181-063X Volume 3 Issue 4 / December 2022 239 http://oac.dsmi-qf.uz 2022-2023-yilda o’sish kuzatildi. 16 ta ta'lim yo’nalishi bo’yicha: «Musiqali teatr aktyorligi», «Estrada aktyorligi san’ati», «Musiqali teatr rejissorligi», «Estrada va ommaviy tomoshalar rejissorligi», «Televideniye va radio rejissorligi», «Kino, televideniye va radio ovoz rejissorligi», «Madaniyat va san’at muassasalarini tashkil etish va boshqarish», «Folklor-etnografik jamoalariga rahbarlik», «Vokal jamoalariga rahbarlik» va «Cholg’u jamoalariga rahbarlik», «Kinoteleoperatorlik» va boshqa bakalavr ta’lim yo’nalishlarida mingga yaqin talabalar o’zbek va qoraqalpoq tillarida bilim olishmoqda. Professor-o’qituvchilarning soni esa 59 nafarga yetti 2 . Filial tarixiga nazar tashlaydigan bo’lsak, Qoraqalpoq xalqining betakror milliy san’ati va madaniyatini yanada ravnaq toptirish, iste’dodli yoshlarni milliy va jahon san’atining yuksak namunalari ruhida tarbiyalash, ularning ijodiy qobiliyati va intilishlarini har tomonlama qo’llab-quvvatlash va ro‘yobga chiqarish, zamonaviy teatr va kino, televideniye va radio yo’nalishlari bo’yicha yuqori malakali aktyorlar va san’atshunoslik sohasida mutaxassislarni tayyorlash tizmini takomillashtirish maqsadida O’zbekiston Respublikasi birinchi Prezidentining 2008-yil 28-apreldagi PQ-845-sonli qarori bilan O’zbekiston davlat san’at instituti Nukus filiali tashkil etildi 3 . O’zbekiston Respublikasi birinchi Prezidentining 2012-yil 4-iyundagi PQ- 1771-sonli qarori bilan O’zbekiston davlat san’at va madaniyat instituti Nukus filiali qayta tashkil etilgan 4 . Filial tashkil etilgan o’quv yilida 2 ta bakalavr ta’lim yo’nalishiga 25 nafar talaba qabul etilgan. Ushbu yillar san’atsevar Qoraqalpoq xalqi uchun unutilmas tarixiy sanalarga aylandi. 2022-2023-o’quv yillarida O’zbekiston davlat san’at va madaniyat instituti Nukus Filialida talabalarning bilim olishdan tashqari ularning bo’sh vaqtlarini mazmunli o’tkazish maqsadida Filial manaviyat bo’limi va «San’atshunoslik» fakulteti yoshlar bilan ishlash bo’yicha dekan o’rinbosarlari tomonidan ishlab chiqilgan rejalar asosida amalga oshirilayotgan ishlar juda ko’p. Filialning birgina «Xalq ijodiyoti» kafedrasida tashkil etilgan to’garaklar mavjud bo’lib ular: № To’garak nomi To’garak o’qituvchisi Talabalar soni 1 «Xalk sazlari» M.Esanov 25 2 «Talantli jaslar» G.Munteeva 20 3 «Milliy miyras» G.Aximbetova 30 4 «Qara jorg’a» L. Maxammatdinova 26 Bundan tashqari bu kafedrada Esnazar Xalmuratov tomonidan tashkil etilgan «Tumar» ansambli bir qancha talabalarni o’ziga qamrab olgan. Ustozning samarali olib borgan ishidan so’ng natijada ko’plab muvofaqqiyatlarga erishildi. Hozirgi paytda Filial «Tumar» ansambli Qoraqalpog’iston Respublikasida davlat tadbirlarida 2 https://kknews.uz Студент-жаслар үлкен сахнада 2022-й.25-май. 3 Ўзбекистон Республикаси биринчи президентининг қарори ПҚ-845-сон 2008 й. 28-апрель 4 Ўзбекистон Республикаси биринчи президентининг қарори ПҚ-1771 2012 й. 4-июнь "Oriental Art and Culture" Scientific Methodical Journal / ISSN 2181-063X Volume 3 Issue 4 / December 2022 240 http://oac.dsmi-qf.uz o’zlarining betakror raqslari bilan qatnashib kelmoqda. Shu kunga qadar bir qancha katta sahnalarni zabt etib ulgurdi. «Tumar» ansambli 2018-yili Esnazar Xalmuratov Filialga o’qituvchi bo’lib kelgan paytda tashkil etildi. «San’at va madaniyat oliygohida nima uchun raqs ansambli yo'q», degan savolni o’rtaga tashlagan. E.Xalmuratov raqs ansamblini tashkil etishda jonbozlik ko’rsatib, uning faoliyatini yo’lga qo’yadi va jamoaga ishonch bildiradi. 2018-yilning 16- noyabrida Nukus Shahridagi Bolalar musiqa va san’at maktabida ochilish marosimi bo’lib o’tadi va ansamblga «Tumar» nomi beriladi. E.Xalmuratovning ilmiy va amaliy salohiyatini bugun «Tumar» raqs ansamblining repertuaridan ham bilish mumkun. Unda jahon klassik va qoraqalpoq, o’zbek, turk, tatar, azarbayjon, rus, tojik xalqlari raqslari o’rin olgan 5 . Mo’ynoq tumanida oliy ta’lim muassasalari talabalari o’rtasida o’tkazilgan «Yil talabasi-2019» respublika tanlovlari g’oliblarini taqdirlash marosimida o’z raqslari bilan qatnashgan «Tumar» ansambliga O’zbekistondagi OTM rektorlari tomonidan yuqori baho berildi. Hozirgi kunda ansambl o’z faoliyatida ko’plab davlat kontsert dasturlarida faol qatnashib kelmoqda. «Xalq sazlari» nomli to’garakda badiiy rahbar Muzaffar Esanov rahbarligida ko’plagan qoraqalpoq, o’zbek, turkmen va boshqa davlat milliy musiqiy asarlarini talabalarga o’rgatib kelmoqda. M.Esanovdan tashqari to’garakda A.Shinibekov, M.Paluanov, Z.Bekbergenov, S.Uzakov, D.Otarbaev kabi pofessional ustozlar musiqanig sirlarini o’rgatib kelishmoqda. Qoraqalpog’iston xalq artisti Gulnara Munteeva tomonidan ochilgan «Talantlı jaslar» nomli to’garakda yoshlar estrada xonandaligi bo’yicha ustozdan ta’lim olishmoqda. G.Munteeva o’z shogirdlarini kelajakda o’z o’rnini egallab ketishlari uchun tinmay mehnat qilib kelmoqda. 2021-2022-o’quv yilida shogirdlaridan biri Xurliman Tlepbayeva Qozog’iston Respublikasida o’tkazilgan “EURO MUSIC” 5 Ўзбекистон республикаси маданият вазирлигининг «Маданият» газетасининг № 3 сон. 2021-й. 21-январь. "Oriental Art and Culture" Scientific Methodical Journal / ISSN 2181-063X Volume 3 Issue 4 / December 2022 241 http://oac.dsmi-qf.uz xalqaro tanlovida 16-19-yoshlilar kategoriyasida U “Nonje Ne Regrette Rien”, va “Rechenka” nomli qo’shiqlar bilan qatnashib 1-darajali diplomi sohibasi bo’ldi. Bu tanlovda Qozog’iston, Latviya, Ukrayina, Azerbayjan, birlashgan Arab Amirligi, Belarussiya, va boshqa davlatlardan ko’plagan istedodli yoshlar qatnashgan. Tanlov hakamlari Yevropa musiqalar festivali, Italiya, va Ispaniya davlatlari san’at sohalari ekspertlari tomonidan baholangan. Undan tashqari G.Munteevaning yana bir iste’dodli shogirdlaridan biri P.Ismaylov ham xalqaro “New Art Stars” nomli tanlovda mutloq g’olib deb topildi. Bu yutuqlarning zamirida ustozlarning samarali mehnati yotibti. «Zulfiya» mukofoti sovrindori, «Do’stlik» ordeni «O’zbekstan belgisi» ko’krak nishoni egasi, Qoraqalpog’iston xalq baxshisi filial dotsenti Gulbaxar Aximbetova Filialda ko’p yillardan buyon o’qituvchilik qilib keladi. U hozirda «Milliy miyras» nomli to’garagiga baxshichilik sirlarini o’rgatib kelmoqda. U o’z shogirdlari bilan davlat tadbirlarida faol qatnashib keladi. G.Aximbetova o’zining fidokorligi bilan ajralib turadigan xalq ardog’idagi qoraqalpoq milliy san’atiga o’z xissasini qo’shib kelayotgan jonkuyar o’qituvchilardan hisoblanadi. «Nihol» mukofoti sovrindori, «Shuhrat» medali egasi. «Madaniyat va san'at fidokori» ko’krak nishoni egasi. Filial katta o’qituvchisi Lola Maxammatdinova O’zbekiston davlat san’at va madaniyat instituti Nukus Filialida katta o’qituvchi lavozimida samarali ish olib borayotgan iste’dodli o’qituvchilardan hisoblanadi. Uning «Qara jorg’a» nomli to’garagida 26 ta talabaga baxshichilikning sir-asrorlarini o’rgatib, davlat tadbirlarida muntazam ravishda shogirdlari bilan va o’z chiqishlari bilan maqtovlarga sazavor bo’lib kelmoqda. Yaqindanagina Nukus shahridagi Qoraqalpoq davlat yosh tomoshabinlar teatrida «Baqshi, oqin va jirov» ijrochilari ko’rik tanlovi Qoraqalpog’iston Respublikasi bosqichi bo’lib o’tdi 6 . Davlatimiz rahbarining joriy yil ikkinchi fevraldagi «Madaniyat va san’at sohasini yanada rivojlantirishga doir qo‘shimcha chora tadbirlar to’g’risida 7 »gi qarori ijrosi hamda 6 Халқ сўзи газетаси. 2022 й. 21-сентябрь. 7 Ўзбекистон республикаси президенти қарори маданият ва саньат соҳасини янада ривожлантиришга доир қошимчачора-тадбирлар тўғрисида ПҚ-112-сон. Тошкент ш.,2022-й. 2-февраль. "Oriental Art and Culture" Scientific Methodical Journal / ISSN 2181-063X Volume 3 Issue 4 / December 2022 242 http://oac.dsmi-qf.uz xalqimizning milliy merosi bo’lgan baxshichilik oqin va jirovchilik san’ati va uning maktablarini rivojlantirish, yoshlarni milliy an’analarimizga hurmat ruhida tarbiyalash maqsadida tashkil etilgan tanlovda shahar va tumanlardan 60-nafarga yaqin ijrochi qatnashdi. Tanlov yakunida har uchchala yo’nalish-baxshi, oqin va jirov ijrochiligi bo’yicha g’oliblar aniqlandi. 12 nafar ishtirokchi tanlovning Surxandaryo viloyatida o’tkaziladigan yakuniy bosqichiga yo’llanma oldi. Bu tanlovga O’zbekiston davlat san’at va madaniyat instituti Nukus Filiali «Xalq ijodiyoti» kafedrasida tashkil etilgan «Qara jorg’a» to’garagi talabasi Kenalbayeva Malika baxshichilik yo’nalishi bo’yicha Qoraqalpog’iston Respublikasi bosqichida munosib qatnashib «Eng chevar ijrochi» nominaciyasini qo’lga kiritdi. 2021-yili O’zbekiston davlat san’at va madaniyat instituti Nukus Filialida nafaqat respublika uchun quvonarli yangilik bo’ldi desak xato qilmagan bo’lamiz. O’zbekiston Respublikasi Prezidentining Qaroriga binoan 2021 - 2023-yillarda O’zbekiston Respublikasining ijtimoiy va ishlab chiqarish infratuzilmasini rivojlantirish chora-tadbirlari to’g’risidagi qarorini isloh qilish bo’yicha shu yili: Qoraqalpog’iston Respublikasi Nukus shahar hokimining 2021-yil 9-mart kungi 01/03-125-sonli qarori bilan O’zDSMI Nukus filialida 300 o’ringa mo’ljallangan talabalar turar joyi qurilishi boshlandi. “LIDER PROF PROEKT” korxonasi tomonidan yotoqxona loyihasi ishlab chiqildi va tender savdolarida g’olib chiqqan “TREST 4” MCHJ qurilish korxonasi tomonidan qurilish ishlari amalga oshirilmoqda. 2022-yil oxiriga yotoqxonani topshirish rejalashtirilgan. Yotoqxona 2022-yil oxirida qabul qilinadi va filial balansiga o’tkaziladi. 8 Hozirda yotoqxona qurilishi davom etmoqda. Qoraqalpog’istonda shu kunga qadar 9 qavatli yotoqxona qurilish ishi respublikamizda katta yangilik deb qabul qilindi. Yoshlarning bilim olishida yaratilayotgan sharoitlarning son-sanog’i yo’q, buning kichkinagina isbotini birgina filial kafedrasi misolida ko’rsata oldik deb 8 Қорақалпоғистон Респуб-ликаси Нукус шаҳар ҳокимининг 01/03-125-сонли қарори. 2021 йил 9 март. "Oriental Art and Culture" Scientific Methodical Journal / ISSN 2181-063X Volume 3 Issue 4 / December 2022 243 http://oac.dsmi-qf.uz o’ylaymiz. San’atshunoslik fakultetida 5 ta kafedra mavjud bo’lib har birining o’ziga yarasha maqtovga sazovor yutuqlari juda ko’p. Yüklə 52,25 Kb. Dostları ilə paylaş:
|
1 2