Təhlükənin mövcudluğu Tarix Epidemiologiya Virusologiya Patofiziologiya/İmmunologiya Xəstəliyin gedişi Diaqnoz Müalicə Profilaktika/Vaksinasiya
Kəskin multisistem febril sindromlar Kəskin multisistem febril sindromlar Etiologiya - RNT virusları (bir neçə virus ailəsi) Xəstəliyin sindromları - Qızdırma, halsızlıq, qusma
- Selikli qişadan və mədə-bağırsaq
- traktından qanaxmalar
- Ödem, hipotenziya
Yüksək yoluxucu xəstəlikdir Müəyyən olunmuş bir neçə müalicə metodu var Bioloji silah kimi istifadə oluna bilər (BS)
ABŞ və Rusiya / Sovet İttifaqı : HQV bioloji silahı ABŞ və Rusiya / Sovet İttifaqı : HQV bioloji silahı Şimali Koreya: Sarı Qızdırma bioloji silahı (?) Rusiya/Sovet İttifaqı (1992-ci ilə qədər) - İstehsal edilirdi: Marburq, Ebola, Lassa, Yunin, Maçupo
ABŞ: 1969-cu ilə qədər Sarı Qızdırma və Rift Vadisi Qızdırması virusları bioloji silah məqsədilə istehsal edilirdi İnsana bənzəməyən primatların (İBP) yoluxdurulması üçün aerozol hazırlanması - Ebola, Marburq, Lassa, Yeni nəsil Arenaviruslar
1999-cu il: Xəstəliklərə Nəzarət Mərkəzləri (XNM) - HQ virusları bioloji silah növlərinin A kateqoriyasına aid edilmişdir
HQV-nin bioloji silah kimi istifadəsi haqqında təsdiqləyici fakt yoxdur HQV-nin bioloji silah kimi istifadəsi haqqında təsdiqləyici fakt yoxdur Biopreparat (Dr. Ken Alibek) - Sovet bioloji silah proqramı
Aum Şinrikyo (Şoko Asaxara) - 22 oktyabr, 1992
- 40-dan çox tərəfdaşı ilə Zairə səfər edir
- Səbəb: Tibbi yardımı təmin etmək (?)
- Nəzərdə tutulmuşdur: Bioloji silah üçün Ebola virusunu əldə etmək
Arenaviridae Arenaviridae - Latın sözü olan “arenosus” - “qumlu”sözündən götürülüb
- Bu söz ribosomların xarici görünüşünü təsvir edir
Virus ailəsinin ümumi xarakteristikası - Morfologiya, serologiya və biokimyəvi xüsusiyyətləri
- Xroniki infeksiyalar gəmirici rezervuar (sahib) tələb edir
İnsanların və gəmirici rezervuarların ifrazatları vasitəsilə yayıla bilər Limfotik Xoriomeningit Virusu (LCMV,1933) - Aşkar olunmuş ilk Arenavirus
- Sent Luis ensefalitinin epidemiyası zamanı aşkar olunmuşdur
- Aseptik meningitlərə səbəb ola bilər
- Siçanlarda oxşar əlamətlər törədir
Rezervuar: Mastomys gəmiricisi Rezervuar: Mastomys gəmiricisi Yoluxma - Gəmiricidən insana keçmə:
- Gəmiricilərin sidik və nəcisi ilə xarici mühitə düşdükdən sonra virusun tənəffüs yollarına düşməsi
- İnfeksion ifrazatlarla yoluxmuş qida məhsullarının və ya çirklənmiş maddələrin daxilə qəbulu
- Mastomys gəmiricilərindən qida məhsullarının hazırlanması
- İnsandan insana keçmə :
- Qan, toxumalar və ifrazatlarla birbaşa təmas zamanı
- İynə sancması və ya dəridə kəsiklər nəticəsində
- Aerozollaşmış virusun inhalyasiyası
Xəstəlik hallarının sayı artmaqdadır: - Mano çayı hövzəsi ölkələrində vətəndaş ixtişaşları
- Qvineya, Liberiya və Sierra Leone
Virus: Xunin Virus: Xunin Əsas rezervuar - gəmirici: Calomys musculinus Transmissiya: aerozol, birbaşa təmas Yayılması: - Buenos Ayresin şimalı və Santa Finin cənubu
- Kordobanın cənub-şərqi, La Pampa əyalətinin şimal-şərqi
Ən yüksək transmissiya dövrü: fevral – may ayları Yoluxma hadisələri: ildə 100-4000-ə qədər xəstəlik halı Demoqrafiya - Taxıl sahələrində çalışan kişilər
- Ferma işçilərinin həyat yoldaşları
- İnkubasiya periodu yoluxmanın ifrazatdan sonra baş verdiyinə dəlalət edir
Endemik ərazilər getdikcə artmaqdadır
Virus: Maçupo Virus: Maçupo Rezervuar-gəmirici: Calomys callosus Transmissiya: Aerozollar, gəmirici sidiyi ilə yoluxmuş qida məhsulları Yayılması: Beni departamenti, şimal-şərqi Boliviya Ən yüksək transmissiya dövrü: aprel-iyul ayları Demoqrafiya - Ferma işçiləri: kişilər
- Epidemiya zamanı: bütün yaş qrupları
- və hər iki cins
Epidemiyalar - San Xoakin əyaləti (1963–1964)
- 637 yoluxma hadisəsi/113 ölüm / 3000 əhali
- Koçabamba, Qərbi Boliviya (1971)
- Maçupo virus növü
- İnsandan insana ötürülmə
- 1976-1992-ci illərdə heç bir hal qeydə
- alınmamışdır
- Beni departamenti (1993-1994)
- Ailədaxili transmissiya (8 üzvü olan ailədə 6 ölüm halı)
Virus: Quanarito Virus: Quanarito Rezervuar - gəmirici: Zygodontomys brevicauda Yoluxmasi: gəmiricilərin ifrazatları ilə təmas Yayılması: Venesuelanın Portugeza və Barinas Ştatları Demoqrafiya
Çapare virusu Çapare virusu - 2003-2004-cü illərdə kiçik alovlanma
- Koxabamba, Boliviya
- Sahibi müəyyənləşdirilməmiş gəmiricidir
Sabia virusu - San Pauloda (Braziliya) hemorragik xəstəliklərə yalnız bir ədəd təbii yoluxma hadisəsi məlumdur
- Laboratoriyada baş vermiş 2 yoluxma halı
- Sahibi müəyyənləşdirilməmiş gəmiricidir
2008-ci ilin sentyabr-oktyabr aylarında Cənubi Afrikada 5 HQ xəstəliyi halı 2008-ci ilin sentyabr-oktyabr aylarında Cənubi Afrikada 5 HQ xəstəliyi halı - 4 hadisə ölümlə, 1 hadisə isə Ribavirinlə müalicə nəticəsində sağalma ilə nəticələnmişdir
- İlk xəstə Zambiya vətəndaşı olmuşdur
- 4 hadisə xəstəyə qulluq edən şəxslər arasında müəyyən olunmuşdur
- Luyo virusu (LUJV) aşkar olunmuşdur
Afrikada rast gələn digər arenoviruslar patogen deyil - IPPYV (Ippi), MOBV (Mobala), MOPV (Mopeya)
Virus ailəsi 1975-ci ildə aşkar olunmuşdur Buğumayaqlılar mənşəli virusların boyük bir qrupunu əhatə edir - Morfoloji, morfogenik və antigen xüsusiyyətləri
Növlər/Virus - Hantavirus: Hantan, Dobrava, Seul, Puumala
- Nairovirus: Krim-Kongo HQ
- Phlebovirus: Rift Vadisi Qızdırması
Nairovirus və Phlebovirus - Buğumayaqlılar vasitəsilə ötürülür
Hantavirus - Mənşəyi gəmiricilərdir və viruslar gəmiricilərin ifrazatlarından aerozol formasında ötürülür
Törədici: RVQ virusu Törədici: RVQ virusu Rezervuar – ev heyvanları: qoyun, keçi, qaramal, dəvə Ötürücü: Aedes ağcaqanadı (mcintoshi) Yoluxma - İnsandan insana keçməsi haqqında heç bir məlumat yoxdur
- Ağcaqanad sancması
- Aerozol və ya ölü heyvanlarla təmas
Yayılması: Sub-Saxara regionu, Afrika - Ən yüksək ötürülülmə dövrü: yağışlar mövsümü
Yüzlərlə hal Demoqrafiya - Fermerlər, baytarlar və sallaqxana işçiləri
Rift Vadisi Qızdırması virusu: 1930 Rift Vadisi Qızdırması virusu: 1930 - RVQ virusu yeni doğulmuş quzuda tapılmışdır
Keniya: 1950-1951 Misir: 1977-1978 - 20,000 nəfər insan yoluxmuş, onlardan 600 nəfər ölmüşdür
Qərbi Afrika: 1987 - Seneqal Çayı Layihəsi nı aşağı Seneqal çayında daşqınlara səbəb olmuşdur
Keniya və Somali: 1997-1998 - 27,500 nəfər insan yoluxmuşdur
Səudiyyə Ərəbistanı və Yəmən: sentyabr, 2000 - Afrikadan kənar ərazidə ilk RVQ hadisəsi
- Yəmən: 653 şübhəli hadisə və 80 ölüm halı
- Səudiyyə Ərəbistanı: 443 insan yoluxmuş və 85 nəfəri ölmüşdür
12-ci əsr: Tacikistan 12-ci əsr: Tacikistan - HQ sindromu: sidikd, düz bağırsaq, damaqlar və qusuntu kütləsində qan
- Ötürücü: gənələr və bitlər
1944-1945: İlk kliniki təsvir - Sovet İttifaqı: Krımda yardımçı kəndlilər arasında (xəstəlik hadisəsi =200, (ÖK = 10%)
1956: Belçika Konqosunda qızdırmalı xəstə Adi antigen strukturu: Krım və Konqo virusları = KKHQ 1965: Çində xəstəliyin alovlanması 1967: Xəstələrdən virusun aşkarlanması
Virus: KKHQ virusu Virus: KKHQ virusu Rezervuar- dovşan, ev heyvanları Ötürücü: Hyalomma gənəsi Ötürülmə - Gənələrin sancması
- İnsan qanı və ya ölü heyvanların qanı ilə təmas
-
Yayılması: Cənub-şərqi Avropa, Asiya, Afrika, Orta Asiya Ən yüksək transmissiya dövrü: - Yazda temperaturun yüksəldiyi vaxt= > gənələrin sayının artması
- Ətraf mühit dəyişiklikləri = rezervuar populyasiyasının sayının artması
Demoqrafiya - Fermerlər, baytarlar və sallaqxana işçiləri
- Tibb işçiləri
Virus Virus - Hantaan virusu: BSHQ (Koreya, Çin, Şərqi Rusiya)
- Dubrava-Belqrad virusu: BSHQ (Balkanlar)
- Seul virusu: BSHQ (bütün dünya, xüsusilə Asiya)
- Puumala virusu: yüngül BSHQ (Skandinaviya, qərbi Rusiya, Avropa)
- Sanqassou virusu: 2006-cı ildə Qərbi Afrika və Qvineyada aşkar edilmişdir, patogenliyi?
Mənbə - Apodemus agrarius : zolaqlı çöl siçanı (Hantaan)
- Aedes flavicollis : sarıboyun siçan (Dubrava)
- Myodes glareolus : taxıl siçanı (Puumala)
- Rattus norvegicus, Rattus rattus: siçovul (Seul)
Yoluxma: Gəmiricilərin ifrazatlarından buxarlanmalar Yoluxma: Gəmiricilərin ifrazatlarından buxarlanmalar Yoluxma hadisələri - 150,000 hadisə/ildə ölümlə nəticələnmə 15%
- >90% hal Çində, Rusiyanın
- Uzaq Şərqində, Koreyada
Yoluxmanın pik nöqtələri - Hantaan: payızda
- Seul və Dubrava: yaz və yayın əvvəlləri
- Puumala: avqust, noyabr-yanvar
Demoqrafiya - Fermerlər, meşə təsərrüfatı işçiləri, hərbi-səhra şəraitində olan əsgərlər
- 20 – 50 yaş arasında olanlar
- Kişi > Qadın
1934: BSHQ xəstəliyi haqqında İlk nəşr 1934: BSHQ xəstəliyi haqqında İlk nəşr 1951-1953 - Koreya müharibəsi zamanı Birləşmiş Millətlər Təşkilatının qoşunları
- 3000 qızdırma halı; onların 33%-i hemorragiyalarla
- Əksəriyyəti Hantaan çayı ətrafında olmuşdur
1978: virus aşkarlanmışdır 1986: ABŞ və Koreya əsgərlərinin birgə səhra təlimləri - ABŞ-ın 3,754 nəfər dəniz piyadası arasında 14 BSHQ halı
- 10 nəfər xəstəxanaya yerləşdirilmiş, 2 nəfər ölmüşdür (ÖK = 14%)
- Xəstəlik halları seroloji reaksiyalarla təsdiq olunmuşdur
- Sonradan 2053 nəfərin seroloji skrininqi
Virus - Marburq virusu
- Ebola virusu (Zair, Sudan, Kot-Divuar, Reston alt növləri)
Mümkün Sahiblər Ötürülmə - Çirklənmiş materiallarla təmas (qan, toxuma, ifrazatlar, aerozol?)
- Cərrahi ləvazimatların təkrar istifadəsi zamanı xəstəxanadaxili ötürülmə
Yayılması - Afrika və Filippin Demoqrafiya - Cəngəlliklərdə insana bənzəməyən primatlarla (İBP) təmasa məruz qalanlar
- Tibb işçiləri
Təbii rezervuar: məlum deyil - Afrikada yarasa növü: yalnız Marburq virusu üçün
Seroloji araşdırmalar filoviruslara qarşı daha çox anticisimlərin olduğunu göstərmişdir - 10.2%: Qabonda qızıl mədənlərinin işçiləri arasında
- 9.3% : Demokratik Konqo respublikasında kənd əhalisi arasında
İkinci Ebola alovlanmaları hadisələri: - 10% - 15% (transmissiya kifayət dərəcədə deyil?)
- 23%, ailə üzvləri arasında (xəstə ilə eyni otaqda yaşayanlar)
- 81%, xəstələrə tibbi xidmət göstərən şəxslər (1976-cı il Sudan alovlanması)
Xəstəxanadaxili yoluxma ciddi problemdir - Xəstəliyin əhali arasında yayılmasında xəstəxanalar mənbə rolunu oynayırlar
- 1995-ci ildə Zairdə Ebola alovlanması zamanı xəstəlik hallarının 25 %-ni təşkil etmişdir
- Parenteral yolla yoluxan bütün xəstələr (100%) ölmüşlər (1976-cı il Zair alovlanmsı)
Marburq virusunun cinsi yolla ötürülməsi haqqında məlumatlar var - Sağalma dövrünün 3 ayı ərzində müvafiq qoruyucu tədbirlərin görülməsi
Marburq Marburq - 1967-ci il
- Uqandadan Afrika yaşıl meymunlarının gətirilməsi
- Avropada laboratoriya işçiləri (Almaniya və Yuqoslaviya)
- Xəstəxanadaxili transmissiyalı çoxsaylı ağır HQ halları
- 25 ilkin, 6 ikincili və 7 ölüm hadisəsi
- 1980-ci il: fransız mühəndisi, qərbi Keniya
- 1987-ci il: gəlmə, qərbi Keniya, ölüm halı
- 1998 – 2000-ci illər (Konqo Demokratik Respublikası)
- 123 ölüm halı
- Virusun fərqli filogenetik törəmələri
- Oktyabr, 2004 - iyul, 2005 (Anqola)
- 252 təsdiq olunmuş hadisə, 227 ölüm halı (ÖK = 90%)
25 aprel -16 iyun, 2005-ci il: Konqo Demokratik Respublikası 25 aprel -16 iyun, 2005-ci il: Konqo Demokratik Respublikası - 12 xəstələnmə (1 hadisə laboratoriyada təsdiq edilmiş və 11 hadisə epidemioloji əlaqələndirilmişdir) və 9 ölüm hadisəsi
- Etumbi və Mbomo, Küvet Uest Rayonu
May-avqust 2004-cü il: Cənubi Sudan - 17 xəstələnmə və 7 ölüm hadisəsi
- 13 hadisə laboratoriyada təsdiq edilmiş, 4 hadisə epidemioloji olaraq əlaqələndirilmişdir
İnsana bənzəməyən primatlar (İBP): ehtimal azdır İnsana bənzəməyən primatlar (İBP): ehtimal azdır - Filoviruslar İBP üçün yüksək dərəcədə patogendir
- Bu heyvanlarda latent virus infeksiyasının mövcudluğu ilə bağlı heç bir sübut yoxdur
Buğumayaqlılar: ehtimal azdır - antropod hüceyrələrindən və inokulyasiya edilməmiş atropod orqanizmində virusunun replikasiyası olmur
Gəmiricilər: mümkündür - Filoviruslar: bioloji, ekoloji və viroloji xüsusiyyətləri Lassa ilə oxşardır
Yarasalar: mümkündür - Marburq virusu ilə bağlı 2 xəstələnmə halı
- Keniyada yoluxmuş yarasaların məskunlaşdığı mağaraya baş çəkmişlər (mağara yoluxmuş İBP-lərin yaşadığı əraziyə yaxın olmuşdur)
- Konqoda Marburq virusu xəstəliyi: yarasaların çox olduğu qızıl mədəni ilə əlaqə
- Sudanda ilk Ebola alovlanması halı
- Yarasaların məskunlaşdığı fabrik binasında işləyən işçilər
- Laborator transmissiya tədqiqatları
- İnokulyasiyadan sonra yarasalarda 21 günə qədər sürən infeksiya
Virus Virus Ötürücü - Ağcaqanad (Aedes aegypti/albopictus)
Transmissiya - Ağcaqanad dişləməsi
- Laboratoriyada
Yayılması
Ən çox rast gələn arboviral (ağcaqanadla ötürülmə ) infeksiya Ən çox rast gələn arboviral (ağcaqanadla ötürülmə ) infeksiya Subtropik və tropik ərazilərdə sağlamlıqla bağlı problemlər 100-dən çox ölkədə yayılmışdır 2.5 milyon insan risk altındadır Hər il 50-100 milyon xəstəlik halı rast gəlir - 2007-ci il: Amerika qitəsində Denge virusunun törətdiyi 890 000 xəstəlik halı qeydə alınmışdır; onlardan 26 000-i Denge HQ-sı olmuşdur
Hər il 500 000 xəstə qospitalizasiya olunur; ölüm səviyyəsi - 2,5%
Virus Virus Mənbə/Ötürücü - Ağcaqanad (Haemagogus spp. & Aedes spp.)
Ötürülmə - Dişi ağcaqanadın dişləməsi
Yayılma
Zoonoz infeksiya Zoonoz infeksiya - İBP-lər və gün ərzində aktiv həyat sürən ağcaqanadlar xəstəliyin yaranmasına səbəb olur
- Ağcaqanadlar meşəlik ərazilərdə ağac oyuqlarında çoxalırlar
-
- Haemagogus spp. (Cənubi və) Aedes spp. (Afrika)
- Şimali Amerika)
Vertikal yoluxma; yoluxmuş yumurtalar yaşama qabiliyyətini saxlayırlar İnsanlar dövriyyəyə “daxil” olduqları halda yoluxurlar İl ərzində 200 000 xəstəlik halı və 30 000 ölüm halı qeydə alınır
HQV-lər üzrə ümumi prinsiplər HQV-lər üzrə ümumi prinsiplər İmmunopatologiya Makroskopik patologiya
Xəstəliyin 2 mexanizminin ağırlıq spektri Xəstəliyin 2 mexanizminin ağırlıq spektri - Damarların keçiriciliyi → < plazma həcmi → şok
- Koaqulyasiya patologiyaları → qanaxmalar
İnfeksiya nazofaringeal selikli qişadan daxil olur İnfeksiya nazofaringeal selikli qişadan daxil olur Hüceyrəyə patogen təsir göstərmədən bir çox molekulyar qatlardan keçərək yayılır İBP toxumalarının yoluxması zamanı histoloji dəyişikliklər aşkar olunmur Qanaxma - Trombosit aqreqasiyasının ingibitorları
- Trombositopeniya
Lassa: Hüceyrənin immunoloji reaksiyası ilə nəticələnir Şərqi Yarımkürə Arenaviridae: hüceyrə immuniteti və humoral immunitet
Rift Vadisi Qızdırması virusu Rift Vadisi Qızdırması virusu - Yoluxmuş hüceyrələri məhv edir
- Hemostatik pozuntular
- Vaskulitlər
- Qara ciyər nekrozu
- IFN- α profilaktika məqsədilə və ya yoluxmadan sonra verilir
- Viremiya və hepatosellülyar zədələnmədən qoruyur
- Sağalma neytrallaşdırıcı anticisimlərin yaranması ilə bağlıdır
İBP-lər və insanlarda İBP-lər və insanlarda - Çox virulentdir
- Daxili orqanların nekrozu
- Qara ciyər, dalaq, böyrək
- Viruslarla törədilən hüceyrə zədələnməsi
- Mikrosirkulyasiyanın pozulması
- İltihabi infiltrat müşahidə olunmur
İBP: YDL inkişaf edir
Viruslar və makrofaqlar/dendrit hüceyrələr arasında qarşılıqlı təsir baş verir Viruslar və makrofaqlar/dendrit hüceyrələr arasında qarşılıqlı təsir baş verir Hemorragik Qızdırma Virusları immun “qapıçı” hüceyrələrin (makrofaqların) daxilində replikasiya olunur Yeni virionlar əlavə “qapıçı” hüceyrələr əmələ gətirir Yeni virionlar müxtəlif orqanların parenximal hüceyrələrini yoluxdurur Virusların sürətli disseminasiyası 1-ci növ interferonun (İFN) azalması nəticəsində baş verir Makrofaqlardan sitokinlər, xemokinlər və mediatorlar azad olur Vaskulyar funksiyanın dəyişməsi baş verir Koaqulyasiya sistemində prokoaqulyant vəziyyətə doğru dəyişikliklər baş verir
Lassa Lassa - Müxtəlif İltihabsız nekrozlar
- Qara ciyər, dalaq, böyrəküstü vəz
- Xəstəliyin ağırlığı histoloji dəyişikliklərlə uyğun gəlmir
Argentina və Boliviya HQ - Selikli qişada kiçik fokal hemorragiya
- Qara ciyər nekrozu (Lassa ilə müqayisədə daha az ağır)
- Bronxopnevmoniya (virus və ya ikinicili bakterial)
- Argentina HQ = >> IFN-α (infeksiyadan 6 - 12 gün sonra), ölüm halları
Autopsiya: toxumaların yoxlanılması - Xunin/Maçupo: virus antigeni, virus, virionlar (dalaq, limfatik düyünlər, sümük iliyi)
- Lassa: qara ciyər (hamilə qadınlarda plasenta)
Endotelə iki yolla təsir göstərilir Endotelə iki yolla təsir göstərilir - dolayı: virus faktorları və ya sahiblə bağlı faktorlar
- birbaşa: virus infeksiyası və replikasiya
Hemostatik pozuntular - Trombositlərin aqreqasiyası və deqranulyasiyası stimulə edilir
- Daxili koaqulyasiya kaskadının aktivləşdirilməsi
- Yayılmış damardaxili laxtalanma (YDL)
Reaktiv hemofaqositoz - Müşahidə edilmiş sitopeniyada rolu (?)
- Th1 sitokinlərin yüksək səviyyəsi monositləri həddən artıq aktivləşdirir
- IFN-γ, TNF-α, IL-1, IL-6 (> letallıqla əlaqəlidir)
Bir neçə xəstəlik halı (1981-1987, Cənubi Afrika) Bir neçə xəstəlik halı (1981-1987, Cənubi Afrika) 50 xəstə (15 ölüm, 35 sağalma halı) Ölüm hallarının səbəbi - Serebral hemorragiya, anemiya, şok, miokard infarktı, ağ ciyər ödemi
Patoloji tapıntılar - Qara ciyərdə nekrotik dəyişikliklər
- 7 nümunədən 5-i
- Nizamsız paylanma
- Qara ciyərin prosesə cəlb olunması (25%-75%)
- Tromboz
- Mərkəzi və portal venalar
Patogenezin mexanizimləri Patogenezin mexanizimləri - Hədəf hüceyrələrlə birləşmə
- Virusun sitopatik təsiri
- İmmun sisteminin suppresiyası
- İmmun reaksiyaların modifikasiyası
- Limfositlərin apoptozu
İnfeksiyalar İnfeksiyalar - Virus qripi
- Virus hepatitləri
- Stafilokok və ya Qram-mənfi mikrob mənşəli sepsis
- Meninqokoksemiya
- Salmonellyoz
- Şigellyoz
- Leptospiroz
- Malyariya
- Rikketsiozlar (RMSY)
Qeyri-infeksion xəstəliklər - YDL
- İdiopatik trombositopenik purpura/ trombotik trombositopenik purpura
- Hemolitik uremik sindrom
- Kəskin leykemiya
- Kollagen vaskulyar xəstəliklər
Xəstəliyin müxtəlif əlamətləri (təbii infeksiya ilə bioloji silah istifadəsinin müqayisəsi) Xəstəliyin müxtəlif əlamətləri (təbii infeksiya ilə bioloji silah istifadəsinin müqayisəsi) Prodromal dövr - Yüksək hərarət, baş ağrısı, halsızlıq, artralgiya və mialgiyalar
- Ürəkbulanma, qarın nahiyəsində ağrılar, qansız ishal
- Hərarət, ↓ qan təzyiqi, ↓ nəbz, taxipnoe, konyuktivit, faringit
- Üz nahiyəsində hiperemiya, dəri səpgiləri
Sonrakı əlamətlər - Hemorragik diatez, selikli qişada petexiyalar
- Konyuktivanın hemorragiyası, hematuriya, hematomezis və melena
Əsas əlamətlər - YDL, sirkulyator şok, MSS-in disfunksiyası
Leykopenia Leykopenia Qan azlığı Hemokonsentrasiya Trombositopeniya Qara ciyər enzimlərinin artması
Koaqulyasiya pozuntuları Koaqulyasiya pozuntuları - Qanaxma müddətinin uzanması
- Protrombin vaxtı
- aPTT (Aktivləşdirilmiş Tromboplastinin hissəvi vaxtı)
- ↑ fibrinin azalması
- ↓ fibrinogen
Uzun sürən sağalma Uzun sürən sağalma Saçların tökülməsi, dırnaqların qırılması Karlıq (Lassa, EBO) Retinit (RVQ, KMX) Uveit (RVQ, MBG) Perikardit(Lassa) Böyrək çatışmazlığı (BSHQ) Ensefalitlər (AHQ, BHQ, RVQ, KMX, OHQ)
Baryerlərlə bağlı ciddi ehtiyat tədbirləri Baryerlərlə bağlı ciddi ehtiyat tədbirləri - Əlcəklər, xalat, maska, ayaqqabı üçün corablar, qoruyucu eynəklər və ya üz maskaları
- HEPA filtrli respiratordan istifadə
- Mümkün olduqda nümunələrlə biotəhlükəsizlik kamerasında işləmək
Sızma/Sıçramaya qarşı tədbirlər - Üzərinə dərhal dezinfeksiyaedici maddə tökmək və 30 dəqiqə ərzində hopmağa imkan vermək
- Desinfektantda isladılmış absorbent dəsmalı ilə silmək
Tullantının ləğv edilməsi - Xəstənin təcrid edilməsi qaydaları ilə eynidir
Digər diaqnozları istisna etmək (qan kulturası, qalın və nazik yaxmalar ) Digər diaqnozları istisna etmək (qan kulturası, qalın və nazik yaxmalar ) Laborator metodlar - Sürətli ELISA- test üsulundan asanlıqla istifadə oluna bilər (kəskin dövr/sağalma dövrü )
- Virus antigeninin aşkarlanması həssaslığı ~104 log PFU/ml
- İqM-in aşkarlanması
- Toxumalar
- Nuklein turşusu hibridizasiyası
- İmmunohistokimya (IHC)
- Elektron mikroskop
- Xəstəliyin kəskin dövründə nekropsiya nümunəsində və ya qanda virusun aşkarlanması
- PZR
- Əhəmiyyətli testdir; daha çox inkişaf etdirilməsinə ehtiyac var
Xəstəlik hallarının düzgün və erkən aşkar edilməsi Xəstəlik hallarının düzgün və erkən aşkar edilməsi Xəstəlik halı barədə hesabat verilməsi Fərdi qorunma (xəstələrə qulluq edən şəxslərin sayını məhdudlaşdırmaq: səriştəlilik = təhlükəsizlik) Təcrid etmə və xəstəliyin yayılmasının qarşısının alınması İntensiv və erkən əvəzedici müalicə ABŞ-ın FDA Departamenti tərəfindən HQ-rın müalicəsi üçün təsdiq edilmiş virus əleyhinə preparat yoxdur - Münasib olduqda Ribavirin - VD və ya oral
Peyvəndlər hazırlanma mərhələsindədir - Heç bir peyvənd geniş istifadə olunmur
Ümumi müalicə Ümumi müalicə - Sedativ, ağrıkəsicilər və narkotik preparatlar
- Aspirin və laxtalanma əleyhinə preparatlardan istifadə etməmək
- İkincili infeksiyanın müəyyən edilməsi və müalicəsi
- Zəruri olmadığı hallarda VD kateterlərdən istifadə etməmək
- İmmunosupressorlardan (steroidlər) istifadə etməmək
Qanaxmalar - Yüngül qanaxmanı müalicə etməmək
- Ciddi qanaxmalar zamanı: dondurulmuş plazma, laxtalanma faktorlarının konsentratları, trombositlər
- YDL üçün heparin
Hipotenziya və şok - Kolloid/kristalloidlərdən ehtiyatla istifadə (ağ ciyər ödemi)
- Maye bərpasına reaksiya olmadıqda – dopamin
Birbaşa təmas zamanı filoviruslar və arenaviruslar yüksək dərəcədə yoluxucudurlar Birbaşa təmas zamanı filoviruslar və arenaviruslar yüksək dərəcədə yoluxucudurlar 1995, Ebola, Kikvit, KDR - 283 yoluxma halının 32%-i tibb işçiləri arasında baş vermişdir
- Baryerlərlə bağlı qorunma tədbirləri yüksək dərəcədə effektiv olmuşdur
HQV halları haqqında dərhal məlumat verilməlidir - Xəstəxana epidemioloqlarına və infeksiyaya nəzarət üzrə müəssisələrə
- Laboratoriya şöbəsinin müdirinə və işçilərinə
- Xəstəliklərə Nəzarət və Profilaktika Mərkəzinə (XNPM)
İnkubasiya dövrü: ~7-14 gün (5-21) İnkubasiya dövrü: ~7-14 gün (5-21) Əlamətlər və simptomlar - ~80% hallarda asimptomatik
- Hərarətin tədricən yüksəlməsi, zəiflik və halsızlıq
- Baş ağrısı, mialgiya, ruh düşkünlüyü
- Qarın nahiyəsində ağrılar, ürəkbulanma və qusma, ishal, qəbizlik
- Udlaq iltihabı (66%) və ya eksudativ faringit
- Retrosternal ağrı və öskürək tez-tez rast gəlir± plevral ekssudat
Kliniki müxtəlifliklər (McCormick JB, et al. J Infect Dis 1987;155:445–455.) - Qanaxma, ödem, eksudativ faringit, konyuktivit, faringit
- Qızdırma, faringit, retrosternal ağrı, proteinuriya (70% hallarda ehtimal edilə bilər)
Pis proqnozun göstəriciləri Pis proqnozun göstəriciləri - Qanaxma (<33%)
- Vaskulyar keçiriciliyin artması (üz nahiyəsinin ödemi və ya plevral eksudat)
- Qusma, udlaqda iltihabi dəyişikliklər, taxipnoe və ya qanaxma (2.5 >ölüm riski)
Xəstəxanaya yerləşdirilmiş xəstələr arasında ölüm səviyyəsi 15-20 % təşkil edir
Simtpomlar və viremiya davam edir (xəstəlik başladıqdan 2-3 həftə sonra) Simtpomlar və viremiya davam edir (xəstəlik başladıqdan 2-3 həftə sonra) Erkən sağalma dövründə perikardit (5-10%) Nevroloji ağırlaşmalar - Aseptik meningit
- Ensefalit
- Qıcolmalar ilə müşayiət olunan diffuz ensefalopatiya
- Sağalma zamanı beyincik ataksiyası
Karlıq - Eşitmənin bir və ya iki tərəfli itməsi (29%)
- Adətən erkən sağalma dövründə baş verir
- Xəstəliyin ağırlıq dərəcəsi ilə əlaqəli deyil
- Belə ağırlaşma hər 3 nəfərdən birində həyatı boyu saxlanıla bilər
Ribavirinlə profilaktika Ribavirinlə profilaktika - Oral ribavirin dozası
- 6 gün ərzində vena daxili Ribavirin ölümcüllüyü azaldır
- 50% hallarda oral müalicə VD qədər təsirlidir
- Yoluxmadan sonra profilaktika olmalıdır
Klinika Klinika - Qan təzyiqinin düşməsi, petexiyalar (yumşaq damaq, qoltuq nahiyəsi və diş əti)
- Lassa ilə müqayisədə nevroloji ağırlaşmalar daha çox rast gəlir
- Xəstəliyin 4-cü günündə hemorragiya əlamətlərilə başlayır
- Nevroz, letargiya, hipotoniya, hiporefleksiya, tremor
- Selikli qişalardan qanaxmalar, şok, anuriya, koma
Diaqnoz - Virusun aşkarlanması (udlaq yaxması, sidik)
- ELİZA: Antigen və İqM/İqG anticisimləri
- Real-zamanlı PZR hazırlanma mərhələsindədir (J Clin Viro 2005;32:229-35.)
-
Müalicə və profilaktika Müalicə və profilaktika - Ribavirin (hematoensefalik baryerdən keçmir)
- Lassanın müalicəsində olduğu kimidir
- Letallıq 12.5%- 40% (İnfeksion xəstəliklər 1989;11:4:S750-S761.)
- Antimikrob peptidlər (sekropin A, elittin və indolisidin)
- Aktivdir: Xunin /HSV I və II (Antimikrob. Agentlər 2004;23:382-9.)
- Anticisim terapiyası (passiv immunizasiya)
- sağalmış xəstələrdən alınmış ≥ 2 vahid plazma (Lancet 1984;4:255-256.)
- 8 gün ərzində tətbiq edildikdə faydalı olur
Profilaktika - Kandid №1 (zəiflədilmiş canlı Xunin peyvənd ştamı) (JID 1998;177:277.)
- Argentinada tədqiqatların III-cü fazasında effektiv olmuşdur
- Boliviya HQ zamanı İBP modelində çarpaz qoruma
Klinika Klinika - İnkubasiya dövrü: 7-14 gün
- Qızdırma, trombositopeniya, qanaxma, nevroloji ağırlaşmalar
- Letallıq 10% - 16%
Diaqnoz - Virusun aşkarlanması
- Real zamanlı PZR hazırlanmaqdadır
Müalicə və profilaktika - Lassanın müalicəsi ilə eynidir
Klinika Klinika - İnkubasiya dövrü: 7-14 gün
- Letallıq 10% - 16%
Diaqnoz - Virusun aşkarlanması
- Real zamanlı PZR hazırlanmaqdadır
Müalicə - Lassanın müalicəsi ilə eynidir
Fəsadlar (davamı) Fəsadlar (davamı) - Meninqoensefalit sindromu
- Virus mərkəzi sinir sisteminə təsir göstərir
- Dezorientasiya, hallusinasiyalar, başgicəllənmələr
- Meningit və pleositoz çox rast gəlir
- Fulminant (ildırım sürətli) xəstəlik (1%)
- Hemorragiya
- Hematemezis, melena, hemorragik gingivitlər
- Dərinin petexial və purpural zədələnməsi
- Qara ciyərin nekrozu
- Letallıq 50%
Kliniki laboratoriya Kliniki laboratoriya - Anemiya, leykopeniya, trombositopeniya
- ↑↑ fibrinin parçalanması məhsulları
Diaqnoz - Virusun aşkarlanması (körpə siçanlarda)
- Real zamanlı PZR
- Serologiya
- ELİSA IqM/IqG
- Qan zərdabının neytrallaşdırılması
- Komplementin birləşməsi reaksiyası
- Hemaqlütinasiyanın ləngiməsi reaksiyası
- Gel diffuziyası
- Dolayı immunoflüoressensiya
Müalicə Müalicə - Ribavirin (Lassa xəstəliyində olduğu kimi)
- Siçanlarda (Profilaktika )
- Dozanın təsiri -zınqrov formalı əyri
- 100 mq/kq/gün: 100% sağalma (NY. Academic Press, 1980:169-83.)
- İBP (təcili müalicə)
- Viremiyanın əhəmiyyətli dərəcədə aşağı olması
- Xəstəliyin 7-ci günündə neytrallaşdırıcı anticisimlərin əmələ gəlməsi (Antiviral Res 1986;6:285-97.)
- İnterferon-α (Profilaktika / Müalicə) (Rev Infect Dis 1989;11:4:S815)
- Viremiyanın qarşısının alınması / supressiyası
- Məhdud hepatosellulyar zədələnmələr
- Məhdud hemostatik pozuntular
Rift Vadisi Qızdırması əleyhinə peyvənd Formalinlə inaktivləşdirilir - Təhlükəsizdir lakin 3 doza tələb olunur, fasilədən sonra təkrar doza
- Məhdud halda təchiz edilir
Canlı, zəiflədilmiş MP-12 - Sınaq mərhələsinin 2-ci fazasındadır
Yoluxmuş xəstələrin 5 nəfərindən 1-də KKHQ inkişaf edir (Am J Trop Med Hyg 1980;29:260.) Yoluxmuş xəstələrin 5 nəfərindən 1-də KKHQ inkişaf edir (Am J Trop Med Hyg 1980;29:260.) İnfeksiya dövrü - İnkubasiya
- Qısa : 3-7 gün
- Qan transmissiyası
- Daha qısa inkubasiya müddəti (?)
- Hemorragiyadan əvvəl
- Qəflətən yüksələn qızdırma ilə başlayır (39-41°C)
- İshal, ürəkbulanma, qusma
- Üzdə, boyunda və sinə nahiyəsində hiperemiya
- Konyuktivanın hiperemiyası, konyuktivit
- 1-7 gün davam edir
Hemorragiya - Hemorragiya
- Xəstəliyin 3-5-ci günü inkişaf edir
- Qısa müddətli olur və qəflətən başlayır (2-3 gün)
- Böyük hematomalara çevrilən petexiyalar
- Qanaxmalar
- Vaginal, Gingival, Serebral
- Burun və mədə-bağırsaq sistemi
- Uşaqlıq, sidik sistemi
- Respirator trakt
- Hepatomeqaliya (20-40%)
- Splenomeqaliya (14-23%)
Sağalma - Sağalma
- Xəstəlik başladıqdan 10-20 gün sonra
- Xəstəxana şəraitində müalicə: 9-10 gün
- Əlamətlər:
- Nəbz dəyişkənliyi
- Taxikardiya
- Saçların müvəqqəti tökülməsi
- Polinevrit
- Nəfəsalmanın çətinləşməsi
- Görmə qabiliyyətinin zəifləməsi
- Eşitmənin itməsi
- Yaddaşın itməsi
- Ölüm göstəricisi təxminən 30%
Trombositopeniya/leykopeniya Trombositopeniya/leykopeniya Yüksəlmiş: - AST / ALT / LDH / kreatin fosfokinaza
Azalmış: Yüksəlmiş: - Fibrinin parçalanma məhsulları
Uzadılmış: - Protrombin vaxtı
- Aktivləşdirilmiş hissəvii tromboplastin zamanı aPTT
Diaqnoz Diaqnoz - Virusun aşkarlanması
- LLC-MK2, BHK-21, Vero, SW-13 hüceyrə sırası
- 2-5 gün ərzində nəticə almaq mümkündür
- Aşağı həssaslıq (yalnız yüksək viremiyanı aşkar edir)
- Real zamanlı PZR
- Spesifik, həssas və sürətli
- ELİSA (IqM/IqG)
- Xəstəlik başladıqdan 7 gün sonra aşkar oluna bilər
- İqM 4 ay ərzində davam edir / İqG 5 il ərzində aşkar olunur
- Titrlərin 4 dəfə artması infeksiyanın təsdiq edilməsi üçün kifayətdir
- Spesifik, İFA və neytrallaşdırma sınaqlarından daha üstündür
Müalicə Müalicə - Simptomlara əsaslanan müalicə
- Trombositlər, dondurulmuş plazma və eritrositlərin transfuziyası
- ƏD inyeksiyalardan çəkinmək
- Mədədə xora xəstəliyinin baş verməməsi üçün H2 blokatorları
- Maye və elektrolitlər balansı
- Ribavirin
- Müşahidə olunan tədqiqatlarda üstünlük təşkil edir
- Xəstəliyin yüngül formalarında ehtiyac yoxdur
- Ciddi hallar Lassa kimi müalicə olunur
Profilaktika - Peyvənd:
- 1974: siçan beyni preparatından hazırlanmış, inaktivasiya olunmuş, zəy
- Endemik regionlarda tibbi işçiləri və hərbi qulluqçular
- Çox immunogendir (Bolqarıstan əhalisinin >95%-də anticisimlər yaranmışdır)
Xəstəliyin 4 mərhələsi var: Xəstəliyin 4 mərhələsi var: - Febril
- 3-7 gün
- 40°C və ya daha yüksək
- Üşütmə, narahatlıq, mialgiya
- Periton ödemi, qarın nahiyəsində ağrılar, bel ağrıları
- Üzdə, boyunda və sinə nahiyəsində hiperemiya
- Konyuktiva, damaq və udlağın hiperemiyası
- Petexiyalar
- Proteinuriya
Hipotenziya - Hipotenziya
- Gözlənilmədən başlaması; saatlar və günlərlə
- davam etməsi
- Şokun klassik əlamətləri
- Ölüm hallarının 33%-i məhz geridönməz şok nəticəsində baş verir
- Kapilyar qanaxma
- Oliquriya
- 3-7 gün davam edir
- Qanda sidik cövhəri və kreatinin artması
- Hipertenziya, ürəkbulanma və qusma
- Qanaxma
- Ölüm hallarının 50%-i bu mərhələdə baş verir
Diuretik əlamətlər Diuretik əlamətlər - Yaxşılaşmanın başlamasını göstərən əlamətlər
Sağalma Ümumi - Ölüm göstəricisi: 1% - 15%
- Seul virusu ilə törədilən BSHQ Hantaan virusu ilə törədilən xəstəlikdən daha ağır keçmişdir
- Qızdırma, yorğunluq, anoreksiya, ürəkbulanma, qusma, mialgiya, qarın nahiyəsində ağrılar
- Proteinuriya, trombositopeniya, limfositoz
- Puumala virusu (nephropathica epidemica)
- Renal disfunksiyalar üstünlük təşkil edir
- Hemorragiyalar az rast gəlir
- Halların 90%-i yüngül keçir
- Baş ağrısı, qızdırma, proteinuriya, hematuriya
Virusun aşkarlanması (Vero E6 hüceyrələri) Virusun aşkarlanması (Vero E6 hüceyrələri) Seroloji reaksiyalar - IFA: Spesifik anticisimlər qrupu
- Neytrallaşdırılma reaksiyası: virus spesifikliyi
- Western Blot
- ELİZA: İqM / İqG
Autopsiya nümunələri - Virus antigenlərini aşkar etmək üçün İHK boyama üsulu/PZR
Viremiya: qısa müddət - Kəskin Puumala: Yalnız 2/3 + RZ-PZR ilə (J Med Virol 1999;59:397-405.)
- Kəskin Dubrava: 40% + RZ-PZR ilə (J Clin Microbiol 2001;39:2291-2293)
Bir addımlı RZ-PZR İmmunoxromotoqrafik İqM anticisim testləri
Peyvənd: May, 2003 16;21(17-18):1867-73. Peyvənd: May, 2003 16;21(17-18):1867-73. - İnaktivasiya olmuş Hantaan peyvəndi (Vero hüceyrələr kulturasından alınan suspenziya)
İnfeksion xəstəliklər 2006;20:359-393. - Asiya
- Formalinlə öldürülmüş Hantaan və Seul virusları
- Çin
- Monovalent peyvəndlər - 95% effektivdir
- Bivalent peyvəndlər - 85% effektivdir
- Ximerik nüvə hissəcikləri (HBV + amino-terminal N)
- Dubrava, Hantaan, Puumala
- Siçanlarda immunitet yaradır
İnkubasiya dövrü: 4-10 gün (2-21) İnkubasiya dövrü: 4-10 gün (2-21) Qəflətən başlayır: - Qızdırma, baş ağrısı, mialgiya, qarın nahiyəsində ağrılar, ishal, faringit
Əlamətləri - Konyuktivanın hiperemiyası
- Diş ətindən qanaxmalar
- Makulopapulyar səpgilər
- Petexiyalar/Ekximozlar
- Hemiplegiya, psixoz, koma, qıcolmalar
Fəsadlar - Şok
- Metabolik asidoz
- Koaqulopatiya
Letallıq Letallıq - Zair: 60% - 90%
- Sudan: 50% - 60%
- VD transmissiya zamanı daha yüksək
Diaqnoz - Virusun aşkarlanması
- Elektron mikroskopiya
- ELISA
- Antigenin aşkarlanması
- IqM / IqG
- IFA: ştam diferensiasiyası
- IHK: dəri nümunələri
- RZ-PZR
İnkubasiya dövrü: 3-10 gün Qəflətən başlayır: - Qızdırma, üşütmə, baş ağrısı, mialgiya
5-ci gün: - Səpgilər, konyuktivit
- Döş qəfəsində ağrılar, udlaq iltihabı
- Ürəkbulanma, qusma
- Qarın nahiyəsində ağrılar, ishal
Fəsadlar : - Sarılıq, qara ciyər çatmamazlığı
- Pankreatit, çəkinin azalması
- Sayıqlama və huşun pozulması, şok
Ölüm halları: 25% - 30%; Anqolada alovlanma halı zamanı 90%-ə çatmışdır
Virusun aşkarlanması: Vero E6 klonu - Qan, zərdab, eksudat, toxumalar
Dolayı immunoflüoressensiya sınağı Toxumaların elektron mikroskopiyası ELISA: İqM / İqG PZR
Simptomlara əsaslanan müalicə Simptomlara əsaslanan müalicə Sepsis zamanı çatışmazlığı məlum olan aktivləşdirilmiş C zülalından (rhAPC - Xigris®) istifadə - Yeni tədqiqat: rhAPC (Xigris®) maddəsinin istifadəsi Ebola-Zair virusunun letal dozası ilə yoluxdurulmuş İBP-nin əksəriyyətində effektiv olmuşdur (2-nin sağ qalması daxil olmaqla)
FGI-106 qarışığı - Dozadan asılı olaraq Ebola virusunun replikasiyasını ləngidir
- Ebola-Zair virusuna qarşı in vitro və in vivo effektivdir (siçanlarda)
Ebola peyvəndləri Ebola peyvəndləri - Bütün tədqiqatlar primatlar üzərində aparılmışdır; adenovirus və VSV (vezikulyar stomatit virusu) vektor kimi istifadə olunmuşdur; tədqiqatlar uğurlu olmuşdur.
- Dəniz donuzu və siçanlar yoluxdurulduqdan sonra profilaktika məqsədilə Ebola qlikoproteinlərini ekspressiya edən rekombinant VSV-dən istifadə edilmiş və virusun letal dozasının yeridilməsindən sonra 24 saatdan gec olmamaq şərtilə vurulduqda 50-100% qorunma əldə olunmuşdur
- Qeysbert və başqaları: PLOS patogenləri, cild 4, burax. 11, noyabr 2008
- Feldman və başqaları:PLoS patogenləri, cild 3, burax. 1, yanvar 2007
- Sullivan və başqaları: PLOS tibbi, cild 3 burax. 6, iyun 2006
Marburq peyvəndləri - RIID-də İBP üzərində aparılan digər tədqiqatlar: MBQV-nun letal dozası yeridildikdən və məruz qalmadan sonra rekombinant VSV-GP Marburq peyvəndi ilə müalicə nəticəsində 100% sağalma
- Daddario et. al.: Lancet 367:1399-1404, May 2006
Viruslu Hemorragik Qızdırmalar Viruslu Hemorragik Qızdırmalar Eyni simptomlarla keçən bir neçə xəstəlik - Anamnez/epidemioloji əlaqə adətən diaqnozun əsasını təşkil edir
Burada KKHQ və BSHQ ilə bağlı nümunə təqdim olunur
Krım-Konqo Hemorragik Qızdırması (KKHQ) Krım-Konqo Hemorragik Qızdırması (KKHQ) Şübhəli hal: Xəstədə > 38oC hərarət ilə müşayiət olunan naməlum etiologiyalı xəstəlik və aşağıdakılardan ən azı biri olarsa: - Petexial və tünd qırmızı səpgilər
- Qansızmalar və ya patoloji qanaxmalar (burun, diş əti, mədə-bağırsaq, uşaqlıq və s.)
- Trombositopeniya (< 100,000/uL)
Krım-Konqo Hemorragik Qızdırması (KKHQ) Krım-Konqo Hemorragik Qızdırması (KKHQ) Ehtimal olunan hal: Şübhəli halın təyininə uyğun gəlir və aşağıdakılardan ən azı biri müşahidə olunur: - Simptomların əmələ gəlməsindən əvvəl 2 həftə ərzində KKHQ təbii ocağı hesab edilən ərazidə olmaq və aşağıdakılardan ən azı bir amilin qeyd edilməsi:
- Həmin müddətdə gənə dişləməsi
- Gənə və ya onun qanı ilə təmas
- Virus daşıyıcısı olan heyvanların qanı ilə (dovşan, inək, keçi, gəmirici və s.) təmas
- KKHQ-li xəstənin qanı ilə təmas
- Təsdiq olunmuş KKHQ hadisəsi ilə epidemioloji əlaqə
- KKHQ xəstəliyinin törədicisi ilə yoluxmaya şübhəli olan materiallarla təmasda olan laboratoriya işçiləri
Krım-Konqo Hemorragik Qızdırması (KKHQ) Krım-Konqo Hemorragik Qızdırması (KKHQ) Təsdiq olunmuş hal: - Laborator testlərin müsbət nəticələri (seroloji, virusoloji, PZR)
Böyrək Sindromlu Hemorragik Qızdırma (BSHQ) Böyrək Sindromlu Hemorragik Qızdırma (BSHQ) Şübhəli hal: > 38oC hərarət və hipotoniya ilə müşayiət olunan naməlum etiologiyalı xəstəlik və hemorragiyanın baş verməsinə digər səbəblərin olmaması VƏ - Hemorragik sindromun aşağıdakı əlamətlərindən biri:
- Hemorragik səpgilər: purpura, ekximatoz və ya petexiya
- Üz və boyun nahiyəsində qızartılar
- İnyeksiya yerində normadan artıq qanaxma
- Qanaxmalar (burun, ağ ciyər, uşaqlıq, diş əti, mədə- bağırsaq, qanlı qusma və s.)
- Trombositopeniya (<100,000/uL) VƏ
- [Davamı növbəti slaydda]
Böyrək Sindromlu Hemorragik Qızdırma (BSHQ) = davamı Şübhəli hal: > 38oC hərarət və hipotoniya ilə müşayiət olunan naməlum etiologiyalı xəstəlik və hemorragiyanın baş verməsinə digər səbəblərin olmaması VƏ: [əvvəlki slaydın davamı] - Böyrək çatışmazlığının aşağıdakı əlamətlərindən biri:
- Proteinuriya
- Azotemiya
- Oliquriya və ya anuriya və ya poliuriya
- Müsbət Pasternatski simptomu (qabırğa-onurğa bucağının həssaslığı)
- Hematuriya
Böyrək Sindromlu Hemorragik Qızdırma (BSHQ) Böyrək Sindromlu Hemorragik Qızdırma (BSHQ) Ehtimal olunan hal: Şübhəli halın təyininə uyğun gəlir və aşağıdakılardan ən azı biri müşahidə olunur: - Simptomların əmələ gəlməsindən əvvəl 6 həftə ərzində heyvan və insanlar arasında BSHQ hadisəsinin qeyd edildiyi ərazilərdə olmaq
- Gəmiricilərlə və ya onların ifrazatları ilə təmas
- Təsdiq edilmiş BSHQ hadisəsi ilə epidemioloji əlaqə
- BSHQ törədicisi ilə yoluxmaya şübhəli olan materiallarla təmasda olan laboratoriya işçiləri
Böyrək Sindromlu Hemorragik Qızdırma (BSHQ) Böyrək Sindromlu Hemorragik Qızdırma (BSHQ) Təsdiq olunmuş hal: Laborator testlərin müsbət nəticələri (seroloji, virusoloji, PZR)
Suallar?
Dostları ilə paylaş: |