Xalqaro nazariy va amaliy kimyo ittifoqining

IUPAC nomenklaturasi nima?
IUPAC organik birikmalar nomenklaturasi Xalqaro nazariy va amaliy kimyo ittifoqining tavsiyasiga binoan organik birikmalar nomenklaturasi uchun qabul qilingan tizimli yondashuvni bildiradi (ko’pincha IUPAC deb qisqartiriladi).
Bunday tizimli yondashuv zarurati organik birikmalarning nomenklaturasini juda noqulay qilgan birikmalarning ko’p yangi kashfiyoti tufayli yuzaga keldi.
Biroq, IUPAC nomenklaturasi ko’rsatmalariga har doim ham kimyogarlar amal qilmaydi, chunki ba’zi birikmalar IUPAC nomenklaturasi yo’riqnomalariga ko’ra juda uzun va juda zerikarli nomlarga ega. 
Organik kimyo nomenklaturasi
Bu koinotdagi har bir ob’ekt o’z nomi bilan belgilanadi. Organik kimyo boshlang’ich bosqichida unchalik ko’p birikmalar ma’lum bo’lmaganida, birikmalar manbalari yoki kashfiyotchisi nomiga qarab nomlandi. Bu nomlar umumiy yoki trivial nomlar deb ataladi.
Organik birikmalarning tizimli nomenklaturasi uchun IUPAC (Xalqaro sof va amaliy kimyo ittifoqi) tomonidan ishlab chiqilgan qoidalar to’plami vaqti-vaqti bilan qayta ko’rib chiqiladi. Organik birikmalarning IUPAC nomenklaturasi asosan uch qismdan iborat bo’lib, ildiz nomi, prefiks va qo’shimcha.
Trivial nomenklatura tizimi

Trivial nomenklatura tizimi organik birikmalarning nomlanishiga tizimli bo’lmagan yondashuvni o’z ichiga oladi . Birikmalarning nomlanishini yozish uchun maxsus qoidalar to’plami mavjud emas. Ushbu tizim orqali organik birikmalarning nomlari soddalashtiriladi. Bunga misol qilib fenol, sirka kislotasi va toluol keltirish mumkin.

Trivial nomenklatura orqali nomlangan birikmalar ko’pincha bir xil birikmalarning mos keladigan IUPAC nomenklaturasidan ancha qisqaroq va soddaroq nomlarga ega. Shu sababdan bu tizim bugungi kunda ham eskirgani yo‘q.
Trivial nomenklatura tizimining kamchiliklari
Organik birikmalarni nomlashning trivial tizimining bir nechta kamchiliklari quyida keltirilgan.

• 
  Bitta birikma uchun bir nechta trivial nomlar mavjud bo’lishi mumkin. Bunga misol sifatida gidroksibenzol va karbol kislotasi kabi nomlar ham mavjud bo’lgan fenolning muqobil nomlarida ko’rish mumkin.
  
• 
  Trivial nomenklatura tizimi har bir aniq guruhdagi bir nechta birikmalar