Xaliq araliq turizmnin rawajlaniw tariyxi

Tema: Xaliq araliq turizmnin rawajlaniw tariyxi
Turizm yaki sayaxatshiliqtin baslaniw dawiri en ayyemgi zamanlarga barip taqaladi. Adamlardin bir jerden ekinshi jerge bariwi kop hallarda sawda-satiq jumislari, qorshagan ortaliqti uyreniw, shet elde oqiw, diniy ham dem aliw siyaqli narseler menen baylanisqan. Ayyemgi sayaxatshiliqtin en rawajlangan oraylarinan biri jer orta tenizi jagalarinda jaylasqan Greciya, Italiya, Franciya, Ispaniya, Misr, Tunis siyaqli mamleketler bolip esaplanadi. Teniz boyinda jasawshi xaliq sawda-satiq, diniy saparlar, ilm uyreniw, emleniw hamde jana territoriyalardi ozlestiriw maqsetinde teniz arqali juzgen. Hazirgi kunde de bul region turizm en rawajlangan mamleketler bolip esaplanadi.
Turizm tarawinda en birinshilerden bolip angliyaliq Tomas Kuk 1843-jili birinshi marte 570 kisiden ibarat diniy sayaxat sholkemlestiredi. Angliyanin Lestera ham Lafebora qalalari arasinda turistik toparlardi poezda sayaxatqa alip shigadi ham turizmnin ashiliwina tiykar salgan. Onnan basqa 1838-jili birinshi Greytvestorn atli paraxod quriladi ham ol 68 jolawshini Amerikadan Evropaga alip baradi ham sonnan keyin Nyu- York ham London qalalari ortasinda tez-tezden kemeler qatnay baslagan.
XIX asir ortalarinan baslap Rossiyada turizmge itibar kusheye baslaydi. Bul dawirde Rossiyada “ Qrim tawi klubi” , “Kavkaz tawi jamiyeti”siyaqli sayaxatshiliq jamiyeti qurila baslagan. XX asirde dvigatelli avtomobillerdin oylap tabiliwi insaniyat ushin qolay ham tez hareket qiliw ushin imkaniyatlar aship berdi. 1901-jilda Rossiya turistler jamiyeti mamlekette turizmdi ken kolemde rawajlandiriw ushin ulken rol oynaydi. Turistler jamiyeti agzalari xar turli ekskursiyalar, jayaw juriw, velosipedte, shangi yamasa atta sayaxatlardi sholkemlestirgen.
Birinshi jahan urisinan keyin xalqaraliq turizm rawajlaniw basqishina otti. Uris dawirinde koplegen turistler Italiya ham Shvetsariya mamleketlerine bargan bolsa, uristan keyin barliq evropani aylanip shiga baslagan. 1928- jilda Rossiyada turistlik jamiyetin qaytadan duzedi. 1929-jilda Birlesken aksionerler jamiyeti “Inturist” duziledi. Barliq mamleketlerden turistler kele baslagani ushin ayirm ulken qalalar har tarepleme qolayliqqa iye miymanxanalar qura baslaydi. Misali; Moskvada “Natsional” , “Metropol”, Sank-Peterburg ta “Evropa” siyaqli basqada miymanxanalar qurilgan. 1930- jili xaliq araliq turizmnin rawajlaniwinda paseyiw dawiri bolip esaplanadi. Bunin tiykargi sebebi 1929-1933 jillardagi jahan ekonomikaliq krizisinin kusheyiwi, hamde evropadagi siyasiy jagdaylardin keskinlesiwi menen baylanisli. 1939- jilda Rossiyada kurort industriasi duzile baslaydi. Onin quramina 1828 sanatoriya ham 1270 dem aliw uyleri