Elmi redaktor: f.ü.f.d. dos.Eyyub Kərimov
Rəy verən:
f.ü.f.d. dos. Fazil Rüstəmov
f.Q.f.d. Qadir Səfərov
Yaşar Paşa oglu Əhmədov, Azər Hətəm oğlu Hətəmov.
Multikulturalizm... Fəlsəfi lüğət (Dsrs vj>saiti).
Bakı, SkyG, 2017.
Multikulturalizm cəmiyyətlərin içərisində ehtiyac duyduğumuz
bir sosial möhürdür və bunu dözümsüzlüyə, parçalanmaya və zorakılığa
qarşı bir müalicə vasitəsi kimi qəbul etmək olar. Bəşəriyyət
müxtəlifliyin dəyərləndiriləcəyinə, müxtəlif fərdlərin bir-biri ilə ümumi
ünsiyyət qura biləcəklərinə və insanların dialoq aparmaq üçün
imkanlarının olacağına əmin olsa və buna şərait yarada bilsə, o zaman
gələcək nəsillərin qarşılıqlı hörmət, ədalət və təhlükəsizlik şəraitində
yaşamalarına da təminat vermiş olacağıq. Multikulturalizm dəyərləri
möhkəmləndikcə xalqların bir cəmiyyətdə dinc yanaşı yaşama şansları
da artmış olur. Cəmiyyət daxilində multikulturalizm bərqərar olması
ayrı-seçkiliyi aradan qaldırır, xalqların və insanların birgəyaşayış
qaydalarını möhkəmləndirir.
Kitab multikultural ideyalara hörmətlə yanaşanlar, alimlər və
gənclər üçün nəzərdə tutulmuşdur.
ISBN 978-9952-440-52-5
I Y.P.Əhmədov, A.H.Hətəmov, 2017
MuitıkulturaUzm - fəlsəfi lüğət
“2016-cı ilin Azərbaycan Respublikasında
“MultikuUuralizm ili”
elan edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin
Sərəncamı
Tarixi
İpək
yolunda
yerləşən
Azərbaycan
müxtəlif
sivilizasiyaların qovuşduğu məkan olaraq, əsrlər boyu milli-mədəni
rəngarənglik mühitinin formalaşdığı, ayrı-ayn millətlərin və
konfessiyaların nümayəndələrinin sülh, əmin-amanlıq, qarşılıqlı
anlaşma və dialoq şəraitində yaşadığı diyar kimi tanınmışdır.
Ölkəmizdə multikulturalizm artıq altemative olmayan həyat tərzinə
çevrilmişdir.
Bakı
Beynəlxalq
Multikulturalizm
Mərkəzinin
yaradılması müasir dövrdə respublikamızda gerçəkləşdirilən
siyasətintolerantlıq prinsiplərinə bu gün də sadiq qalmasının bariz
nümunəsidir. Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Sivilizasiyalar Alyansının
7-ci Qlobal Forumunun 2016-cı ildə Bakı şəhərində keçirilməsi barədə
qərar qəbul edilməsi dünya ölkələrinin Azərbaycandakı multicuitural
mühitə olan münasibətinin real ifadəsidir. Azərbaycan Respublikası
Konstitusiyasının 109-cu maddəsinin 32-ci bəndini rəhbər tutaraq,
Azərbaycanda multikulturalizm ənənələrinin qorunub saxlanması, daha
da İnkuşaf etdirilməsi və geniş təbliğ olunması məqsədi ilə qərara
alıram:
1.2016-cı il Azərbaycan Respublikasında “Multikulturalizm ili”
elan edilsin. 2.Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti Bakı
Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzi,Azərbaycan Respublikasının
Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi, Azərbaycan Respublikasının Dini
Qurunlarla İş üzrə Dövlət Komitəsi və Azərbaycan Milli Elmlər
Akademiyasının təkliflərini nəzərə alaraq, 2016-cı ilin Azərbaycan
Respublikasında “Multikulturalizm ili” elan edilməsinə dair tədbirlər
planının bir ay müddətində hazırlayıb Azərbaycan Respublikasının
Prezidentinə təqdim etsin.
İlham Əliyev
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti
Bakı şəhəri, 11 yanvar 2016 cı il
Yaşar Əhmədov Azər Hətəmov
1.
Multikulturalizm cəmiyyətin həyat tərzidin.
-
Multikulturalizm - çox mədənilik, bİr çox fərqli
mədəniyyətin bir arada yaşadığı cəmiyyəti təyin edən sözdür:
*
eyni
bir
ölkədə
yaşayan
müxtəlif
xalqlann
nümayəndələrinin mədəniyyət hüquqlannı tanıyan humanist
dünyagörüşü və ona uyğun olan siyasətdir.
-
Multikulturalizm aynca götürülmüş ölkədə və bütövlükdə
dünyada:
*
müxtəlif millətlərə və məzhəblərə məxsus insanlann
mədəni
müxtəlifliklərinin
qorunması,
inkişafı
və
harmonizasiyası- na,
*
azsaylı xalqlann dövlətlərin milli mədəniyyətinə
inteqrasiyasına yönəldilmişdir.
-
Humanist və demokratik nəzəriyyə, yaxud ideologiya
olaraq multikulturalizm tolerantlığın təcəssümüdür, onsuz:
*
humanizm, yüksək fərdi və beynəlxalq münasibətlər
mədəniyyəti,
*
insanlar
arasında
qarşılıqlı
anlaşma,
qarşılıqlı
zənginləşmə,
*
dostluq və əməkdaşlıq mümkün deyildir.
-
Multikulturalizm hamı tərəfindən tanınan, müxtəlif
mədəniyyətlərə toler
2
int münasibətə əsaslanan, dinc yanaşı
yaşama prinsipidir.
-
XX əsrin sonu XXI əsrin əvvəlləri qloballaşma prosesi ilə
əlamətdardır, bu kontekstdə:
*
mədəniyyətlərarası və dinlərarası dialoq problemi,
*
habelə multikulturalizmlə əlaqədar problemlər xüsusi yer
tutur.
-
“Multikulturalizm” termini XX əsrin 60-cı illərində
Kanadada meydana gəlmiş və rəsmi olaraq 1971-ci ildə qəbul
edilmişdir, bu termindən:
*
vahid mədəni məkanı ifadə etmək üçün istifadə edilir.
4