SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3
ǀ
ISSUE 4
ǀ
2022
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
www.scientificprogress.uz
Page 431
xususiyatini tinglovchi yoki o'quvchiga tushunarli, aniq qilib tasvirlab berish uchun
uzundan-uzoq va birdan ortiq gaplarga murojaat qilishga to'g'ri keladi.
Shunday
vaqtlarda so'zlovchi va yozuvchi ayni shu fikrni bayon qilib berishda aytganimizdan
birdan ortiq, uzundan-uzoq gaplarni qatorlashtirib tashlashdan qochadi-yu,
ammo shu
fikrni boshqa vositalar bilan ifodalaydi. Bu tilshunoslik va adabiyotshunoslikda ifoda –
tasviriy vositalar deyiladi.Maxsus ifoda – tasviriy vositalar troplar va figuralar deb
ikkiga bo'linadi. Maxsus ifoda – tasviriy vositalar,
tilda obrazlilik, hissiylikni keltirib
chiqaradi. Ulardan foydalanish bilan muallif tinglovchining sezgisiga ta'sir qiladi.[6]
NATIJALAR
Erkin Vohidov asarlarini o‘qiganingizda, ularda inson azobini ko‘rgandek
bo‘lasiz. Shoir she’rlarini o‘qib, go‘yo afsonaviy olamga tushib qolgandek bo‘lasiz.
Shoirning tili erkindir. U har bir so‘zni o‘z o‘rnida ishlatishni bilgan, shoir esa so‘zlarni
takrorlashdan qochgan. E.Vohidov ijodining asosiy xususiyati shundan iboratki, so‘zda
so‘zning ichki shakli yo‘qolguncha tilning she’riy tabiati
saqlanib qoladi va aksincha,
ichki shaklning ramziy xususiyatini unutib qo‘yish yoki yo‘qotib qo‘yish nasriy
xususiyatga olib keladi. so'z. Shoir she'riyat va nasrga bo'linib, tillar o'rtasidagi farqni,
bir tomondan - san'atni , ikkinchi tomondan - ma'naviyatni tushundi. Umuman san’atda
bo‘lgani kabi she’riy tilda ham obraz asosiy rol o‘ynaydi. Demak, E.Vohidov rasmda
tasvirlangan kompozitsiyani, voqea va personajlarni mazmunni ko‘rsatish usuli sifatida
obrazga, obrazlar tufayli yuzaga kelgan his-tuyg‘u va fikrlarni esa mazmunning o‘ziga
bog‘laydi.[3]
MUHOKAMA
Erkin Vohidov soʻzning chinakam jozibasini oʻziga xos tarzda aks ettirgan, xalqning
dilidagini sheʼrga solib, asarlari
orqali millat ruhini samimiy, oʻlmas satrlarda
muhrlagan qalb meʼmoridir:
El-ustozim, men esa tolib,
Soʻz durlarin termoqdir ishim.
Odamlarning oʻzidan olib,
Odamlarga bermoqdir ishim. [4,]
Haqiqatan ham, shoirning hassos qalbi hamisha uni eʼzozlagan Ona xalqi bilan
birga boʻldi, u xalq kechmishlarini qalban his etdi, uning dardlari bilan yondi va ularni
oʻziga xos uslubda ifoda etdi:
Mayli, umrim abadiy emas,
Mayli, yashay faqat bir nafas,
Lekin meni oyga
qilib teng,
Shuʼlalardan yasab koshona.
Quyosh sari uzatgan xalqning
Boshi uzra boʻlay parvona. [4,].