yavuş Sərxanlı adı var. Nə yazdısa, təmiz yazdı, şeirlərimizin he
ca vəznli gur çeşməsinə xəyanət eləmədi. Ancaq çox böyük təəs
süf hissilə qeyd etməliyəm ki, öz poetik potensialından lazımı də
rəcədə istifadə eləmədi. Özü də bunu duyurdu və bəlkə də əzab
çəkirdi.
Nə etmək? Seyid Əzim Şirvani demişkən:
“Dünya gəlmək-getmək üçündür, bu nə qəmdir?”.
Hamımız köç edəcəyik. Bizdən sonra nə qalacaqsa... o zaman
təzədən doğulmaq başlanır.
Hər oğul dünyaya gəlir ki, burda,
Ucalda xalqını öz boyu qədər.
Vaqif YUSİFLİ,
tənqidçi
Səyavuş S ərxa n lı
-----------------------------------------------------------------------------------
s ı s a ?
------------------------------------------------------------ Vətən, səslə oğlunu
SƏRXANDA NƏRGİZLƏR SƏYAVUŞU SORUŞUR
Mən onun özündən öncə sözünü ta
nımışam. Gül ətirli, süd qoxulu, şirin-
şəkər sözünü. Bu sözlər bulaq suyu ki
mi duruydu, elə bilirdin ki, dağların,
daşların sinəsindən süzülə-süzülə gəlir
di:
Qoşuldu dumana çəkildi qəm də,
Daşlar da gülürdü tər çiçək kimi.
Ürək çırpınırdı meydan sinəmdə,
Uçmağa can atan kəpənək kimi.
Bu onun sözüydü. Oxuduğum gündən qulağımda qalan sözü!
Bu sözlər adi sözlər deyildi. “Toxumlar torpağı, bülbüllər şehləri,
yağışlar buludu, addımlar yolları, sevgilər ürəyi, barmaqlar söz
ləri, şeirlər günəşi dimdiklədiyi kimi”, bu sözlər də qulaqlarımızı,
qulaqlarımızdan keçib yaddaşımızı dimdikləyirdi ki, yatmayın,
ayıq olun, “divlər almaları aparır”.
Sözündən sonra səsini tanımışam onun. Bu səsnən o sözlər ne
cə də doğmaydı bir-birinə. Bu səs o sözlərin, bu sözlər o səsin
boyuna biçilmişdi. Biri bulağın suyuydu, biri şırıltısı. Biri ağacın
yarpağıydı, biri pıçıltısı.
Vaxtsız yağışlara fikir ver, qızım,
Vaxtsız ölənlərin göz yaşlarıdır.
Quruyan ağacda dünya gör, qızım,
Quruyan köklərin baş daşlarıdır.
Bu onun səsiydi. Burda sözlə səsin qovuşuğundan bir dəli dağ
çayı yaranmışdı. Köpüklənib daşan çay kimi, yatağına sığmırdı bu
səs, sahillər ona darlıq eləyirdi.
Sözündən, səsindən sonra üzünü gördüm onun. Televiziyada
•sea?
Səyavuş Sərxa n lı---------------------------------------------------------- --
gördüm ilk dəfə. Hələ aramızda əlçatmaz bir uzaqlıq varıydı. Ən
azı aramızı ekran kəsmişdi. Ancaq sözlərindəki gül-çiçək ətrinin,
səsindəki dağ coşqunluğunun, bulaq saflığının, üzündəki günəş
nurunun qabağını kəsəmmirdi bu ekran. Burda gül ətri, çay coş
qunluğu, bulaq saflığı və günəş nuru bir-birinə qarışmışdı. Onun
səsinin və sözünün mənim xəyalımda yaratdığı obraz canlı-canlı
dayanmışdı gözlərimin önündə və həmin səslə həmin sözlərdən
oxuyurdu:
Aldı göyü, baldı suyu,
Uyu, könlüm, toxda, uyu.
Yol gedəsən ömrü boyu,
Üzü dağlara, dağlara...
Sonra “üzü dağlara yol gedən” şairin özünü gördüm, özüylə
tanış oldum. Ancaq dağlarda yox, Bakıda. Görüşdük, tanışdıq, da
nışdıq səsini, sözünü yaddaşıma yazdığım Səyavuş Sərxanlıyla!
İndi bir özü oldu, bir sözü oldu, bir səsi oldu, bir də mən. Üz-üzə
durduq, göz-gözə baxdıq. Ürəklərimiz bir-birini duydu, qan qanı
çəkdi, beləcə isinişdik, doğmalaşdıq.
***
İş belə gətirdi ki, mən Moskvada M.Qorki adma Ədəbiyyat
İnstitutunda oxuyanda Səyavuş Sərxanlı da ikiillik kursa gəldi. Bir
yataqxanada qalırdıq. Tez-tez görüşürdük. O vaxt onun ‘‘‘'Mənim
nərgizli dünyam” adlı kitabı işıq üzü görmüşdü. Özü də, sözü-
söhbəti də, otağı da nərgiz qoxuyurdu. Onun şair taleyinə bir nər
giz ətri hopmuşdu. Hansı şeirini oxuyurdunsa, onun hər bəndin
dən bir qom nərgiz boylanırdı adamın üzünə:
Ömrə gözəlliklər naxışı döyən,
Bir şirin dil öyrən, xoş qılıq öyrən.
«
?
_______________________________________ Vətən, səslə oğlunu
Pisi də ağladıb yaxşı eləyən,
Yaxşılıq,
yaxşılıq,
yaxşılıq öyrən!
Uşaqlıqdan könül verdiyi, gah dizini yerə qoyub torpaqdan üz
məmiş, gah da dərib sinəsinə sıxa-sıxa öpüb-oxşadığı nərgizlər
Səyavuşun ömrünə gözəlliklər naxışı döymüşdü. O nərgizlər solsa
da, bu naxışlar solmadı. Səyavuş anadangəlmə şirindilliydi. Arılar
güllərdən şirə çəkən kimi, Səyavuşun dili də şirinliyini güllərdən,
saflığını bulaqlardan almışdı.
Səyavuş qılıqlı olmağı öyrənə bilməzdi, qılıq onun təbiətinə
yadıydı. Qılıq yaltaqlığa doğru atılan ilk addımdı. Bu addımı at
mağı bacaranlar yolları qırmızı işıqda da qorxusuz-hürküsüz ke
çirlər. Səyavuşun dörd yanı doluydu belə qılıqlı kişilərlə. Onun
özü isə qırmızı işıqda yol keçməyi ağlına da gətirməzdi, heç yaşıl
işıqda da çox zaman ona yol vermirdilər. Tək bircə dəfə cana
doyub “bu dəfə o yaşıl işıq mənimdir” demişdi, Səyavuş Sərxanlı.
X əzəllər altında sular var, dərin
Dözməyə hər səbrin təhəri olmur.
Qırmızı işıqda yol gedənlərin,
Yaşıl tunellərdən xəbəri olmur.
Bu dəfə -
o yaşıl işıq mənimdir!
Bəs bu dəfə o yaşıl işıq Səyavuşun oldumu? Yox, olmadı. Bu
dəfə də çoxları yolu qırmızı işıqda keçdi, Səyavuş yaşıl işıqda
gözləməli oldu. Onun istedadından, qələmindən, sözündən çox
larının qarnına sancı dolurdu. Onların da əllərindən paxıllıqdan,
qısqanclıqdan başqa nə gəlirdi ki? Səyavuşun söz bulağının gözü
nü tutmayacaqdılar, qələmini əlindən almayacaqdılar ki?! Harda
əllərinə fürsət düşdüsə, onun yolunda qırmızı işıq yandırdılar.
Harda bir qapı açıldısa, üzünə bağladılar. Harda bir işıq ucu gö
ründüsə, ora pambıq tıxadılar. Əllərindən bu gəldi, bunu da əsir-
xasa?
A
Dostları ilə paylaş: |
