ANKARA ÜN VERS TES
FEN B L MLER ENST TÜSÜ
DOKTORA TEZ
YUMURTA TAVUĞU YEMLER NDE GAMA IŞINLANMIŞ BUĞDAY VE
ARPA KULLANILMASININ PERFORMANS VE YUMURTA KAL TES
ÜZER NE ETK S N N BEL RLENMES
Turgay YILDIZ
ZOOTEKN ANAB L M DALI
ANKARA
2010
Her hakkı saklıdır
i
ÖZET
Doktora Tezi
YUMURTA TAVUĞU YEMLER NDE GAMA IŞINLANMIŞ BUĞDAY VE ARPA
KULLANILMASININ PERFORMANS VE YUMURTA KAL TES ÜZER NE
ETK S N N BEL RLENMES
Turgay YILDIZ
Ankara Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü
Zootekni Bölümü
Danışman: Prof. Dr. Necmettin CEYLAN
Bu çalışmada yumurta tavuğu yemlerinde 0, 10, 100 kGy düzeyinde gama ışınlanmış arpa ve
buğday kullanılması ile enzim ilavesinin performans, yumurta kalite kriterleri, bağırsak
viskozitesi, incebağırsak mikfolorası ve yumurtada radyoaktif kontaminasyon riski üzerine olan
etkileri incelenmiştir. Çalışma 36 haftalık yaşta 324 adet Brown Nick kahverengi yumurtacı
tavuk kullanılarak 10 hafta sürdürülmüştür. Deneme 6 tekerrürlü olarak her bir alt grupta 6 adet
tavuk olmak üzere 9 grupta tesadüf blokları deneme düzeninde yürütülmüştür.
Gama ışınlamanın yumurta ağırlığı üzerine etkisi önemsiz bulunurken; arpa ağırlıklı rasyona
enzim ilavesi yumurta ağırlığını arpa kontrole göre önemli miktarda artırmıştır (P<0.05). Arpa
ağırlıklı gruplarda enzim ve 100 kGy dozunda gama ışın uygulamasının yumurta üretimini arpa
kontrole göre önemli düzeyde iyileştirdiği bulunmuştur (P<0.05). Yemden yararlanmanın gama
ışınlanmış arpa ve enzim kullanılan tavuklarda arpa kontrol yemi ile beslenen tavuklara göre
önemli düzeyde iyileştirdiği tespit edilirken (P<0.05), buğday ağırlıklı gruplarda muamelelerin
etkisi önemsiz bulunmuştur(P>0.05).
Bağırsak viskozitesi üzerine arpa ağırlıklı yemlerde enzim ya da gama ışını uygulamasının etkisi
görülmezken (P> 0.05), buğday ağırlıklı yemlerde viskozitenin önemli ölçüde azaldığı tespit
edilmiştir. Özellikle buğdayın 100 kGy dozunda gama ışınlanması viskoziteyi önemli ölçüde
düşürmüştür( P < 0,05). Araştırmada üzerinde durulan diğer kriterlere gama ışınlama
uygulamasının önemli bir etkisinin olmadığı bulunmuştur. Ayrıca arpa ve buğdayın 10 ve100
kGy düzeyinde gama ışınlanmasının yem ve yumurtada herhangi bir radyoaktif kontaminasyona
yol açmadığı tespit edilmiştir (P>0.05)
Sonuç olarak gama ışınlamanın mevcut araştırma koşullarında yumurta tavuklarının performans
ve yumurta kalite kriterlerinde bilhassa buğday için çok belirgin bir katkıya yol açmadığı,
arpada kısmen etkili olduğu ve günümüz koşullarında uygulamasındaki zorluklar nedeniyle
başarısının sınırlı olacağı sonucuna varılmıştır.
Ekim 2010, 83 sayfa
Anahtar Kelimeler:
Yumurta tavuğu, gama ışınlama, enzim, performans, yumurta kalite
kriterleri, viskozite
ii
ABSTRACT
Ph. D. Thesis
DETERMINATION OF THE EFFECT OF USING GAMMA IRRADIATED WHEAT
AND BARLEY IN LAYER DIETS ON PERFORMANCE AND EGG QALITY
Turgay YILDIZ
Ankara University
Graduate School of Natural and Applied Sciences
Department of Animal Science
Supervisor: Prof. Dr. Necmettin CEYLAN
In this study, the effect of using gamma irradiated barley and wheat (0, 10 and 100 kGy) and
enzyme supplementation on the performance, external and internal egg quality, intestinal
viscosity, micro flora and radioactive contamination of eggs was examined. In this experiment
36 weeks old, 324 Brown Nick laying hens were used for ten week. The study was a
randomized complete block design with 9 dietary treatments within 6 blocks of 54 pens each 6
birds per pen.
Araştırmada üzerinde durulan diğer kriterlere gama ışınlama uygulamasının önemli bir etkisinin
olmadığı bulunmuştur.
Although egg weight was not significantly affected by gamma irradiation; enzyme
supplementation of barley based diet significantly increased egg weight compared to barley
control group (P<0.05). As egg mass production was considered, enzyme and 100 kGy gamma
irradiation significantly improved the egg mass production compared to barley control (P<0.05).
The feed conversion ratio was significantly improved by using gamma irradiated barley and
enzyme in barley based diets (P<0.05) in comparison to barley control birds, while this was not
observed in wheat treatments (P>0.05). Intestinal micro flora was also unaffected by the
treatments (P>0.05). Intestinal viscosity was significantly decreased in wheat fed birds,
especially 100 kGy gamma irradiation (P<0.05). The other parameters examined in the
experiment was not significantly effected by gamma irradiation. There was no observed
radioactive contamination both in feeds and eggs under 10 and 100 kGy gamma irradiation of
barley and wheat (P>0.05).
It is concluded that gamma irradiation had no clear benefits on performance and egg quality of
laying hens especially fed with wheat, but had some improvement of nutritional value of barley,
however it’s use would be limited because of challenges in the application of gamma
irradiation in practice.
October 2010, 83 pages
Key Words: Laying hens, gamma irradiation, enzyme, performance, egg quality,
viscosity