Xülasə Məqalədə türk və skandinav xalqlannm eposlarında mövcud olan quş kultunun



Yüklə 309,58 Kb.
Pdf görüntüsü
tarix15.07.2018
ölçüsü309,58 Kb.
#55741
növüXülasə


Far ah  CƏLİL

QUŞ  KULTUNUN TÜRK  VƏ  SKANDİNAV  XALQLARININ 

EPOSLARINDA TƏZAHÜRÜ 

XÜLASƏ

Məqalədə  türk  və  skandinav  xalqlannm  eposlarında  mövcud  olan  quş  kultunun 

müqayisəli təhlilindən bəhs olunur. Göstərilir ki, hər iki xalqlann epik ən'ənəsində olan 

bu kultun mövcudluğu ibtidai təsəwürhrlə bağiıdır. Təhlil müqayisəli-tipoloji  metodla 

aparılmışdır

Açar sözlər:  epos, quş kultu, ibtidai tşsəvvürlər

THE  CULT OF A BIRD  IN THE  EPOSES  OF THE 

TURKIC AND  SCANDINAVIAN  PEOPLE 

SUMMARY

The article  is dedicated comparative analysis the cult of a bird  in the eposes of the 

Turkic  and  Scandinavian  people.  The  cult  o f a bird  in  folklore  of both  people  is  con­

nected with their primitive representations. The analysis in research  is spent by rather - 

typological method. 

>

Key words:  epos, cult of a bird, primitive representations



КУЛЬТ ПТИЦЫ  В  ЭПОСАХ ТЮРКСКИХ 

и 

СКАНДИНАВСКИХ  НАРОДОВ 

РЕЗЮМЕ

Статья посвящена сравнительному  анализу культа птицы в эпосах тюркских и 

скандинавских народов.  Культ птицы в фольклоре обоих народов связан с их пер­

вобытными представлениями. Анализ проводится в исследовании сравнительно -  

типологическим методом.

Ключевые слова:  эпос,  культ птицы, первобытными представления

Bir  sıra xalqlarin  ibtidai  inanclarında,  о  cümlədən  skandinav  və  türk 

mifoloji  düşüncəsində  quş  kultu  önəmli  mahiyyət kəsb  edirdi.  Belə  ki, 

quş kultu istər skandinav,  istərsə də türk ilkin inatıclarında bir çox qutsal 

funksiyalara sahib idi.

Lakin bu qutsallıq hər quşa aid edilmirdi,  Belə ki,  mifoloji təfəkkiirdə 

hər quş totem, yaxud onqon sayıla bilməzdi. Məsələn, Murat Uraz “Türk 

Mifologiyası” əsərinin “Heyvan kultu” bölümündə qanadsızlan beta sıra- 

landırırdı:  “Qartal,  Qaraquş, Ağbaba,  Qu quşu,  Göyərçin,  Duma,  Qarğa, 

Quzğun, Xoruz, Sunqur, Humay, Buudayıq, Kaan Kerede, Tuğrul, Göktu- 

bulğan,  Qaz” (5.  105).

Quşlar mifoloji kontekstdə bir neçə funksiyanı yerinə yetirirdilər. Kos- 

mik nizamı özütıdə ehtiva edən, əsasən təqvim mifı ilə bağlı olan quş,  ey- 

ni zamanda totem kimi də türk mifologiyasında yer almaqdadır. Quş kultu 

Türk  epik yaradıcılığında,  əsasən nağıllarda geniş  yayılmışdır. Azərbay-



Türk  epik yaradıcılığında,  əsasən nağıllarda geniş  yayılmışdır. Azərbay- 

can nağıllarında onlar bə'zən qəhrəmamn başına qonaraq onu şahlıq tax- 

tına oturdur, bə'zən qəhrəmanı onu gözləyən fəlakətbrdən xəbərdar edir, 

yaxud  hər  hansı  bir  sirrın  öyrənilməsində  qəhrəmana  yardımçı  olur, 

bə'zən də onu qaranlıq dünyadan işıqlı dünyaya çıxarırdı.

Məsələn, Anadolu  nağıllarmdan  Naki Tezelin topladığı  ’T ürk  masal- 

ları“ndan “Kəl oğlan və qoca” nağılında su hamisinin Kəl  oğlana verdiyi 

toyuq hər gün  bir  qızıl  yumurta yumuıtlayır.  Yaxud Azərbaycan nağılla- 

rından “Tutu qtışu” nağılında biz quşun ilkin inanclardakı  bir neçə funk- 

siyasmın  şahidi  olumq.  Belə ki,  Tutu  quşunun sahibinə  sədaqəti,  Dövlət 

quşu adlandırılan qıışun qəhrəmanm çiyninə qonaraq onu padşah etməsi, 

quşların söhbəti zamanı qəhromanın çətinlikbrdən xilas olması üçün əldə 

etdiyi sirli mə'lumatlar və nəhayət kimyagər quşunun başmı уеуэп şəxsin 

padşah olması və ürəyini уеуэп şəxsin hər gün pul  tapması  inamı  quşun 

Шгк  mifoloji  təfəkkiiründə  qutsal  variıq  sayıldığına  dəlalət  edər.  “Kəl 

Həsən”in nağılında isə deyilir ki, Nisə ərinin əvəzinə meşəyə odun topla- 

mağa gedir. Arvad bir şələ odun yığdıqdan sonra acır və xeyli armud ye- 

yir.  Susuzlaşdığı üçiin bulağa enərək burada doyunca su içir.  Şələsini gö- 

türmək üçün geri  dönəndə  görür ki,  şəiəsinin üstündə gözəl  bir  quş  otu- 

rub. Nisə quşu öldürmək və onu yemək üçün quşa daş atır. Quş şələnin üs- 

tündən uçanda Nisə orada bir yumurta görür. O, yumurtanı içdikdən sonra 

yumurtanm şirinliyindən susuzlaşır. Yenidən bulağa enərək bulaqdan do- 

yunca su  içir.  О gündən Nisə bam ib  qalır (  7,  221).  Bu hal  mifoloji tə- 

fəkkürdə  quşdan  ham ib  qalma  inancı  ib   bağlıdır.  Bu  isə  quşun  totem 

funksiyalarındarı  xəbər  verir.  Türk mifoloji  inanclarında  qadmları  qoru- 

yan Ayzıt və ya Humay ana da quş şəklində düşünülürdü.  Çox güman ki, 

slavyan  folklorunda Ayest  quşu  kimi  tanınan  aibyə  səbətdə  övlad  bəxş 

edən  bu  quşun  genezisi  məhz  qadm  hamisi  Ayzıt  obrazı  ilə  bağlıdır. 

Mifoloji  inanclarda  insanın  quşa  çevrilməsi,  cilddəyişmə  hadisəsi  geniş 

yayılmışdır. Bir çox xalqların folklorunda olduğu kimi, türk və skandinav 

epik yaradıcılığmda  da  bu  hala tez-tez  rast  gəlmək  mümkündür.  Bu  hal 

əsasən qadmlara bağlıdır. Pəri qızlarm qıış cildindən insan cildinə girməsi 

arxaik m if motivbrindəndir. Bu da daha sox quşun qadın totem funksiya- 

larmdan xəbər verir.  Əsasən bu qızlar,  Qu quşu, yaxud qaz şəklində gölə 

çimməyə gəlirbr.  Qəhrəman bu pəri  qızlardaıı birinin quş paltarmı gizlə- 

dir, Uça bilməyən qız qəhrəmarıla evbmnəyə məcbur olur.

M əsəbn “Böyük Edda” əsəriııin “Vyelund haqqında mahnı” bölümün- 

də  deyilir:  “Fin konunqunun  oğlanları  olan üç  qardaş  birlikdə yaşayırdı- 

lar.  Onlardan  birinin  adı  Slaqfıd,  ikincisinin  adı  Eqil,  üçüncüsünün  adı



Vyelund idi.  Onlar kirşə sürərək ov edirdilər.  Onlar Ulvdalir adlı yerə gə- 

lib  orada ev tikdibr.  Burada Ulvsyar  adlı  bir  göl  var.  Sübh tezdən  onlar 

burada üç qadın gördülər. Onlai' burada kətan toxuyurdular. Yanlarmda isə 

qu  quşundan  paltarları  var  idi.  Bu  qadınlar  valkiriya  (döyüşçü  qadın) 

idilər. Onlardan ikisi, Ağqu Hladquq və E'cazkar Herver konunq Heldve- 

rin qızları idilər. Üçüncü qız Elrun isə valandlı Kyaranın qızı  idi.  Qardaş- 

lar onları  özləri  ilə apardılar.  Eqil  Elrunla,  Slyaqfıd Ağqu  ilə, Velund isə 

E'cazkar ilə evbndi” (8,  242).

“Dədə  Qorqud”  dastanının  “Basat  Dəpəgözi  öldürdigi  boy”da  buna 

bənzər  motivlə  qarşılaşmaq  mümkündiir.  Boyda  deyilir:  “Oğuz  bir  gün 

yaylaya köçdi. Aruzun bir çobanı vardı.  Qonur qoca Sarı çoban deyortər- 

di.  Oğuzun  ögincə  bundan  əvvəl  kimsə  köçməzdi.  Uzun  binar  diməklə 

məşhur  bir  binar 

Vcirdı. 

01  binara  pərilər  qonmışdı.  Nagahandan  qoyun 

ürkdi. Çoban эгкэсэ qaqdı, ilərii vardı. Gördi kim, pəri qızları qanat qana- 

da bağlamışlar, uçarlar.  Çoban kəpənəgini üzərlərinə atdı./Pəri qızının bi- 

rini tutdı. Təmə edüb,  dərhal  cima eybdi” (2,  98).

Quşlar mifoloji təfəkkürdə  eyni zamanda bir dünyadan başqa dünyaya 

keçid üçün nəzərdə tutulan vasitə idi.

V.Y.Propp  ''Rus  nağılı”  əsərində  ibtidai  düşüncədə  quşların  və  atlarm 

sür'ətli varlıq o'lduğu üçün о biri dünyaya keçid funksiyasmı yerinə yetir- 

diyini  qeyd  edərək yazırdı:  “Bu təsəvvür  totemistik  baxışla bağlıdır.  Bu 

təsəvvürbrə  görə,  insan  öldükdən  sonra  heyvana  çevrilir,  ilk  dövrlərdə 

müxtəlif heyvaıılara,  zamanla isə əsasəıı quşa. Çünki  quş  dənizin üzərin- 

dən uçmaq  qabiliyyətinə malikdir.  Daha sonralar ruh haqqında təsəwür- 

b r  inkişaf etdikcə  quş  obrazmda ruh  düşünülür.  İnsan  bütünlükdə  о  biri 

dünyaya uçmur. Onun ruhu quş şəklində о diri dünyaya yollanır. Buradan 

da ruhları  göylərə aparan qanadlı m əb k b r haqqında təsəvvürlər yaramr- 

dı” (  10, 243).

Türk şamançı düşüncəsinə görə, müqəddəs quşlar arasmda şamam tan- 

rıya  ulaşdırma  vasitəsi  qaz  hesab  olunurdu.  Əsasən  qurbanvermə  məra- 

simbrində şam;m bir neçə ruha xitab edərək dualar etdikdən sonra təqlid 

edilmiş  qaza  minərək  göyə  doğru  uçmağı  təqlid  edər  və  qaza  müraciət 

edərək deyordi:

“Ağ ayazın önürdən.  ağ buludun üstündən,

Göy ayazın önündən, göy buludun üstündən 

Göy tanrıya doğru get!”

Qaz da guya ona cavab verərdi  (3,  105).




Qartal obrazı da bir çox mifologiyalarda qutsal quşlardan sayılır.  Skan- 

dinav  və  tiirk  mifologiyasında  qartal  obrazma  tez-tez  rast  gəlinir.  Türk 

mifoloji təfəkküründə Qartal da bir çox funksiyaları yerinə yetirir. Kosmik 

nizamın göstəricisi olan qartalla bağlı belə bir inam mövcuddur ki, qartalm 

qanadlarını çırpması ilə mövsüm dəyişir. Qartalın qanadlarını bir dəfə çırp- 

ması buzların əriməsinə,  iki dəfə çırpması isə yazın gəlişinə işarədir.

Murad  Uraz  qartalla  bağlı  topladığı  xalq  inanclarına  əsasən  yazırdı: 

“Qədim türklərdə totem olan qartal quşlann da xaqanı idi. Atillanın soyu- 

nun ulaşdığı Qartalın başında tac var idi.

Etanayı göylərə Şmaşm qartalı çıxarmışdı. Amma yüksəklərdə Etanan 

başı  hərlənmiş,  уегз  düşərək  ölmüşdü.  Çünki  şumerbrə  görə,  ölümlülər 

göyə çıxa bilməzdibr.

Nin-girsu da şir başlı,  qartal qanadlı  idi. Telepun da qeyb olarkən onu 

axtarmaq üçün günəş tanrısı qartal göndərmişdi.  İki-üç başlı qartallar Hi- 

hit  heykəllərində  də  simvol  xüsusiyyətini  yerinə  yetirir.  Lağaş  şəhərinin 

totemi aslan başlı bir qartal  idi” (6,  114).

Yakut türklərində  qartal  günəşin  simvoludur. Yakutların bir çoxu ana- 

larının  qartal  olduğuna  inanırlar.  Buna  hörmət  olaraq  onlar  qartala  and 

içirbr.  İnanclara görə,  əgər kimsə yalan and içsə başma böyük fəlakətlər 

gələr.  Qadınlar ıışaqiarı olsun deyə qartala yalvarırdılar.

Yakut Altay,  Kazağ,  Qırğız  və  Başqırd  folklorundan  mə'lum  olur  ki, 

şaman  ayinbrində  qartal  Hotoy,  Bürküt Qaraquş  adları  i b   adlandırılır. 

A.İnanm “Tarixdə və bu gün şamanizm.  Materiallar və araşdırmalar” adlı 

əsərində də  şamanlann qartala etdikbri dualara rast gəlmək olar.  Bunlar- 

dan  biri  bebdir:  “At  sürübrinin  tanrısı  qartal  və  Cesegey  iyehsit  hatun! 

Gözəl  yallı  atlar  və  uzun  buynuzlu  heyvanlar  göndərin!”  (3,  118)  Daha 

sonra müəllif yazır: ‘;Hər hansı bir yakut evinin yanında bir qartal görərsə 

ona ət ziyafəti verməyi özünə borc bilir” (3,  118).

Burdan da b e b   nəticəyə gəlmək olar ki,  Börküt  adı  ib   tanınan  qartal 

şamançı türkbrin obasmı qoruyan hami  mh olmaqla yanaşı, eyni zaman- 

da ev heyvanlarımn 

radıcılığma da transformasiya olunmuşdur.  Belə ki,  “Dədə Qorqud”  das- 

tanmda  öz  əksini  tapmış  Bəkil  obrazınm  genezisi  məhz Börküt  quşu  ib  

bağlıdır.  Məsələ aydınlıq gətirmək üçün “Dədə Qorqud”  dastanmın “Вэ- 

kil  oğlu İmran boyu”nda  Bəkilin yerinə yetirdiyi  funksiyalara nəzər sa- 

laq. Boyun əvvəlindo  İç oğuz və Daş oğuz bəybrinə Gürcüstandan xərac 

gəlməsindən bəhs olunur. Хэгас olaraq bir at, bir qılınc və bir at gətirirlər. 

Bayandır xan  bunları  kimə  verəcəyini  dfişünərək  bərk  dilxor  olur.  Dədə 

Qorqud  bu xəracın üçünü də bir igidə verməyi məsləhət görür.  Bu xəracı



qəbul  etməyə Bəkil  razı  olur.  Bundan  sonra Bəkil  Görcüstan  sərhəddinə 

keşikçi  tə'yin  olunıır.  Bu  isə  Bəkilin  el  qoruyucusu,  mifoloji  konteksdə 

elin hamisi olmasmdan xəbər verir. Daiıa sonra Bəkillə bağlı əsərdə deyi- 

lir: “Üç yüz altmış altı alp ava binsə, qanlu keyik üzərinə yüriş olsa, Bəkil 

nə yay qurardı, пэ ox atardı. Həman yayı biləgindən çıqarardı, bu-ğanın -  

sığırın  boynma atardı,  çəküb turğızardı.  Arıq  olsa,  qulağm  dələrdi,  avda 

bəlli  olsun  deyii.  Əınma  semüz olsa,  boğazlardı.  Əgər bəglər keyik alsa, 

qulağı  dəlük  olsa  “Bəkil  sünicidir”  deyü  Bəkilə  göndərərlərdi  (2,  104). 

Göründüyü kimi,  dastanda  Qəkil  el  qoruyucusu  olrnaqla yanaşı,  həm  də 

heyvanların hamisidir.  İstər adınm  etimologiyası,  istərsə  də yerinə yetir- 

diyi funksiyalara nəzər saldıgımızda aydın olur ki,  Bəkil  obrazmm gene- 

zisi məhz Börkiit quşu kultu ilə bağlıdır.  Skandinav folklorunda da qartal 

bir çox funksiyaları yerinə yetirməkta yanaşı, həm də təqvim mifl ilə bağlı 

idi. Belə ki, “Kiçik Edda” əsərinin “Poeziya dili” bölümündə qartal cildi- 

пэ girmiş nəhəngin tanrılardan əbədiyyət almalarını  qoruyan İdunu tələb 

etməsindən söhbət açılır. 



;

Skandinav  folklorunda  da  qartal  bir  çox  funksiyaları  yerinə  yetirir. 

Məsəbn,  “Kiçik  Edda”da  bə'zən  baş  taıırı  Odin,  bə'zən  do  əbədiyyət  al- 

malarmı oğurlanıağa çalışan nəhəng qartal cildinə girir. Öncə “Kiçik Edda” 

əsərinin  “Poeziya  dili”  bölümündə  qartal  cildinə  girmiş  nəhənglə  bağlı 

motivə nəzər yetirək.  Əsərdə deyilir ki, bir gün üç as,  Odin,  Loki və Hye- 

nir yola çıxırlar.  Bir müddət sonra onlar möhkəm acırlar. Yaxınlıqdakı ökü- 

zbrdən  birini  kəsərək  közərən  daşlann  üzərində  bişirməyə  başlayırlar. 

Onlai' bir  qədər  sonra yeməyin  bişdiyini  zənn  edərək  ocağa yaxmlaşırlar. 

Lakin hələ də  ətin bişmədiyini görürlər.  Bu zaman başlarınm üzərində  bir 

səs eşidirlər. Yuxarı baxanda görürbr ki.  yuxarıda böyük bir qartal oturub. 

Qartal onlara deyir: “Əgər siz mənə doyunca öküz əti verməsəniz, ət qı-zar- 

mayacaq”  (9,  56).  Tanrılar  razılaşırlar.  Qartal  öküzün  bel  ətini  yeməyə 

başlayır.  Bundan  qəzəblənən  L,oki  onu  çubuqla  vurur.  Çubuq  Qartalın 

belinə,  Lokinin  isə  əlinə  yapışdığı  üçün  qartal  onu  göylərə  qaldırır.  Loki 

onu azad etməsini xahiş edir.  Qartal isə yalmz bir şərtlə buna razılıq verir. 

Belə  ki,  Loki  İdunu  əbədiyyət  almaları  ilə  birlikdə  nəhəng  qartala təslim 

etməlidir (9,  56).  Bu motivdə qtırtalın bir neçə funksiyası  ortaya çıxır.  Bir 

tərəfdən o, odun və heyvanların hamisidir.  Şamançı düşüncədə isə ova get- 

mədən öncə, yaxud ov ovlandıqdan sonra, heyvanları qoruyan ruha mütləq 

qurban verilməli idi. Burada qartala verilən ət də bunun göstəricisidir. Buna 

əməl olunmadığı üçün isə Kosmik nizam təhlükəyə mə'ruz qalmışdır.

Yuxanda qeyd etdiyimiz kimi, “Kiçik Edda”da  tanrı  Odinin də о biri 

dünyadan  geri  dönməsi  üçün  qartal  cildinə  girməsindən  bəhs  olunur.




Əsərin “Poeziya dili”  bölünıündə  Odirıin poeziya dilini  əldə  etməsindən 

bəhs  olunur.  Əsərdə  deyilir ki,  ilan  cildinə  girərək yer  altına  girən  Odin 

balın sahibi  Suttunqun qızı  ilə üç gecə keçirir. Bunun əvəzində Suttunqun 

qızı ona üç qurtum bal içməyə icazə verir. Brinci qurtumda Odin Odryerir, 

ikinci qurtumda Bodn, üçüncü qurtumda Son adlı bal kuzələrini boşaldan 

Odin yeraltı dünyadan qaçmaq üçün qartala çevrilir.  Suttunq Odini qartal 

cildində görərkən о da,  qartala dönərək Odini tə'qib etməyə başlayır.

Hər  iki  motİvdən  göründüyü  kimi,  skandinav  mifoloji  təfəkküründə 

qartal  qəhrəmanı  о  biri  dünyaya  aparan  vasitə  kimi  düşünülürdü.  Daha 

dəqiq dəsək qartal qartal mifoloji  düşüncədə sosiumdan kənarda mövcud 

olan dünyalara keçid funksiyasını yerinə yetirirdi.

Öncədə  qeyd  etdiyimiz  kimi,  folklor  yaradıcılığında  geniş  yer  alan 

quşlar  həm  də  qəhrəmanı  bə'zi  sirlərdən  xəbərdar  edən  varlıqlar  hesab 

olunurdu.

Məsələn,  “Kiçik Edda”  əsərində  Siqurdun Fafnir  adlı  əjdaham  öldür- 

məsindən  bəhs  olunur.  Əsərdə  deyilir  ki,  Fafnirin  ürəyini  уеуэп  hər  bir 

kəs  canlılarm dilini  bilmək  qüdrətinə sahib  olur.  Bunun üçün də Fafnirin 

qardaşı Reqin Fafniri  Siqurdun əli  ilə öldürməyə qərar verir.  Bütün bun- 

lardan xəbərsiz olan Siqurd Fafniri öldürdükdən sonra onun ürəyini Reqin 

üçün bişirməyə başlayır.  Ətin bişib-bişmədiyini  öyrənmək üçün  əlini  ətə 

toxundurur,  Barmağı  yanan  Siqurd  əlirıi  ağzına aparır.  Bu  zaman  ürəyin 

üstündəki qan onun dilinə toxunur. Elə bu andan o, quşların dilini bilir. Bu 

zaman  ağacda  iki  quş  oturaraq  söhbət  edırmiş.  Quşlardan  biri  deyir  ki, 

Reqin Fafnirin qisasını almaq 'üçün Siqurdu öldürəcək. Digər quş isə Qəh- 

rəmana bişirdiyi  ürəyi  özünün yeməsini  məsləhət görür.  Quşlarm хэЬэг- 

darlığmdan sonra Siqurd Reqini öldürür və Qrani adlı atına minərək ora- 

dan uzaqlaşır.

Azərbaycan  nağülarında  da  belə  motivlərə  tez-tez  rast  gəlmək  müm- 

kündür.  Məsələn, АгэгЬаусап  nağıllarından  “Tutu  quşu” nağılında deyilir 

ki, qəhrəman aşiq olduğu qadının fe'li ilə dara düşür. Qadın  onu aldadaraq 

əlindən sehrli xalçasmı,  süfrəsini və tacmı  alaraq qaçır.  Burada qalıb ağla- 

maqdan kor olan qəhrəmana iki quş yardım edir. Belə ki, bacılardan birinin 

təkidi ilə digər bacı qəhrəmana buradan necə xilas olmağm sirlərini açır.

Göründüyü kimi, bu motivdə də məhz quşların sırr açması nəticəsində 

qəhrəman dardan xilas  olur.

Buradan  da  b e b   nəticəyə  gəlmək  olar  ki,  quşların  istər  skandinav, 

istərsə  də  türk  mifoloji  təfəkküründə  bir  neçə  funksiyaları  mövcud  idi. 

Yə'ni  quşlar  totem  funksiyasını  yerinə yetirməklə  yanaşı,  dünyalar  ara- 

smda keçid funksiyasmı da yerinə yetirirdilər. Hər iki xalqm epik yaradı-



cılığında  öz  əksini  tapmış  bu  tipoloji  uyğunluq  ibtidai  inanc  sistemi  ilə 

bağlıdır.



ƏDƏBİYYAT

1. Azərbaycan folkloru külliyatt. Tərtib edənlər: İsmayılov H., Əliyev O. Beş 

cilddə, Nağıllar, 5-ci cild, Bakı, Nurlan, 2007, 400 s.

2. Kitabi-Dədə Qorqud. Bakı, Yazıçı,  1988, 266 s.

3. İnan A. Tarihte ve Bu Gün Şamaniznı. Materialler ve araştırmalar. Ankara, 

Türk Tarih Kururnu,  1954, 227 s. 

^

4.  Seyidov  M.  Azərbaycan  xalqmm  soykökünii  düşünərkən.  Bakı,  Yazıçı, 



1989,496 s.

5. Naki Tezel. Türk masalları. Basım, Bilge Kültür Sanat, Ağustos, 2008

6. Uraz M. Türk Mitolojisi. Ankara,  1967, 244 s.

7.  Seyidov  M.  Azərbaycan  xalqının  soykökünü  düşünərkən.  Bakı,  Yazıçı, 

1989, 496 s.

8. Беовульф. Старшая Эдца. Песнь о Нибелунгах. Москва, Художествен­

ная Литература, 1975,750 с. 

/

9. Младшая Эдца. Ленинград, Наука,  1970,  139 с.



10. Пропп В.Я. Русский героический эпос. Ленинградского университе­

та,  1955,  552 с.



Yüklə 309,58 Kb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə