Wyjaśnianie I przewidywanie w bioelektronice

Rozumienie teorii empirycznej jako powiązania między wyjaśnianiem a przewidywaniem (testowaniem), zawiera w sobie problem stopnia potwierdzenia - korroboracji - teorii empirycznej, czyli "hartu" teorii wobec konfrontacji z doświadczeniem³⁴. Termin "korroboracja" jest pokrewny wprowadzonemu przez R. Carnapa terminowi "konfirmacja" (uprawdopodobnienie przez potwierdzenie). Konfirmacja, dyskonfirmacja, a także pojęcie mocy predyktywnej hipotez, są dorzecznymi (odnoszącymi się do empirii) kryteriami ich naukowości, wyboru oraz akceptowalności³⁵. W nauce maksymalny walor poznawczy mają świadectwa empiryczne popierajace hipotezę nowoodkrytą, rywalizującą, lub nie, z poprzedniczkami.

Przyjmując stanowisko syntetyczne, prezentowane przez Hajduka, nie preferuje się tutaj ani konfirmacjonizmu, jako pewnej formy indukcjonizmu, ani refutacjonizmu (dyskonfirmacjonizmu), jako formy dedukcjonizmu, ale stanowisko pośrednie, które odzwierciedlają następujące twierdzenia: 1) Konfirmacja i refutacja są stopniowalne, aczkolwiek nie liczbowo. 2) Teorie są nieskończonymi, co za tym nie w pełni sprawdzalnymi zbiorami zdań, obowiązuje więc zasada preferowania lepiej potwierdzonych sytemów wyjaśnień (o większej zawartości empirycznej). 3) Łatwiej testować hipotezy ogólniej sformułowane, a szczególnie jeśli są zaprzeczeniami twierdzeń precyzyjnych (np. x¹y). 4) Nie będzie doniosłym nieobalenie hipotezy. 5) Konfirmacjonizm jest warunkiem koniecznym, aczkolwiek niewystarczającym do orzekania prawdziwości zdań. 6) Krytyka hipotez nie powinna być ani destruktywna (niwecząca sukcesy - gdyby jedynie falsyfikacja tłumaczyła postęp nauki, wtedy naukowe byłyby tylko teorie jeszcze nie sprawdzone i już zdyskonfirmowane), ani protekcyjna (chroniąca błędy). 7) Wartość konfirmacji i refutacji zależy od jakościowego zaawansowania wiedzy, którą się dysponuje. 8) W praktyce badawczej hipotezy i teorie są wartościowane także według kryteriów pozaempirycznych.³⁶

<157> Przed testowaniem preferuje się teorie o większej zawartości empirycznej (bardziej podatne na falsyfikację), po testowaniu należy preferować teorie, ktore przetrwały surowe testy - są w wysokim stopniu skorroborowane. Test powinien być surowy w tych dziedzinach doświadczenia, w których testowana teoria nie jest zgodna z wiedzą tła, to znaczy, że fakty empiryczne są implikowane przez tę teorię a nie przez wiedzę tła. Stopniowalność korroboracji łączy się z aproksymacyjnością prawdy w naukach faktualnych. Zasady preferowania teorii nie dopuszczają możliwości, jakoby w nauce było możliwe osiągnięcie prawdy, można się do niej jedynie zbliżyć. Dobra teoria naukowa (postępowa) winna wyjaśniać to, co wyjaśniały poprzedniczki, a jednocześnie pozwalać przewidywać więcej niż one. Przewidywać więcej faktów - mieć, w sensie popperowskim, większą zawartość empiryczną.

Z powodzeniem można przyjąć, że "odwrotność" wyjaśniania i prognozowania pod względem struktury logicznej suponuje podobne kryteria podziału prognoz, co eksplanacji³⁷. Mimo dyskusji zapoczątkowanej przez Hempla o to, czy możliwe są prognozy oparte na eksplanansie wyjaśniania nomologicznego, można w tym miejscu przyjąć za Nikitinem realność istnienia prognoz nomologicznych i teoriologicznych. Przewidując własności nieodkrytych pierwiastków, Mendelejew przewidział faktycznie prawa koegzystencjalne konkomitujące własności tych pierwiastków³⁸; podobnie budowanie hipotetyczne teorii obiektów nieobserwowalnych (atomistyki przez Demokryta, ale i współczesnych teorii, na przykład kwarków, przez M. Gell-Manna i H. Zweiga) jest faktycznie prognozowaniem teoriologicznym. Ciekawą sugestię wysunął Bunge, wskazując na większą moc prognoz opartych na predykatum teleologicznym, funkcjonalnym, czy statystycznym. Niepewność praw przyczynowych przeciwstawia tutaj prawie pewności praw statystycznych³⁹.

Dyskutowana przez filozofów nauki jest asymetryczność eksplanacji i prognozowania ze względu na to, iż prognozy, odnosząc się do przyszłości, są jedynie uprawdopodobniane przez predykatum. W pracy tej przyjmuje się stanowisko, że prawdopodobność prognoz wynika raczej z braku znajomości (niemożliwości znajomości) obiektywnych praw przyrody, a także warunków brzegowych, niż z faktu odnoszenia ich do przyszłości. To, że w praktyce badawczej napotyka sie tylko prawa jako pojęciowe rekonstrukcje obiektywnych praw <158> przyrody i prawa praktyczne, nie oznacza, że w przyrodzie nie istnieją obiektywne prawidłowości⁴⁰. Nie jest to argument za ścisłym determinizmem, ponieważ być może właśnie indeterminizm jest obiektywną zasadą rzeczywistości, ale determinizm jest tutaj sugerowany⁴¹.

V. MIEJSCE BIOELEKTRONIKI WŚRÓD INNYCH NAUK PRZYRODNICZYCH

Pomijając w tym miejscu historię różnych konotacji terminu "bioelektronika"⁴², a także charakterystykę badań, które choć nie zawsze nominalnie, to jednak treściowo wchodzą w przedpola badań bioelektronicznych⁴³, należy stwierdzić, że bioelektronika jest dziedziną nauki rozwijaną w wielu krajach. Badania nawiązujące pośrednio do niej są prowadzone niemal wszędzie, gdzie istnieje odpowiednie zaplecze laboratoryjno-ideowe. S. Bone i B. Zaba, jako autorzy książki o bioelektronice, uznali co prawda trzon myśli bioelektronicznej <159> jako wyzwanie w stronę technologii i wyzwania intelektualne, na razie trudne do zrealizowania⁴⁴, istnieje wszakże nurt, który już teraz podejmuje dociekania elektronicznych własności biosu, dla eksplanacji większej ilości obserwowalnych danych i predykcji większej ilości faktualnych prognoz. Jest to bioelektronika w rozumieniu właściwym dla tej pracy. Przyjęta definicja bioelektroniki została zaczerpnięta od J. Zona i brzmi:

"Bioelektronika (biologiczna elektronika = elektronika i elektrodynamika biologicznych systemów i procesów) może być zdefiniowana jako obszar aplikacji metod i koncepcji teoretycznej i stosowanej elektroniki do żywych systemów i ich części składowych w celu: 1)identyfikacji elektronicznych własności i elektronicznych procesów w tych systemach, 2)wskazania ważnej roli jaką mogą odgrywać w zjawiskach życiowych"⁴⁵.

Bioelektronika należy ze względu na ogólnie pojętą metodę (dedukcyjno-indukcyjno-abdukcyjną)⁴⁶ do nauk przyrodniczych, ze względu na przedmiot materialny⁴⁷ należy do nauk biologicznych, zaś ze względu na metodykę badań, oraz przedmiot formalny (poziom strukturalny i funkcjonalny, pod którego kątem bada bios) należy do nauk biofizycznych, a wśród nich do nauk o bioelektryczności⁴⁸. Nauki biofizyczne są to nauki graniczne (podobnie jak biochemiczne), czyli aplikujące metodykę jednej nauki (grupy nauk) do przedmiotu tradycyjnie przynależącego drugiej nauce (grupie nauk). O tym, że taka procedura jest płodna poznawczo przekonano się już na początku XIX wieku. <160>

Przedmiot bioelektroniki jest determinowany przez trzy czynniki. Po pierwsze, aspektem strukturalnym, pod którego kątem bioelektronika bada biosferę jest poziom submolekularny w tym znaczeniu, że nawet odnosząc się do populacji, czy ekosystemów ma zawsze na uwadze ten istotny poziom egzystencji biologicznej. Po drugie, aspektem funkcjonalnym są procesy przenoszenia zdelokalizowanych ładunków elektrycznych (elektronów, dziur, protonów), a także kwantów elektromagnetycznych (fotonów) i mechanicznych (fononów) ze szczególnym uwzględnieniem informacyjnej i energetycznej funkcji tego transferu zarówno na wszystkich poziomach organizacji biosfery. Po trzecie, stosowaną metodyką, są techniki zaczerpnięte z elektroniki fizycznej i stosowanej ciała stałego, oraz statystyki. Przedmiot bioelektroniki można ostatecznie określić jako: 1) normalnie funkcjonujące układy żywe wszystkich szczebli organizacji ze szczególnym uwzględnieniem ich poziomu submolekularnego, 2) informacyjne i energetyczne znaczenie dla życia procesów i zjawisk mających naturę kwantową, szczególnie zaś elektromagnetyczną, w tym dokonujące się w pasmach energetycznych (niejonowe) przewodnictwo elektryczne, emisja laserowa mikrostruktur biologicznych, holograficzna natura pamięci i inne, oraz 3) badanie elektronicznych własności materiałów biologicznych in vitro, a także in vivo, ze szczególnym zwróceniem uwagi na ich własności półprzewodzące, piezo-, piro-, ferroelektryczne, nadprzewodzące, fotoelektryczne, ciekłokrystaliczne, magnetyczne i inne. Badania te są dokonywane na: a) składnikach poszczególnych biostruktur (ekstrachowanych, izolowanych w obrębie struktur wyższego rzędu), b) substancjach biomimetycznych, czyli naśladujących te składniki, c) jednostkach rekonstytuowanych, czyli rekonstruowanych z uprzednio rozłożonych elementów, d) układach hybrydowych elektroniczno-biologicznych.

Metodyka badań obejmuje: 1) prace labolatoryjne z zakresu biomikroelektroniki, 2) prace w warunkach doświadczalnych pozalaboratoryjne, odnoszące się do statystycznej korelacji wpływu czynników fizycznych na organizmy i populacje i reakcji tychże, 3) rachunki matematyczne w oparciu o wzory fizyki i elektroniki, 4) prace syntetyczne, teoretyczne polegajace na zbieraniu wyników badań empirycznych w celu ich koncepcyjnego opracowywania w oparciu o badania prowadzone z myślą o opracowaniu ich w ramach bioelektroniki, a także w oparciu o badania prowadzone z myślą o opracowaniu biochemicznym, przez farmaceutów, wojskowość, laboratoria medyczne i inne.

Nauki graniczne ze swojej istoty łączą świat ożywiony ze światem nieożywionym. Dzieje się tak poprzez wskazanie, iż przedmiot ożywiony i nieożywiony można badać przy użyciu tego samego aparatu analitycznego i syntetycznego, czyli przy pomocy wspólnej metodyki i wspólnej metody ogólnie pojętej.⁴⁹ <161> Można przyjąć optymistyczny pogląd, iż teraźniejszość i przyszłość nauki należy w do nauk granicznych i, że nie można poznawać przyrody w oparciu jedynie o jedną, bądź kilka nauk.

W samej bioelektronice można wyodrębnić subdyscypliny ze wzgledu na przedmiot formalny, czy metodykę. Część z tak wyodrębnionych subdyscuplin bioelektroniki "graniczny" z innymi działami biofizyki, czy biochemii. Świadczy to pośrednio, że paradygmat bioelektroniczny (biofizyczny) dzięki naukom granicznym zbliża sie z paradygmatem biochemicznym. Za subdyscypliny bioelektroniki można uważać biochemię kwantową, fizykę ciała stałego biologicznego, elektroniczną fizjologię, ekologię elektromagnetyczną, biomikroelektronikę, bioelektronikę statystyczna, czy bioelektronikę relatywistyczną. Można także wyróżniać subdyscypliny bioelektroniki ze względu na rzeczywistość biologiczną i powiązane z nią teorie, na przykład: optoelektronikę biologiczną, antropologię kwantową⁵⁰.
VI. EKSPLANANDA BIOELEKTRONICZNYCH WYJAŚNIEŃ
Tym, co sprowokowało narodziny badawczej perspektywy bioelektroniki jest zestaw faktów empirycznych, powtarzalnych i w miarę postępu badań możliwych do ekonomicznego opisu. Tworzą one faktologiczne eksplananda wyjaśnień bioelektronicznych.

I. Obserwowalne własności elektroniczne materiałów biologicznych in vitro, czyli: 1) półprzewodnictwo aminokwasów, białek, karetonoidów, porfiryn, błon biologicznych, melaniny, włókien mięśniowych i innych (Cope, Tien, Bulanda,Pethig, Simionescu i wsp.); 2) piezoelektryczność aminokwasów, białek, kości, mięśni, ścięgien, naczyń krwionośnych, tkanek roślinnych, DNA, kolagenu i innych i innych (Fukada, Athenstaed, Marino, Becker); 3) piroelektryczność kolagenu, tkanki nerwowej, kości i ścięgien i innych (Lang, Athenstaed); 4) nadprzewodnictwo wysokotemperaturowe DNA, lizozymu, cholesterolu i innych (Cope, Goldfein); <162> 5) fotoprzewodnictwo (fotoabsorpcja, fotoemisja) aminokwasów, białek, kwasów nukleinowych, zasad purynowych, pirymidynowych i innych (Steiner, Weinryb)⁵¹.

II. Obserwowalne własności organizmów in vivo, niewytłumaczalne (anomalie) z punktu widzenia biochemicznego: 1) ultrasłaba bioluminiscencja, organizmów, świeżo wypreparowanych tkanek, kultur komórek (Gurwicz, Popp, Rattemeyer, Schreiber, Szczurin, Sławiński); 2) magnetotaktyzm wielu gatunków bakterii, owadów (pszczół), ptaków (gołębi), ssakówi innych (Keeton,Walcott, Lindauer, Martin, Blakemore, Backer); 3) zależność biorytmów od ultrasłabych wpływów środowiska geofizycznego u badanych zwierząt i roślin (Brown, Wever, Presman, Szmigielski); 4) nietermiczny wpływ promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego (mikrofalowego, radiowego i innych) na metabolizm badanych zwierząt i roślin (Presman, Hołownia, Mikołajczyk, Cope, Wertheimer); 5) i inne, jak emisja pól magnetycznych, elektrycznych i elektromagnetycznych przez organizmy, czy istnienie różnic potencjałów w różnych partiach organizmów⁵².

Fakty te są empirycznie skontastowanymi obserwacjami, domagającymi się tłumaczenia, ale nie poprzez wprowadzanie hipotez ad hoc w ramach istniejących teorii, albo pomniejszenie ich znaczenia⁵³. "Biochemia zaczyna nie wystarczać, <163> a magnetycznych własności związków organicznych nie da się wyjaśnić bez mechaniki kwantowej". Za tą propozycją kryje olbrzymi wysiłek rozumiejącego ogarnięcia tego, co nieznane. Wejście zaś w nieznane rejony życia jest dziełem bioelektroniki⁵⁴.

Wyjaśnianiu nomologicznemu i teoriologicznemu podlegają takie fragmenty nauki, które w świetle nowych badań nie spełnieją już funkcji wyjaśniającej⁵⁵. Bioelektronika z tego powodu powinna poddawać wyjaśnianiu prawa biologii, biochemii, i innych nauk o życiu. Jest rzeczą oczywistą, że jako nauka młoda bardziej jest ukierunkowana na rozwój wyjaśnień faktologicznych, jednak od początku swojego rozwoju ma ambicje teoretyczne i reinterpretuje dokonania innych nauk. Oto przykłady eksplanandów nomologicznych i teoriologicznych.

1) Biochemiczne prawa i teorie odnoszące się do: a) aktywności enzymatycznej, b) zależności funkcji fizjologicznych od otoczenia, c) aktywnego transportu przez błony biologiczne, d) regulacji wzrostu, e) kondensacji chromatyny, f) natury rytmów biologicznych, g) fotoaktywności, h) percepcji zmysłowej (mechanoreceptory), i) regeneracji nerwów, j) immunologii, k) bólu i gojenia ran, l) terapii, ł) mechanizmu zapłodnienia, m) znaczenia wody dla życia i innych. <164>

2) Dotyczczasowe rozwiązania problemów interdyscyplinarnych, jak: a) abiogenezy, b) natury życia, c) ewolucji, d) akupunktury, e) hipnozy, f) telepatii, g) starzenia się, h) interakcji organizm a środowisko fizyczne i inne.

3) Prawa i teorie innych nauk: a) antropologii, b) psychosomatyki, c) ekologii, d) medycyny i innych⁵⁶.

VII. WYJAŚNIENIA MODELOWE W BIOELEKTRONICE
Kajta sugeruje, że wyjaśnianie w bioelektronice (Sedlaka) dokonuje się w oparciu o trzy modele: elektroniczny, elektromagnetyczny i bioplazmowy⁵⁷. Można się z tym zgodzić, gdyż faktycznie u Sedlaka występuje posługiwanie się pozytywnymi modelami analogicznymi z cechami modelowania myślowego, a także modelu mechanicznego.Sprawa ta zostanie przybliżona na przykładzie modelu elektronicznego.

Model elektroniczny polega na tym, że analogonem układu żywego jest urządzenie techniczne. Zwykle wymienia się tu trzy rodzaje analogii: 1) substratu - np. plazma w półprzewodniku a plazma w półprzewodzących elementach budulcowych organizmów; 2) struktury - np. śrubowych kształtów pinchów w plaźmie a budowy DNA w postaci skręconej heliksy; 3) funkcji - detekcji pól elektromagnetycznych przez urządzenia techniczne a podobnej detekcji przez organizmy. Wnuk wskazuje tutaj też na osobny rodzaj analogii: 4)równowagi dynamicznej - procesów degradacji i stabilizacji w plaźmie, donorowo - akceptorowych w półprzewodnikach a katabolizmu i anabolizmu układów żywych⁵⁸. Z modelu elektronicznego (bioelektronicznego) Sedlak wyprowadza szereg wniosków heurystycznych, między innymi: a) życie powinno mieć naturę elektromagnetyczną, b) powinno zachodzić zjawisko biolaserowe, c) powinna istnieć plazma w układzie żywym, d) życie powinno polegać na zszyciu metabolizmu <165> z elektroniką, e) poziom kwantowy (elektronowo-fotonowo-fononowy) powinien być najwłaściwszym poziomem opisu życia, f) życie polega na permanentnym wzbudzeniu energetycznym, g) zewnętrznym, przestrzennym ograniczeniem organizmu jest elektrostaza (powierzchniowe zagęszczenie ładunków) i kontynuacja elektromagnetyczna, h) mechanizm pamięci winnien mieć naturę holograficzną (lub nadprzewodzącą - Cope), i) ważną rolę winny odgrywać w ustroju żywym kwanty akustyczne - fonony, i inne ⁵⁹.

Należy stwierdzić, że heurystyka (odkrycie), nie dopełniona przez eksplanację i prognozowanie, tylko w pewnym stopniu przyczynia się do postępu wiedzy. Same modele pełnią, oprócz funkcji heurystycznej, także opisową, eksplanacyjną, czy prognostyczną a modelowanie nie polega tylko na wyszukiwaniu analogii między analogonem a analogatem, ale przede wszystkim na aplikacji praw własnych analogonu do opisu, wyjaśniania i prognozowania w analogacie. Jeżeli zatem modelowanie ma mieć w bioelektronice wartość naukową, nie powinno się ograniczać do preferowania jego heurystycznej funkcji, ale także eksplanacyjno-predyktywnej. Dużym sukcesem bioelektroniki w zakresie wyjaśniania modelowego może być to, że prawa własne samej elektroniki posiadają bardzo dużą moc i zdolność wyjaśniania w zakresie fizyki ciała stałego, czy fizyki plazmy. Pozwala to na konstruowanie dość precyzyjnych, w sensie zaawansowania aparatu matematycznego, operacji modelowego ujmowania rzeczywistości biologicznej. Modele konstruowane w oparciu o rozwiązania techniczne z zakresu elektroniki pozwalają wyjaśnić podane eksplananda faktologiczne, a więc własności elektroniczne materiałów biologicznych, a także mechanizm odbioru przez organizmy bodźców fizycznych środowiska i inne. Model lasera biologicznego, zaproponowany przez Sedlaka⁶⁰, a rozwinięty przez Poppa i współpracowników, a także model bioplazmy rozwinięty przez Zona i Wnuka, w istocie dzięki zastosowaniu praw własnych modelu, wychodzą naprzeciw nowym faktom, przedtem tylko luźno wiązanym w ogólnie sformułowanych koncepcjach, przeważnie w dużej części nawiązujących do biochemii⁶¹. <166>

Dobrym przykładem w tym względzie jest modelowe wyjaśnienie katalizy enzymatycznej przez Wnuka⁶². Na podstawie praw własych modelu technicznego, odniesionych poprzez analogię substratu, struktur i funkcji do enzymów, autor wyjaśnia sam sens istnienia analogii (elektroniczne własności biomateriałów, warstwowa strukturę enzymu - sandwiczowa, ciekłokrystaliczność elementów strukturalnych enzymów, rezonansowy wpływ niejonizującego promieniowania na enzymy, ultrasłabą luminescencję towarzyszącą np. fosforylacji oksydacyjnej. Eksplanandum zatem jest tutaj istnienie takich własności materiałów i struktur biologicznych, które dają podstawę do sformułowania analogii. Eksplanans z koleii zawiera prawa własne modelu, czyli: koegzystencję tworzenia złącz typu p-n z budową sandwiczową technicznych urządzeń, prawa detekcji elektromagnetycznej, diod elektro-luminiscencyjnych, lasera, ale także prawa dotyczących mikroplazmowego działania złącz typu p-n. Autor wspomina o istnieniu modeli konkurencyjnych, czyli półprzewodnikowym Cope'a, nadprzewodnikowym Achimowicza, piezoelektrycznej teorii Caserty i Cervigni'ego, a następnie skupia się na bioplazmowym modelu katalizy enzymatycznej. Hipotezą najwyższego stopnia jest tutaj istnienie analogii między urządzeniami technicznymi a budową i funkcją enzymu, Hipotezą mniejszej rangi jest twierdzenie o plazmowym mechanizmie działania złącza typu p-n. Zacieśnienie warunków brzegowych następuje poprzez obliczenie warunków granicznych istnienia plazmy w układzie enzymatycznym. Jest to więc wyjaśnienie modelowe faktologiczne z elementami wyjaśniania teoriologicznego, czyli takiego, gdzie reinterpretacji ulegają biochemiczne modele katalizy enzymatycznej. Model plazmowy katalizy enzymatycznej jest pozytywnym modelem analogicznym. Przykładem modelu mechanicznego może być opisywanie przez Zona i Tiena własności elektronicznych sztucznie skonstruowanego systemu podwójnego błon biologicznych w postaci płaskiej (planar bilayer lipid membranes - BLMs), także z wbudowanymi molekułami barwników biologicznych⁶³.

Modele, łącznie z wymienionymi wyżej, są w wyjaśnianiu niejednoznaczne, bo nawet w ramach samej bioelektroniki dopuszczają inne wyjaśnienia (np. przedstawiany model katalizy enzymatycznej dopuszcza inne tłumaczenia - Cope'a i innych); hipotetyczne, gdyż posługują się hipotezą najwyższej rangi o izomorfii i homomorfii analogonu i analogatu; nie wprost, bo odwołują się do innego rodzaju rzeczywistości. Jest to realny powód, aby szukać na terenie <167> bioelektroniki wyjaśnień przez prawo własne. Prawa własne modelu analogicznego powinny, po reinterpretacji, stać się prawami własnymi dziedziny przedmiotowej, którą model wyjaśnia. Czy bioelektronika przybiera kształty coraz bardziej teoretycznie zaawansowane i początkowe spełnianie heurystycznej roli przez budowę modeli bioelektronicznych, a następnie także wyjaśniającej, odchodzi na plan dalszy wobec wyjaśniania przez hipotezy sformułowane w postaci praw i prawa własne bioelektroniki?

VIII. WYJAŚNIANIE PRZEZ PRAWO WŁASNE W BIOELEKTRONICE

W publikacjach metanaukowych o bioelektronice nie ma zbyt wielu prób skonfrontowania koncepcji bioelektroniki z pojęciem prawa naukowego. Zdaniem autora bioelektronika dysponuje dobrze skonstruowanymi opisami własności elektronicznych materiałów biologicznych. Jest wysoce prawdopodobne w świetle danych doświadczalnych, że przewodnictwo elektronowe jest przewodnictwem równolegle występującym do przewodnictwa jonowego w błonach biologicznych , jak i w błonach modelowych sztucznie skonstruowanych. Podobnie istnienie efektu fotoelektrycznego w błonach biologicznych czynnych z udziałem światła⁶⁴. Jak się wydaje dokładne doświadczalne określenie parametrów liczbowych tych i innych własności może być podstawą sformułowania praw koegzystencjalnych własnej dziedziny przedmiotowej bioelektroniki. Oznacza to, że prawa takie dotyczyłyby już nie urządzeń skonstruowanych z nieorganicznych i organicznych materiałów o własnościach elektronicznych, ale wprost biosu na każdym szczeblu organizacji, ze szczególnym uwzględnieniem kwantowego. Oto przykłady praw konkomitujących cechy materiałów i tkanek biologicznych, a także poszczególnych mikroukładów.

"Wartość modułów piezoelektrycznych d₁₄ wynosi w przybliżeniu 10^-14mV^-1 dla tchawicy i jelita, a 10^-13mV^-1 dla wiązadła"⁶⁵.

"Ekscymerowe lasery DNA pracują na granicy faz f₀=1 między strukturą bezwładną (f₀<1) a spójną (f₀>1). Współczynnik q₀ określa rozcieńczenie gazu fotonowego, wysyłanego przez DNA, stanowiącego właściwy aktywny materiał laserowy (f₀=1), w środowisku komórek (f@10^-22) i określony jest zależnością: q₀ = f₀ / f £ 10^22"66

Prawo pierwsze początkowo miało postać hipotezy "być może tkanki biologiczne są piezoelektrykami" i miało tłumaczyć odkrycie zaskakującego zjawiska <168> piroelektryczności w tkankach biologicznych w 1941 roku przez Martina. W wyniku intensywnych badań Basseta, Fukady i innych hipoteza ta uzyskała potwierdzenie doświadczalne⁶⁷, a w momencie określenia mierzalnych parametrów zjawiska, miano prawa koegzystencjalnego, mogącego być użytecznym w tłumaczeniu innych zaskakujących zjawisk tego typu. Nie jest to zwykła generalizacja empiryczna ponieważ wartość modułu d₁₄ dla tchawicy, jelita i wiązadła obowiązuje dla wszystkich wartości czasu i przestrzeni, czyli jest prawem ściśle ogólnym. Generalizacja ta spełnia także inne warunki nałożone na prawa, jak potwiedzanie kontrfaktycznych okresów warunkowych, pełnienie roli wyjaśniającej, przynależności do systemu i inne⁶⁸ Istotną trudnością jest tutaj duża zmienność osobnicza i gatunkowa warunków fizycznych materiałów biologicznych. Trudnością jest także anizotropowość i niejednorodność ośrodka biologicznego, na co zwraca uwagę Zon przy próbie sformułowania wzoru prawa przyczynowego, które mogłoby być własnym prawem bioelektroniki. Wzór ten odnosi się do własności piroelektrycznych materiałów biologicznych: