2
Elmi
redaktor:
- A.H.Sə
mə
dov Azərbaycan Dövlət qtisad Universiteti
“Ticarət” kafedrasının professoru, i.e.d., Rusiya
Federasiyası Kommersiya Akademiyasının akademiki
Rəyçilər:
- A.B.Abbasov i.e.d., professor, Azərbaycan Dövlət
qtisad Universiteti “Biznes inzibatçılığı” kafedrasının
müdir əvəzi
- M.Q.Məmmədov i.e.n., dos. Azərbaycan Dövlət
qtisad Universiteti “B M” fakültəsinin dekanı
-
N.C.Qafarov i.e.n., dos. Azərbaycan Kooperasiya
Universiteti “Marketinq və turizm xidməti” kafedrasının
müdiri
-
N.M.Kə
rimov i.e.n., Azərbaycan Kooperasiya
Universiteti “Ticarət və kooperasiyanın iqtisadiyyatı”
kafedrasının professoru
Ağamalıyev M.Q., Şükürov T.Ş. Ticarət müəssisələrinin
iqtisadiyyatı. Ali mə
ktə
b tə
lə
bə
lə
ri üçün də
rslik. Bakı: “ qtisad
Universiteti” Nəş
riyyatı, 2010. - 424 sə
h.
Dərslikdə ticarətin nəzəri-metodoloji məsələlərinə, ölkə iqtisadiyyatında onun
yeri, bazar şəraitində ticarət biznesinin sosial-iqtisadi rolu və ticarətin praktiki iqtisadi
inkişaf istiqamətlərinə baxılmışdır. Kitabda ticarət müəssisələrinin iqtisadi təhlili və
planlaşdırılması, ticarətin iqtisadi göstəriciləri – mallara tələb və təklifin vəziyyəti,
bazar qiymətləri, ticarət marketinqi, pərakəndə və topdan ticarət, kütləvi iaşə mal
dövriyyəsi, ticarətin əmək resursları, maddi-texniki bazası, gəlir, mənfəət, rentabellik,
ticarətdə vergiqoyma, xarici ticarət və elektron ticarətin tətbiqi imkanları bazar
iqtisadiyyatının tələbləri baxımından geniş şərh edilmişdir.
Dərslik ali məktəblərin bakalavr təhsil pilləsinin tələbələri üçün nəzərdə
tutulmuşdur. Kitabdan, həmçinin sahibkarlıq fəaliyyətilə, kiçik və orta bizneslə məşğul
olanlar istifadə edə bilərlər.
©
©
©
© Ağamalıyev M.Q., Şükürov T.Ş. - 2010
©
©
©
©
qtisad Universiteti – 2010
3
MÜNDƏR CAT
Giriş
............................................................................... 9
I fə
sil . Ticarə
t – xalq tə
sə
rrüfatı sistemində
..............
15
1.1. Ticarət – milli iqtisadiyyatın sahəsi kimi ...........
15
1.2. Tələbat – istehlak bazarının fəaliyyətinin ilkin
şərti kimi ............................................................
44
1.3. Tədavül sferasının dövlət tənzimlənməsi ............
71
II fə
sil. Ticarə
t müə
ssisə
si – ümumsistem anlayış
lar…
74
2.1. Müəssisə - bazar münasibətlərinin subyekti kimi…
74
2.2. Müəssisənin fəaliyyətinin iqtisadi məzmunu ......
77
2.3. Sahibkarlığın hüquqi tənzimlənməsi ..................
78
2.4. Müəssisənin fəaliyyət mühiti ..............................
80
2.5. Müəssisənin iqtisadi vəziyyətinin təhlili .............
83
2.6. Müəssisənin təsərrüfat fəaliyyətinin
planlaşdırılması metodologiyası..........................
85
2.7. Ticarət (kommersiya) fəaliyyətinin strateji plan-
laşdırılması ........................................................
87
2.8. Cari planlaşdırma ...............................................
93
2.9. Planların həyata keçirilməsinə nəzarət ................
95
2.10. Ticarət müəssisəsinin biznes-planı ...................
98
2.11. Ticarət firmasının fəaliyyətinin səmərəlilik
meyarları ............................................................
99
2.12. Evdənkənar iaşə müəssisələri .........................
101
2.13. Ticarətin planlaşdırılması prinsipləri .................
103
2.14. Ticarətin planlaşdırılması metodları .................
105
2.15. qtisadi təhlil və planlaşdırmada onun rolu .......
109
III fə
sil. Bazar - tə
sə
rrüfat fə
aliyyə
tinin obyekti kimi..
115
3.1. Bazar, onun quruluşu və əsas elementləri...........
115
3.2. Bazarın tənzimlənməsi .......................................
119
3.3. Bazara dair müxtəlif baxışlar və bazarın
funksiyaları.........................................................
122