YaßlÝ hastalarda



Yüklə 86,87 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix30.10.2018
ölçüsü86,87 Kb.
#76327


64

Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2007; 55(1): 64-70

Yaşlı hastalarda 

spinal anestezi uygulamasının 

solunum fonksiyon testlerine etkisi

Mustafa OĞURLU

1

, Selda ŞEN



1

, Mehmet POLATLI

2

, Emine SIRTHAN



2

, Feray GÜRSOY

1

, Orhan ÇİLDAĞ



2

Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı, 



Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı, Aydın.



ÖZET

Yaşlı hastalarda spinal anestezi uygulamasının solunum fonksiyon testlerine etkisi

Solunum fonksiyon testleri (SFT) yaş, cinsiyet, boy, kilo ve solunum mekaniğini etkileyen patolojiler ve kişinin teste uyu-

mu ile değişiklik gösterebilir. Operasyon sırasında riskli hastalarda hastanın pozisyonu ve anestezi tipi de SFT sonuçlarını

etkileyebilir. Bu çalışmada, spinal anestezi uygulanan yaşlı ve genç hastalarda spirometrik değişikliklerin değerlendirilme-

si amaçlanmıştır. Spinal anestezi uygulanacak 20-85 yaş arası 50 olgu randomize olarak iki gruba ayrıldı: Grup 1 60-85

yaş arası 25 olgudan, grup 2 20-59 yaş arası 25 olgudan oluşuyordu. Hastalara elektrokardiyografi, noninvaziv kan basın-

cı ve periferik oksijen satürasyonu monitörizasyonu yapıldıktan sonra L 3-4 intervertebral aralıktan %0.5 hiperbarik bupi-

vakain ile spinal anestezi uygulandı. Baş 30° yukarı ve supin pozisyonda hastalarda, duyusal blok seviyeleri, hemodina-

mikler ve zorlu vital kapasite (FVC), birinci saniye zorlu ekspiratuar volüm (FEV

1

), tepe akım hızı (PEF) ve pulmoner volü-



mün %25-75’inde zorlu ekspiratuar akım (FEF

25-75


) gibi SFT’ler, spinal anestezi öncesi ve sonrası 10., 40. ve 100. dakikalar-

da el tipi spirometre kullanılarak ölçüldü. İstatistiksel karşılaştırmada olguların bazal değere göre SFT değişimleri dikkate

alınarak Wilcoxon paired two test kullanıldı. Spinal anestezi seviyesi torakal 6’nın üstünde (yüksek spinal anestezi) olan

yaşlı hastalarda, kan basıncı değerleri ve FVC, FEV

1

ve FEF


25-75

spirometrik ölçümleri 40. dakikada bazal değerlere göre

anlamlı olarak azalırken, gençlerde değişiklik izlenmedi. Spinal anestezi uygulanacak yaşlı hastalarda SFT’de izlenebile-

cek değişiklikler göz önüne alınarak riskli hasta gruplarında yüksek spinal blok seviyelerine karşı daha dikkatli olunma-

sı gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler: Spinal anestezi, yaşlılık, solunum fonksiyon testleri.

Yazışma Adresi (Address for Correspondence): 

Dr. Mustafa OĞURLU, Adnan Menderes Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı, 

09100 AYDIN - TURKEY

e-mail: drmustafaogurlu@yahoo.com




Yaşlanma sonucu oluşan fizyolojik değişiklikler

her bireyde farklı tip ve hızda olmakta ve hetero-

jen bir özellik göstermektedir. Genetik özellikler,

çevre, psikolojik durum veya yaşam biçimi gibi

yaşlanmayı etkileyen pek çok faktör ise bireyden

bireye farklılık göstermektedir. Biyolojik yaşlan-

ma süresince ortaya çıkan fizyolojik değişiklikler,

normal koşullar altında belirgin fonksiyon kaybı-

na neden olmazken, fizyolojik rezervlerde ve ho-

meostatik yanıtlarda bir azalma meydana getire-

bilmektedir. Böylece vücudun çeşitli stres ve de-

ğişen koşullara adaptasyonu azalmakta ve trav-

malara duyarlılığı artmaktadır (1). 

İlerleyen yaşla birlikte, kıkırdak kostalarda kalsi-

fikasyon ve göğüs kafesini oluşturan iskelette

meydana gelen dejenerasyonun yanı sıra, akci-

ğer dokusunun kompliyansında ve solunum

kaslarının fonksiyonunda izlenen azalma, akci-

ğerin total hacminin küçülmesine neden olmak-

tadır (2). Yaşlanmaya bağlı olarak solunum

fonksiyon testleri (SFT)’nde, vital kapasite,

maksimum istemli ventilasyon ve ekspiratuar

akım hızında da azalma meydana gelmektedir.

Sigara içmeyen bir erkekte zorlu vital kapasite

(FVC) her dekadda 0.15-0.30 L, FEV

1

ise 0.2-



0.3 L azalma gösterirken, bu azalma kadınlarda

daha uzun zamanda meydana gelmektedir (3). 

Spirometri, akciğer fonksiyonlarını değerlendir-

mede kullanılan temel test yöntemlerinden biri-

dir. Hava yolu hastalıklarının tanısında, hastalı-

ğın şiddetini ve tedaviye yanıtını saptamada ve

akciğerler üzerinde yapılacak cerrahi müdahale-

nin uygun olup olmayacağına karar verilmesin-

de rutin olarak kullanılır (4). Farklı ırklardan

olan ve farklı yerleşim alanlarında yaşayan yaş-

lı bireylerde, spirometre ile yapılan SFT’lerde

birbirinden değişik sonuçlar bulunarak, farklı re-

ferans sistemleri geliştirilmiştir. Bu nedenle yaşlı

ve genç bireylerin SFT’lerinin yorumlanmasıyla

ilgili değişik görüşler mevcuttur (5-11).

Oğurlu M, Şen S, Polatlı M, Sırthan E, Gürsoy F, Çildağ O.



65

Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2007; 55(1): 64-70



SUMMARY 

The effect of spinal anesthesia on pulmonary function tests in old patients

Mustafa OĞURLU

1

, Selda ŞEN



1

, Mehmet POLATLI

2

, Emine SIRTHAN



2

, Feray GÜRSOY

1

, Orhan ÇİLDAĞ



2

Department of Anaesthesiology and Reanimation, Faculty of Medicine, Adnan Menderes University, Aydın, Turkey,



Department of Chest Diseases, Faculty of Medicine, Adnan Menderes University, Aydın, Turkey.

Pulmonary function test (PFT) results are mainly dependent on age, sex, height, weight, pulmonary mechanics disturban-

ces and cooperation of the subjects. The position and anesthesia type may also influence the PFT results. In this study we

aimed to evaluate spirometric changes in old and young patients who performed spinal anesthesia. Fifty patients perfor-

med spinal anesthesia were randomized in two groups: Group 1 (n= 25) aged 60-85 years old and group 2 (n= 25) aged

20-59 years old. After electrocardiography, noninvasive blood pressure and peripheral oxygen saturation (SpO

2

) monitori-



zation, spinal anesthesia using 0.5% hyperbaric bupivacain from L 3-4 intervertebral space was applied. Sensory block le-

vels, hemodynamics and PFT such as forced vital capacity (FVC), forced expiratory volume/1 second (FEV

1

), peak expira-



tory flow (PEF), and forced expiratory flow at the 25 and 75% of the pulmonary volume (FEF

25-75


) were performed before

and after spinal anesthesia in 10

th

, 40


th

and 100


th

minutes in supine and 30° head position using hand type spirometry.

Wilcoxon paired two tests statistical analysis was used to compare PFT changes of the subjects. Mean arterial blood pres-

sure levels and spirometric measurements of FVC, FEV

1

and FEF


25-75

decrease with respect to basal values in 40

th

minutes


was significant in old patients whom spinal anesthesia was over Th6 level but in young patients the changes were not sig-

nificant. PFT decrement probabilities should be taken in account in old patients supposing for spinal anesthesia and be pa-

id attention for high level spinal blocks in risk group patients.

Key Words: Spinal anesthesia, old patients, pulmonary function test.



Spinal anestezi, subaraknoid aralığa lokal anes-

tezik verilerek, medulla spinalisten çıkan sinir

köklerinin bloke edilmesini sağlayan ve vücudun

alt yarısında duyusal blok oluşturan bir bölgesel

anestezi yöntemidir. Duyusal liflerin yanı sıra

motor ve sempatik liflerde de blok gelişir (12).

Spinal anestezi, genel anesteziye göre hava yo-

lu kontrolünün rahat sağlanması, spontan solu-

numun devam etmesi, kolay uygulanabilir bir

yöntem olması ve operasyon sonrası dönemde

kognitif fonksiyonların korunması nedeniyle

yaşlı hastalarda alt batın ve ekstremite cerrahi-

lerinde tercih edilen bir yöntemdir (12-15). Spi-

nal anestezinin genç hastalarda SFT’lere fazla

bir etkisi olmadığı bilinmesine rağmen, yaşlı

hastalarda bu konu ile ilgili fazla bir bilgi mevcut

değildir (12,15). 

Çalışmamızın amacı, akciğere ait patolojisi

mevcut olmayan yaşlı ve genç hastalarda spinal

anestezinin, operasyon sırasında ve sonrasında

solunum fonksiyonları ve hemodinamik veriler

üzerine etkisini araştırmaktır.



MATERYAL ve METOD

Artroskopi, inguinal herni, anal fissür, hemoroid,

varikosel, hidrosel, varis eksizyonu, sistoskopi

ve TUR-M nedeniyle spinal anestezi altında ope-

rasyonu planlanan 20-85 yaş arası 50 olgu,

onam formları alındıktan sonra randomize ola-

rak iki gruba ayrıldı. Grup 1 60-85 yaş arası 25

olgudan, grup 2 20-59 yaş arası 25 olgudan olu-

şuyordu. Hastaların çalışmadan dışlanma kriter-

leri; kronik bronşit, astım, amfizem, bronşektazi,

interstisyel akciğer hastalığının varlığı, şişmanlık

[beden kitle indeksi (BKİ)’nin 30 kg/m

2

’nin üze-



rinde olması], spinal anestezi yapılmasını engel-

leyecek kanama diyatezi, trombosit sayısının

100.000 mm

3

’ten az olması gibi bulguların ol-



ması veya hastanın spinal anestezi uygulaması-

nı reddetmesi olarak belirlendi.

Operasyon öncesi tüm olgulara midazolam

(0.04 mg/kg) ile premedikasyon yapıldı. Ameli-

yathaneye alındıktan sonra, hastaların kalp atım

hızı, ortalama arteryel kan basıncı, periferik ar-

teryel oksijen satürasyonu (SpO

2

) monitörize



edildi ve başlangıç değerleri kaydedildi. El sırtın-

dan 20-22 G intravenöz (IV) kateter ile damar

yolu açılıp 10 mL/kg/saat hızda %0.9’luk NaCl

infüzyonuna başlandı. Spinal anestezi için hasta-

lar supin pozisyonuna alındı ve oturtularak L 3-

4 aralığından 25 G atravmatik (Hayat

®

spinal iğ-



ne, Hayat A.Ş. Çorum) spinal iğneyle orta hat-

tan spinal ponksiyon yapılarak 12.5 mg (2.5

mL) %0.5 heavy bupivakain (Marcaine

®

Spinal



Heavy %0.5, Astra Zeneca) lokal anestezik so-

lüsyon uygulandı. 

Baş 30° yukarı ve supin pozisyonda, ortalama

arteryel kan basıncı, kalp atım hızı, SpO

2

ve el


tipi spirometre ile ölçülen FVC, birinci saniye

zorlu ekspiratuar volüm (FEV

1

), tepe akım hızı



(PEF) ve pulmoner volümün %25-75’inde zorlu

ekspiratuar akım (FEF

25-75

) değerleri, spinal



anesteziden önce bazal ve spinal anesteziden

sonra 10., 40. ve 100. dakikalarda ölçülerek

kaydedildi. Her ölçüm aynı kişi tarafından üçer

defa yapıldı ve içlerinden en iyi ölçüm kabul

edildi. Operasyon süresince olgularda yeterli se-

viyede anestezi sağlandı. Ortalama arteryel kan

basıncı 90 mmHg’nın altına düşen hastalara IV

efedrin, kalp atım hızı 45 atım/dakika’nın altına

düşen hastalara IV 0.5 mg atropin yapıldı. Tüm

hastalara ameliyat süresince nazal kanül ile 3

L/dakika oksijen verildi. Spinal anestezi yapıl-

dıktan beş dakika sonra ilk duyusal blok seviye-

leri muayene ile kontrol edilip operasyonun baş-

lamasına izin verildi ve her ölçüm öncesi tekrar

takip edildi. Olgulardaki operasyon tipi, operas-

yon süresi ve hipotansiyon, bradikardi, solunum

depresyonu gibi komplikasyonlar kaydedildi. 

Çalışmadaki istatistiksel analizler SPSS 13.0 for

Windows (SPSS Inc., Chicago, Illinois) programı

ile yapıldı. İstatistiksel karşılaştırmada, olguların

bazal değere göre SFT değişimleri dikkate alına-

rak Wilcoxon paired two test kullanıldı.



BULGULAR

Çalışmaya 41’i erkek, dokuzu kadın olmak üze-

re toplam 50 kişi dahil edildi. Grupların demog-

rafik özellikleri Tablo 1’de özetlenmektedir.

Gruplar arasında yaş dışında, cinsiyet, kilo ve

boylar açısından istatistiksel fark yoktu. 

Yaşlı hastalarda (grup 1) bazal değerlere göre

(spinal anestezi öncesi) 40. dakika ölçümlerinde

ortalama arteryel kan basıncı ve kalp hızı değer-

lerinde azalma izlenirken (p= 0.001), genç hasta-

Yaşlı hastalarda spinal anestezi uygulamasının solunum fonksiyon testlerine etkisi

66

Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2007; 55(1): 64-70




larda (grup 2) bu azalma istatistiksel olarak an-

lamlı bulunmamıştır. SpO

2

değerleri açısından



gruplar arasında istatistiksel olarak anlamlı fark

saptanmamıştır. Ortalama arteryel kan basıncı,

kalp hızı ve satürasyon değerleri Tablo 2’de su-

nulmuştur. Duyusal blok seviyesi torakal 6’nın

üzerinde olan yaşlı hastalarda, spirometri ile öl-

çülen SFT’lerden FVC, FEV

1

ve FEF


25-75

değer-


lerinde bazal değerlere göre 40. dakikada anlam-

lı azalma izlenirken (sırasıyla p= 0.002, p=

0.007, p= 0.019), gençlerde istatistiksel olarak

anlamlı değişiklik saptanmadı. Torakal 6 seviye-

sinin üzerinde blok gelişen yaşlı hastalarda

SFT’lerin değerleri Tablo 3’te sunulmaktadır. 

Yaşlı hastalarda (grup 1) torakal 6 seviyesinin

altında olan bloklarda ise FVC, FEV

1

ve FEF


25-

75

değerlerinde (bazal değerlere göre 40. daki-



kada) izlenen azalma anlamlı bulunmamıştır (p>

0.05). Torakal 6 seviyesinin üzerinde blok geli-

şen yaşlı hastalarda SFT değerleri Tablo 4’te su-

nulmaktadır. 

Torakal 6 seviyesinin altında ve üstünde blok

gelişen genç hasta grubunun SFT değerleri Tab-

lo 5 ve 6’da özetlenmektedir.

TARTIŞMA

Yaşlı ve genç hastalarda spinal anesteziye bağlı

spirometrik değişiklikleri incelediğimiz bu çalış-

mamızda, torakal 6 seviyesinin üzerine çıkan

spinal bloklarda, yaşlı hastalarda bazal değerle-

re göre 40. dakikada anlamlı azalma saptanır-

ken gençlerde değişiklik izlenmedi. 

Sağlıklı yaşlı bireylerde fizyolojik olarak azalan

FEV

1

ve FVC değerleri, kronik obstrüktif akciğer



hastalığı varlığı şeklinde algılanabilir. Bu neden-

Oğurlu M, Şen S, Polatlı M, Sırthan E, Gürsoy F, Çildağ O.



67

Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2007; 55(1): 64-70



Tablo 1. Gruplardaki olguların demografik özel-

likleri (ortalama ± SD).

Grup 1 

Grup 2

(n= 25)

(n= 25)

Yaş (yıl)

70.64 ± 7.92*

39.04 ± 11.63

Cinsiyet (E/K)

21/4


19/6

Vücut ağırlığı (kg)

73.22 ± 11.02

74.52 ± 14.7

Boy (cm)

167.36 ± 6.01

170.88 ± 7.61

* Gruplar arasında yaşlardaki değişim p< 0.05.



Tablo 2. Spinal anestezi öncesi ve sonrasında olguların OAB, KAH ve SpO

2

değerleri.

Grup 1

Grup 2

OAB

KAH

SpO

2

OAB

KAH

SpO

2

(mmHg)

(atım/dakika)

(%)

(mmHg)

(atım/dakika)

(%)

Bazal değerler

105 ± 12

89 ± 9


98.6 ± 0.3

103 ± 9


94 ± 7

98.5 ± 0.8

10. dakika

98 ± 14


90 ± 11

98.8 ± 0.2

99 ± 12

95 ± 14


98.7 ± 0.3

40. dakika

81 ± 9*

78 ± 8*


98.7 ± 1.1

96 ± 15


98 ± 9

98.9 ± 0.9

100. dakika

107 ± 11


93 ± 9

98.7 ± 0.7

110 ± 16

96 ± 17


98.8 ± 0.4

* Yaşlı hasta grubunda, bazal değerlere göre 40. dakikada, OAB ve KAH verilerinde anlamlı değişiklikler izlendi (p= 0.001).

OAB: Ortalama arteryel kan basıncı, KAH: Kalp atım hızı, SpO

2

: Periferik arteryel oksijen satürasyonu.



Tablo 3. Spinal anestezi seviyesi torakal 6 üstünde olan grup 1 hastalarda SFT değerleri.

Bazal değerler

10. dakika

40. dakika

100. dakika

FVC (L)


2.82 ± 1.42

2.61 ± 1.01

2.59 ± 1.06*

2.72 ± 1.34

FEV

1

(L)



2.08 ± 0.83

2.04 ± 0.79

1.98 ± 0.70**

2.03 ± 0.99

FEV

1

/FVC



76.50 ± 14.56

78.57 ± 9.50

78.19 ± 8.31

73.35 ± 8.61

FEF

25-75


(L/saniye)

2.00 ± 0.91

1.90 ± 0.93

1.66 ± 0.99***

1.84 ± 0.69

Bazal değerlere göre 40. dakikada, FVC, FEV

1

ve FEF


25-75

değerlerinde anlamlı değişiklikler izlendi (sırasıyla; * p= 0.002, ** p= 0.007

ve *** p= 0.019). 

SFT: Solunum fonksiyon testleri.




le yaşlı hasta popülasyonları için referans değer-

leri saptanarak bu bazal değerler üzerinden de-

ğerlendirme yapılması daha uygun olur (11,16).

Bizim çalışmamızda da yaşlı hastalarda spinal

anestezi öncesi ölçümlerde, genç hastalara göre

daha düşük FEV

1

ve FVC değerleri bulundu. 



Spinal anestezi, sağlıklı yetişkinlerde akciğer

fonksiyonları üzerinde minimal değişikliklere ne-

den olabilir (12,13,15). Spinal anestezi sırasında

gelişen diferansiyel blok nedeniyle, duyusal blo-

kajın iki segment kadar yukarısında sempatik

blok, iki segment aşağısında ise motor blok olu-

şur. Yüksek torakal seviyelerde bile tidal volüm-

de fazla bir değişiklik izlenmezken, karın kasları-

nın zorlu ekspirasyona katkısının kaybolması ile

vital kapasitede hafif azalma olabilir. Frenik si-

nirle (C3-C5 segmentlerinden köken alır) inner-

ve olan diyafragma, en önemli solunum kasıdır

ve yüksek spinal anestezi seviyelerinde bile so-

lunumun devam etmesini sağlar. İnspirasyonun

sağlanmasına katkıda bulunan diğer kaslar; in-

terkostal kaslar (T1-T11 segmentleri), ön, orta

ve arka skalen kaslar (C3-C8), sternokleido-

mastoid ve trapezius (C1-4 ve 11. kafa çifti)

kasları olarak sayılabilir (13,15). Bu kasların ve

diyafragmanın innervasyonu dikkate alındığında

spinal anesteziye bağlı motor blokajın, inspiras-

yona önemli bir etkisi olmadığı görülebilir. Eks-

pirasyon oluşmasında rektus abdominis (T6-

T12), transversus abdominis (T2-L1), internal

ve eksternal oblik kaslar (T6-L1) ile pektoralis

Yaşlı hastalarda spinal anestezi uygulamasının solunum fonksiyon testlerine etkisi



68

Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2007; 55(1): 64-70



Tablo 4. Spinal anestezi seviyesi torakal 6 altında olan grup 1 hastalarda SFT değerleri.

Bazal değerler

10. dakika

40. dakika

100. dakika

FVC (L)


2.95 ± 1.03

3.04 ± 0.93

2.91 ± 0.72

2.85 ± 0.52

FEV

1

(L)



2.35 ± 0.91

2.40 ± 0.78

2.15 ± 0.52

2.34 ± 0.44

FEV

1

/FVC



79.66 ± 9.69

79.18 ± 11.29

74.30 ± 6.40

81.94 ± 7.42

FEF

25-75


(L/saniye)

2.38 ± 1.26

2.44 ± 1.00

1.94 ± 0.65

2.35 ± 0.72

Bazal değerlere göre 10., 40. ve 100. dakikada, FVC, FEV

1

ve FEF


25-75

değerlerinde anlamlı değişiklik izlenmedi (p> 0.05).

SFT: Solunum fonksiyon testleri.

Tablo 5. Spinal anestezi seviyesi torakal 6 üstünde olan grup 2 hastalarda SFT değerleri.

Bazal değerler

10. dakika

40. dakika

100. dakika

FVC (L)


4.16 ± 1.64

3.43 ± 1.05

3.05 ± 0.91

3.06 ± 0.69

FEV

1

(L)



3.10 ± 1.04

2.54 ± 0.73

2.48 ± 0.78

2.49 ± 0.88

FEV

1

/FVC



76.34 ± 11.18

74.32 ± 8.99

81.69 ± 11.17

79.89 ± 12.27

FEF

25-75


(L/saniye)

2.95 ± 0.94

2.34 ± 0.89

2.51 ± 0.89

2.75 ± 1.56

Bazal değerlere göre 10., 40. ve 100. dakikada, FVC, FEV

1

ve FEF


25-75

değerlerinde anlamlı değişiklik izlenmedi (p> 0.05).

SFT: Solunum fonksiyon testleri.

Tablo 6. Spinal anestezi seviyesi torakal 6 altında olan grup 2 hastalarda SFT değerleri.

Bazal değerler

10. dakika

40. dakika

100. dakika

FVC (L)


4.70 ± 1.38

4.48 ± 1.17

4.19 ± 0.02

4.38 ± 1.21

FEV

1

(L)



3.37 ± 0.83

3.45 ± 0.80

3.09 ± 0.84

3.49 ± 0.74

FEV

1

/FVC



73.57 ± 12.17

77.66 ± 6.83

74.41 ± 15.16

81.05 ± 7.80

FEF

25-75


(L/saniye)

3.10 ± 0.98

3.21 ± 0.90

3.03 ± 1.01

3.40 ± 0.43

Bazal değerlere göre 10., 40. ve 100. dakikada, FVC, FEV

1

ve FEF


25-75

değerlerinde anlamlı değişiklik izlenmedi (p> 0.05).

SFT: Solunum fonksiyon testleri.



majör (C5-T1) önemli rol oynar. Ekspirasyon

kasları ise spinal anesteziye bağlı torakal 6 dü-

zeyinin üzerindeki motor blokajdan etkilenebilir.

Ancak bu etkilenme sağlıklı erişkinlerde klinik

olarak anlamlı bulunmamıştır (12,13). Yaşlı bi-

reylerde, fizyolojik olarak gelişen fibrozis nede-

niyle kas kuvvetinde azalma olması sonucu,

yardımcı solunum kaslarının fonksiyonları,

gençlere göre daha fazla önem taşıyabilir (2,3).

Bu nedenle de çalışmamızda, özellikle ekspiras-

yona yardımcı olan solunum kaslarının sinir in-

nervasyonunu sağlayan liflerin, torakal 6 seviye-

sinin üstüne çıkan motor blokaj ile etkilenmesi

sonucu yaşlı hastalarda FVC, FEV

1

ve FEF


25-75

düzeylerinde bazal değerlere göre daha fazla

azalma olmuş olabilir.

Solunum kas gücünü dolaylı olarak gösterebilen

PEF değişikliği ise çalışmamızda anlamlı bulun-

mamıştır. PEF, FVC’nin başlangıcında ulaşılan

en yüksek akım hızıdır ve saniye başına düşen

litre cinsinden ifade edilir (L/saniye). Ekspiratu-

ar akım fazının ilk üçte biri, büyük hava yolları

boyuncadır ve katılımcının ekspirasyon çabası-

na bağımlıdır. Ancak ekspiratuar akımın son üç-

te ikisi (akım-volüm halkasının ekspirasyon fazı-

nın aşağı eğimi) küçük hava yollarının esas özel-

liklerine bağımlıdır. Kıkırdak yokluğu ve küçük

hava yollarının azalmış elastikiyeti, zorlu ekspi-

rasyon süresince, hastanın çabasına bakmaksı-

zın kollabe olmasına yatkınlık kazandırır. FVC,

tam bir inspiratuar (veya ekspiratuar) manevra

sonrası zamana karşı maksimum hızla ve tam

olarak verilebilen (veya alınabilen) maksimum

hava volümüdür. Bu nedenle, zorlu ekspirasyon

süresi (FET)’nin FVC’yi etkileyeceği açıktır

(17). Çalışmamızda FET değişikliği de anlamlı

bulunmamıştır. Bu bilgiler ışığında, yüksek spi-

nal anestezi oluşan (torakal 6 üstü) yaşlı hasta-

larda FVC, FEV

1

ve FEF


25-75

değerlerindeki

azalmada, ekspiryuma yardımcı kaslardaki mo-

tor blokajın dışında başka mekanizmalar da rol

oynayabilir. 

Yaşlı hastalarda gençlere göre sempatik sinir sis-

teminde aktivasyon artışı görülmesine rağmen

beta reseptör aktivitesinde azalma olur (18,19).

Bronşiyal düz kasları innerve eden sempatik lif-

ler medulla spinalisin ilk 6 torakal segmentinden

kaynaklanır ve bronş kaslarında gevşemeyi sağ-

lar. Diğer yandan sempatik aktivasyonda rol oy-

nayan adrenal glandın innervasyonu da T10 ve

T12’den olmaktadır. Vagus siniri tarafından

kontrol edilen parasempatik aktivite ise bronko-

konstrüktör etki sağlar (20-23). Torakal 7 seg-

mentinin üzerinde ve altında spinal kord hasarı

olan hastalarda SFT’leri değerlendiren bir çalış-

mada, yüksek seviyede spinal kord hasarı geli-

şen hastalarda sempatik liflerin etkilenmesi so-

nucu FEV

1

, FVC ve FEF



25-75

’te daha fazla azal-

ma olduğu saptanmıştır (20). Yine aynı çalışma-

da yüksek seviyede spinal kord hasarı olan has-

talarda sempatik sinir aktivasyonunu gösteren

epinefrin ve norepinefrin düzeylerinde de azalma

olduğu gösterilmiştir. Çalışmamızda, spinal

anestezi tarafından oluşturulan torakal 6 seg-

mentinin üzerindeki sempatik blokaj, parasem-

patik aktivitenin daha fazla ön plana çıkmasını

sağlayarak FEV

1

ve FVC değerlerinde azalmaya



neden olabilir. Spinal anestezinin 40. dakikasın-

da ortalama arteryel kan basıncı ve kalp hızında

da bazal değerlere göre daha düşük değerler

saptanmıştır. Kan basıncı ve kalp hızındaki bu

azalmalar da sempatik blokajın bir göstergesi

olarak değerlendirilebilir. 

Çalışmamızda torakal 6 segmentin üzerinde

blok gelişen yaşlı hastalarda, spinal anestezi

sonrası 40. dakikada izlediğimiz SFT’lerdeki

azalmada, motor bloğa bağlı yardımcı solunum

kaslarındaki güç azalması ve sempatik bloğa se-

konder vagal tonus artışı etkili olabilir. Diğer

yandan bu hastalarda 100. dakikada ölçülen

SFT, kan basıncı ve kalp hızı değerlerinin, bazal

değerlere göre anlamlı değişiklik göstermemesi

ise spinal blok seviyesinin azalması ile ilgili ola-

bilir. Benzer şekilde Casati ve arkadaşları hiper-

barik bupivakain ile yapılan spinal anestezide,

blok seviyesinde iki segment gerileme zamanını

67 ± 9 dakika olarak bulmuşlardır (24). 

Sonuç olarak, spinal anestezi uygulanacak yaşlı

hastalarda SFT’de izlenebilecek değişiklikler göz

önüne alınarak, riskli hasta gruplarında yüksek

spinal blok seviyelerine karşı daha dikkatli olun-

ması gerektiğini düşünmekteyiz. 

Oğurlu M, Şen S, Polatlı M, Sırthan E, Gürsoy F, Çildağ O.



69

Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2007; 55(1): 64-70




Yaşlı hastalarda spinal anestezi uygulamasının solunum fonksiyon testlerine etkisi

70

Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2007; 55(1): 64-70



KAYNAKLAR

1.

Özgül A. Geriyatrik patolojinin esasları. Beyaova M,



Gökçe-Kutsal Y (editörler). Fiziksel Tıp ve Rehabilitas-

yon. Ankara: Güneş Kitabevi, 2000: 1341-52.

2.

Imperato J, Sanchez LD. Pulmonary emergencies in the



elderly. Emerg Med Clin North Am 2006; 24: 317-38.

3.

Berg R, Morgenstern NE. Physiologic changes in the el-



derly. Dent Clin North Am 1997, 41: 651-68.

4.

Sielenkammper A, Michael B. Anaesthesia and the el-



derly. Curr Opin Anaesth 2001; 14: 679-84. 

5.

Roca J, Sanchis J, Agusti-Vidal A, et al. Spirometric refe-



rence values from a mediterranean population. Bull Eur

Physiopathol Respir 1986; 22: 217-24. 

6.

Hankinson JL, Odencrantz JR, Fedan KB. Spirometric re-



ference values from a sample of the general U.S. popula-

tion. Am J Respir Crit Care Med 1999; 159: 179-87. 

7.

Brändli O, Schindler C, Künzli N, et al. Lung function in



healthy never smoking adults: Reference values and lo-

wer limits of normal of a Swiss population. Thorax 1996;

51: 277-83. 

8.

Enright PL, Arnold A, Manolio TA, Kuller LH. Spirometry



reference values for healthy elderly blacks. Chest 1996;

110: 1416-24. 

9.

Sharp DS, Enright PL, Chiu D, et al. Reference values for



pulmonary function tests of Japanese-American men

aged 71 to 90 years. Am J Respir Crit Care Med 1996;

153: 805-11. 

10. Enright PL, Kronmal RA, Higgins M, et al. Spirometric re-

ference values for women and men 65 to 85 years of age.

Cardiovascular health study. Am Rev Respir Dis 1993;

147: 125-33. 

11. McDonnell WF, Enright PL, Abbey DE, et al. Spirometric

reference equations for older adults. Respir Med 1998;

92: 914-21.

12. Kayhan Z. Lokal/bölgesel anestezi yöntemleri. 2. Baskı.

Klinik Anestezi. İstanbul: Logos Yayıncılık, 2004: 524-89. 

13. Morgan E. Regional Anesthesia and Pain Management,

in Clinical Anesthesiology. Prentice-Hall International,

Inc, 1996: 211-74. 

14. Katz J. Atlas of regional anestesia. Spinal and epidural

anatomy. A publish division of Prentice -Hall United Sta-

tes of America, 1985: 245-60.

15. Terence M. Spinal, epidural and caudal anaesthesia. In:

Miller RD (ed). Anaesthesia. 2

nd

ed. London: Churchill



Livingstone, 1986: 1061-106. 

16. García-Río F, Pino JM, Dorgham A, et al. Spirometric re-

ference equations for European females and males aged

65-85 yrs. Eur Respir J 2004; 24: 397-405. 

17. Ilgazlı A, Çağlar T. Solunum Fonksiyon Testleri ve Klinik

Kullanımı. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri, 2004: 89-92.

18. Rooke GA, Robinson BJ. Cardiovascular and autonomic

nervous system aging. Problems in Anesthesia 1997; 9:

482-97. 

19. Tasch MD, Stoelting RK. Autonomic nervous system. In:

McLeskey CH (ed). Geriatric Anesthesiology. Baltimore:

Williams & Wilkins, 1997: 57-70.

20. Winslow C, Rozovsky J. Effect of spinal cord injury on

the respiratory system. Am J Phys Med Rehabil 2003;

82: 803-14. 

21. Laitinen A, Partanen M, Hervonen A, et al. Electron mic-

roscopic study on the innervation of the human lower

respiratory tract: Evidence of adrenergic nerves. Eur J

Respir Dis 1985; 67: 209-15.

22. Laitinen LA, Laitinen A. Innervation of airway smooth

muscle. Am Rev Respir Dis 1987; 136: 38-41.

23. Partanen M, Laitinen A, Hervonen A, et al. Catecholami-

ne-and acetylcholinesterase-containing nerves in the hu-

man lower respiratory tract. Histochemistry 1982; 76:

175-88. 

24. Casati A, Fanelli G, Aldegheri G. Frequency of hypoten-

sion during conventional or asymmetric hyperbaric spi-

nal block. Reg Anesth Pain Med 1999; 24: 214-9.



Yüklə 86,87 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə