İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında
293
“İsa Muğanna yaradıcılığına müqayisəli baxış”
adlı ikinci fəsil “İsa Muğanna həqiqəti Hüseyn Cavid
işığında”, “İsa Muğanna yaradıcılığının "Ün" poema-
sındakı poetik təhlili”, “Postmodern Azərbaycan ro-
manında “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanı və təhrif
edilmiş tarix” adı ilə üç yarımbaşlıqda tədqiqata cəlb
edilmişdir.
Bu fəsildə Hüseyn Cavidin İsa Muğanna ya-
radıcılığına təsirinin tədqiqi, ədibin yaradıcılığına
həsr olunmuş Z. Yaqubun “Ün” poemasının təhlili,
İsa Muğanna yaradıcılığı və Kamal Abdullanın “Ya-
rımçıq əlyazma” romanı arasında paralellərin veril-
məsi, onların “Dədə Qorqud dastanı” ilə müqayisəli
təhlili aparılmışdır.
İkinci fəslin ikinci yarımfəslində İsa Muğanna
yaradıcılığına həsr edilmiş Zəlimxan Yaqubun “Ün”
poemasının təhlili öz əksini tapmışdır. İsa Hüsey-
novdan İsa Muğannaya keçilən yolun həyat fəlsə-
fəsini özündə ehtiva edən dəyərli poema kimi dəyər-
ləndirilmişdir.
İkinci fəslin sonuncu yarımfəslində yeni Azər-
baycan romanının, postmodernizmin başlanğıcını İsa
Muğannanın dünya ədəbiyyatı üçün də böyük önəm
kəsb edə biləcək əsəri olan “İdeal” romanı və 1993-cü
ildə “Dünya” jurnalının 3-cü nömrəsində çap edilən
“Cəhənnəm” romanı Azərbaycan ədəbiyyatının ilk
postmodern əsərlər olduğu iddiası faktlarla əsaslan-
dırılmışdır.
İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında
294
Резюме
В исследовательской работе под названием
«Творчество Исы Муганны в свете «Идеала»,
состоящей из введения и двух разделов, прив-
лечены к исследованию произведения, относя-
щиеся ко второму периоду творчества Исы Мус-
тафа оглы Гусейнова (Муганны), автора упомяну-
того произведения, сценариста и киноредактора,
первого лауреата премии «Насими». Настоящая
Монография является первым объемным науч-
ным произведением о великом мастере. Хоть и до
сих пор творчество Муганны было исследовано в
отдельных статьях, о произведениях, написанных
после романа «Идеал» или не было написано
ничего, или же довольствовались написанием
статей разными авторами.
Во введении мы, поставив перед собой цель
исследования нового взгляда автора на религию,
поэтику его романов, исследовали Исы Муганны,
как постмодернистский писатель, основатель ма-
гического реализма, как основоположник новой
идеологической концепции, даты произведений
писателя, написанных после «Идеала», периоды
их написания и публикации, препятствия в
публикации и причины неоднократного возвра-
щения в произведения автора.
Первый
раздел
под
названием
«Исто-
ричность, мистика, религиозно-мифологический
аспект» разделен на четыре подзаголовки, назван-
ные «Роман «Ад» Исы Муганны в религиозно-
İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında
295
мифологическом контексте», «Историчность и
мистика в серии «Змеиная долина» Исы Муган-
ны», «Роман ГурЮн: историчность и современ-
ность», «Незаконченная рукопись и полный лите-
ратурный и вечный мир».
В этом разделе проводился анализ конце-
пции единой религии в романах Исы Муганны,
анализ романа «Ад» в религиозно-мифологичес-
ком контексте, взаимное исследование историч-
ности и мистики в книге «Змеиная долина», ана-
лиз историчности и современности в романе
«ГурЮн», Роман «Утонченный» и незавершенная
рукопись «Моя любовь» оценены, как литерату-
рный итог творчества Муганны.
В
подзаголовке,
названной
«Концепция
единой религии в романах Исы Муганны», при-
чина войн и столкновений, происходящих в ре-
зультате конфликтов, зарожденных на религиоз-
ной почве, исследованы на основе романов, как
«ГурЮн», «Ад». Ответ на вопросы, представлен-
ные для выяснения отношения писателя к рели-
гии, определены именно в этом разделе, сделан
вывод, что основной идеей концепции Исы Му-
ганны является рассуждение Гусейна Джавида о
том, что «Если Господь един, то и его религия, и
язык тоже должны быть едиными».
В концепции Исы Муганны пророки тоже
представлены, как сыновья Бога – отца Сада. Му-
ганна представляет их как сыновья единого Бога.
А это призыв людям к братству, единству. Иса
İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında
296
Муганна тоже рассматривает пророков, представ-
ленных сыновьями Бога, как Божественная сила,
представляет их человечеству своим толкованием,
обожествляя их, очищая от грязи, которой их и
их идеологий испачкали коварные люди.
В этом разделе один из важных выводов,
которых было сделано, является то, что роман
«ГурЮн» первый магический рома в азербайд-
жанской литературе.
Второй раздел под названием «Сравните-
льный взгляд на творчество Исы Муганны»
привлечен к исследованию тремя подзаголов-
ками под названием «Истина Исы Муганны в
свете Гусейна Джавида», «Поэтический анализ
творчества Исы Муганны в поеме «Зов», «Эпос
«Китаби-Деде Горгуд» в постмодернистском азер-
байджанском романе и искаженная история».
В этом разделе проведено исследование
влияния Гусейна Джавида на творчество Исы Му-
ганны, анализ поэмы «Зов» З. Ягуба, посвящен-
ной творчеству писателя, параллели между
творчеством Исы Муганны и романом «Неза-
вершенная рукопись» Камала Абдуллы, их срав-
нительный анализ с эпосом «Деде Горгуд».
Во втором подразделе второго раздела полу-
чил свое отражение анализ поэмы «Зов» Залим-
хана Ягуба, посвященной творчеству Исы Муган-
ны. Автор оценил поэму, как «Ценная поэма,
охватывающая жизненную философию пути,
пройденного от Исы Гусейнова до Исы Муганны».
İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında
297
В последнем подразделе второго раздела фак-
тами обосновываются утверждения о том, что
первыми постмодернистскими произведениями
азербайджанской литературы являются роман
«Идеал», Исы Муганны, положивший начало
азербайджанского
постмодернизма,
который
также имеет большое значение и для мировой
литературы, а также роман «Ад», опубликован-
ный в 3-м номере журнала «Мир» в 1993-м году.
İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında
298
Summary
Isa Mughanna was a writer, screenwriter, film
editor as well as the first laureate of “Nasimi” award.
The works belonged to the second part of I.
Mughanna’s creative activity were involved in an
investigation of the research paper called “I.
Mughanna’ creative activity enlighted by the light of
“Ideal””. It contains an introduction and 2 chapters.
The Monograph is the first longest scientific work
about the writer. Although I. Mughanna’s creative
activity has been made research on many times, the
works written after “Ideal” haven’t been talked
about yet or were touched upon only in the articles
written by different authors.
In the introduction, we analyzed the history with
the period of writing and publishing of the works
written after “Ideal”, the problems rose during the
publishing process. Furthermore, I. Mughanna was
studied as a postmodernist writer, the creator of
magic realism and new ideological concept along
with his religious views, the poetics of his novels.
In this chapter, a unique religious concept in
Mughanna’s novels was analyzed. The novel called
“Jahannam” (The Hell) was studied religiously and
mythologically. Historicism and mysticism in the
book called “Ilan deresi” (The Valley of the Snake)
and historicism and modernism in “GurUn” were
investigated correlatively. The novel “Turfa” and the
incomplete manuscript “My love” are considered the
İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında
299
end point of the creativity of I.Mughanna.
In the semi part of the first chapter named “The
Unique Religious Concept in Isa Mughanna’s
novels” the reason of the wars and commotions
appearing because of religious conflict was analyzed
in the novels such as “GurUn” and “Jahannam” (The
Hell). The answers of the questions directing to find
out the author’s attitude towards the religion were
determined in this chapter. Mughanna’s main idea of
the religious concept inspiring from Huseyn Javid’s
leading idea “If the God is unique, his religion and
worship must be unique” was approved.
In Mughanna’s unique religion conception
prophets were described as the sons of God – Bag
father. The author introduced them as a unique
God’s sons. This wss a call for mankind’s brother-
hood and consolidation. Mughanna’s approached
these prophets who were being introduced as the
sons of the God as divine creatures. The author
introduced mankind their ideologies by purifying
with his interpretation and clearing from the slander
thrown by insidious people.
The main conclusion come in the first chapter
was being appreciated the novel “GurUn” as the first
magic novel in the Azerbaijan literature.
The second chapter named “Comparative
approach to Isa Mughanna’s creative activity” was
investigated in three semi-parts under the titles of”
Mughanna’s ideology in the light of Javid’s
approach”, “The poetic analyses of I.Mughanna’s
İsa Muğanna yaradıcılığı “İdeal” işığında
300
creative activity in the poem “ Un” ”and “The epos”
Kitabi – Dede Gorgud” in postmodern Azerbaijan
novel and mispresentation of the history”.
This chapter deals with H. Javid’s influence to
Mughanna’s creative activity, the analyses of the
poem Z.Yagub “Un” dedicated to Mughanna’s acti-
vity, the parallelization of Mughanna’s activity with
K. Abdulla “Yarimchig elyazma”
(“The unfinished manuscript”)
In the second semi – part of the Chapter II the
analyses of the poem Z.Yaqub “Un” dedicated to
Mughanna’s creative activity was touched upon.
This piece was evaluated as a valuable piece con-
taining the philosophy of the creativity way leading
from I.Huseynov to I.Mughanna.
In the last semi – part of the Chapter II the claims
about the evaluation of the the novels “Ideal”
Mughanna’s valuable piece for the world’s literature
and “ Jahannam” (“The Hell”) published in the third
edition of the journal “Dunya” in 1993 as the new
trend in Azerbaijan novel writing; the beginning of
postmodernism were proved with facts.
301
Əli İbrahimbəylinin dəstəyi ilə Şəmil Sadiq ilk dəfə İsa
Muğanna ilə görüşür
302
303
304
Firuzə Muğanna və İsa Muğanna
305
“İdeal” əsərinə nəşr öncəsi baxış
“İdeal” əsərinin son nəşri üzərində işləyərkən
306
“İdeal” romanının son nəşrini İsa Muğannaya təqdim edərkən
307
308
“İdeal” əsərinin son nəşrinə atılan ilk avtoqraf
309
“Məhşər” romanının son nəşrinə baxarkən
Yusif Ali Afşar bəylə Şəmil Sadiq “Məhşər” romanının yeni
nəşrini təqdim edərkən.
310
311
Firuzə Muğanna həyat yoldaşına dərman içirərkən
Gənc yazar Fərid Hüseynli “Məhşər” romanına imza alarkən.
312
Ustad sənətkarın süfrəsində
313
İsa Muğannanın 85 illik Yubileyi zamanı. Ustadın 85 illik
yubileyi münasibətilə 6 roman yenidən Hədəf Nəşrləri
tərəfindən çap edilmişdir. 18 may 2013.
314
315
Xalq Şairi Zəlimxan Yaqub Ustadı yubiley münasibətilə təbrik
edərkən.
316
Qızı Sevinc Muğanna və həyat yoldaşı Firuzə Muğanna ilə..
1 aprel 2015... İsa Muğanna 7-8 saat öncə bu masadan əbədi
ayrılmışdı...
317
Ustad sənətkarla Azərbaycan Dram Teatrında keçirilən vida
mərasimindən
318
2 aprel... Fəxri Xiyaban. İsa Muğanna öz vəsiyyətinə uyğun
olaraq ruhani sədaları altında dəfn edilərkən.
319
320
Çapa imzalanıb: 25.05.2017
Formatı: 70x100 1/16. Ofset çapı
Həcmi: 20
Sifariş № 428
Document Outline - Samil sadiq MONOQRAFİYA
- Monoqrafya - Isa Muganna SON 30 may
Dostları ilə paylaş: |